Nhiều người bệnh sống mà như chết, dồn toàn bộ tiền bạc vào điều trị

Chiều tối 21/11, Ủy ban Văn hoá và Xã hội của Quốc hội đã tổ chức phiên họp toàn thể lần thứ 5, thẩm tra chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu Quốc gia về chăm sóc sức khoẻ, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035.

Theo tờ trình của Chính phủ, Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khoẻ, dân số và phát triển trong giai đoạn 2026 - 2035 được thiết kế bao gồm 10 nội dung cụ thể, tập trung vào các mục tiêu như: nâng cao tỷ lệ trạm y tế xã, phường đạt chuẩn Bộ Y tế; nâng cao tỷ lệ người dân được quản lý sức khoẻ; giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng; giảm tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh; tăng tỷ lệ người yếu thế được chăm sóc sức khoẻ…

Theo đó, chương trình sẽ được thực hiện theo 5 dự án lớn và mỗi dự án lớn được chia thành nhiều tiểu dự án thành phần để thực hiện theo từng giai đoạn.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội).

Cho ý kiến vào tờ trình của Chính phủ, đa số các thành viên Ủy ban Văn hoá và Xã hội của Quốc hội tán thành với việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia, tuy nhiên, các đại biểu cũng chỉ ra còn một số bất cập cũng như một số vấn đề cấp bách về y tế, sức khoẻ hiện nay lại chưa được đề cập rõ ràng trong dự thảo chương trình.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) đánh giá cao hồ sơ chương trình, nhất là ở phần dự án về dân số và phát triển.

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Anh Trí đề nghị chương trình cần quan tâm hơn tới nhóm bệnh nhân mắc bệnh mạn tính nặng, tiêu biểu là người suy thận mạn phải chạy thận nhân tạo, bệnh nhân tan máu bẩm sinh…

Đại biểu dẫn số liệu, cả nước có hơn 500.000 người suy thận giai đoạn nặng nhưng mới khoảng 41.000 người được chạy thận thường xuyên. Không ít trong số đó phải điều trị trong điều kiện còn bất cập, máy lọc, quả lọc tái sử dụng nhiều lần, nguy cơ nhiễm viêm gan cao, chất lượng cuộc sống rất thấp.

Đại biểu chia sẻ: “Nhiều người bệnh sống mà như chết, dồn toàn bộ tiền bạc vào điều trị, không dám mơ ước bất cứ điều gì khác”. Từ đó, đại biểu cũng đề xuất dành một tiểu dự án riêng hỗ trợ một phần chi phí, cải thiện điều kiện điều trị cho nhóm bệnh nhân này.

Ở dự án truyền thông y tế, đại biểu Nguyễn Anh Trí nhấn mạnh tầm quan trọng của truyền thông về hiến máu nhân đạo và an toàn truyền máu. Đại biểu cho biết, chỉ trong thời gian ngắn, nhiều nơi đã báo động thiếu máu trầm trọng; nếu không duy trì được phong trào hiến máu bền vững, “tất cả kỹ thuật cao cũng trở nên vô nghĩa vì thiếu máu thì không làm gì được”.

Chính vì vậy, đại biểu kiến nghị bổ sung một tiểu dự án truyền thông về hiến máu nhân đạo với cách làm bài bản, lâu dài: “Đây không phải câu chuyện ‘vơ thêm’ cho chuyên ngành, mà là vấn đề sống còn của hệ thống y tế”, đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Trình Lam Sinh (đoàn An Giang).

Chia sẻ từ thực tế An Giang và vùng Đồng bằng sông Cửu Long, đại biểu Trình Lam Sinh (đoàn An Giang) cho rằng, mục tiêu của chương trình là chăm sóc sức khỏe cho người dân từ khi còn trong bào thai đến lúc tuổi già là rất nhân văn, nhưng để đạt được thì kinh phí dự kiến 125.000 tỷ đồng trong giai đoạn 2026 - 2035 là khó đủ.

Đại biểu dẫn chứng, chỉ riêng mục tiêu nâng tỷ lệ xã, phường, thị trấn đạt chuẩn quốc gia về y tế lên 90% vào năm 2030 và 95% vào năm 2035 đã đòi hỏi đầu tư đồng bộ cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực cho hơn 11 nghìn đơn vị y tế cơ sở. “Hai, ba trạm y tế cũ ghép lại chưa chắc đã đủ tiêu chuẩn của một trạm mới. Không thể tính toán cơ học”, đại biểu chia sẻ.

Bên cạnh đó, đại biểu Trình Lam Sinh cũng cho rằng chương trình hiện chưa thể hiện rõ định hướng phát triển các loại hình dịch vụ y tế mới. Đại biểu đề nghị nghiên cứu, bổ sung các mô hình như bác sĩ gia đình, trung tâm sinh hoạt và chăm sóc bán trú người cao tuổi, hệ thống y tế học đường, bệnh án điện tử, cũng như mạng lưới bệnh viện chuyên khoa (sản nhi, tim mạch, lão khoa…) phù hợp với cấu trúc bệnh tật theo từng lứa tuổi.

“Tuổi nào bệnh nấy, nhưng ta lại chưa có hệ thống bệnh viện lão khoa, bệnh viện sản nhi, tim mạch đồng bộ ở các vùng. Nếu chỉ tập trung vào y tế cơ sở mà thiếu tuyến chuyên sâu thì khó nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe”, đại biểu nhấn mạnh.

Từ thực tiễn một xã có diện tích trên 170km², phải quản lý địa bàn rộng, dân cư phân tán, đại biểu Đỗ Huy Khánh (đoàn Đồng Nai) cũng chia sẻ nhiều trăn trở quanh việc triển khai Thông tư 43 của Bộ Y tế và việc sắp xếp lại trạm y tế xã.

Đại biểu lấy ví dụ tại xã mình quản lý, sau khi sáp nhập ba trạm y tế cũ, xã hiện có khoảng 12 cán bộ, trong đó chỉ có ba bác sĩ, lại phải duy trì hai điểm trạm vì khoảng cách giữa các cụm dân cư hơn 10 km.

Trong khi đó, Thông tư 43 quy định cơ cấu tổ chức rất quy mô cho trạm y tế cấp xã: Có giám đốc, phó giám đốc, nhiều khoa, phòng và các điểm trạm trực thuộc. “Bộ máy như vậy nhưng con người thì rất thiếu, cơ sở vật chất lại chật hẹp, xuống cấp. Đến ngày 1/1/2026 đã phải vận hành theo mô hình mới, liệu có kịp và có đủ nguồn lực hay không?”, đại biểu đặt câu hỏi.

Từ thực tế của địa phương mình, đại biểu Đỗ Huy Khánh cho rằng khi ban hành Chương trình cần làm rõ nguồn lực, cơ chế phân bổ và trách nhiệm giữa Trung ương – địa phương; đồng thời Bộ Y tế phải chủ động chuẩn bị đội ngũ, nhất là bác sĩ, kế toán, văn thư cho trạm y tế – tránh tình trạng “giao con dấu, giao tài khoản nhưng không có người làm việc chuyên trách”.