Nâng mức doanh thu tính thuế với cá nhân, hộ kinh doanh: Chuyên gia nói gì?

Theo thông tin Bộ Tài chính, Chính phủ vừa có báo cáo gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc tiếp thu, giải trình ý kiến thẩm tra, ý kiến của các Đại biểu Quốc hội, trong đó, đã đề xuất điều chỉnh quy định về thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập của hộ, cá nhân kinh doanh.

Theo đó, trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, nhà khoa học, Bộ Tài chính đã phối hợp với các cơ quan có liên quan hoàn thiện quy định về thuế thu nhập cá nhân đối với hộ, cá nhân kinh doanh tại dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi đang trình tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.

Bộ Tài chính cho biết, cơ quan này đã thực hiện nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá tác động đầy đủ để tham mưu, đề xuất Chính phủ phương án phù hợp với thực tế, đảm bảo tính công bằng giữa các đối tượng nộp thuế (thu nhập của hộ, cá nhân kinh doanh với các loại thu nhập khác như thu nhập từ tiền lương, tiền công; giữa hộ, cá nhân kinh doanh với doanh nghiệp có quy mô nhỏ...).

Trên cơ sở đó, Chính phủ đã đề xuất điều chỉnh quy định về thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập của hộ, cá nhân kinh doanh.

Cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng/năm áp dụng phương pháp tính thuế theo thu nhập (doanh thu trừ chi phí).

Cụ thể, về mức doanh thu không phải nộp thuế, Chính phủ đã đề nghị điều chỉnh từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm. Đồng thời, mức 500 triệu đồng/năm này cũng là mức được trừ trước khi nộp thuế, qua đó, sẽ góp phần giảm đáng kể nghĩa vụ thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh.

Theo ước tính của cơ quan thuế, tổng số thuế giảm nghĩa vụ thuế cho hộ, cá nhân kinh doanh khoảng 11.800 tỷ đồng/năm.

Ngoài ra, Chính phủ cũng đề nghị bổ sung phương pháp tính thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh để đảm bảo đúng bản chất của thuế thu nhập. Đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng/năm áp dụng phương pháp tính thuế theo thu nhập (doanh thu trừ chi phí).

Trong đó, hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 500 triệu đồng/năm đến 3 tỷ đồng được áp dụng cả phương pháp tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu và được trừ mức 500 triệu đồng ra khỏi doanh thu trước khi tính thuế.

Ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi.

Bên cạnh đó, để đảm bảo đồng bộ về mức doanh thu không phải nộp thuế thu nhập cá nhân, tại dự thảo luật sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15, Bộ Tài chính đề xuất nâng mức doanh thu không chịu thuế của hộ, cá nhân kinh doanh từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm.

Nhận định về việc này, ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng thuộc Trường Đại học Nguyễn Trãi cho rằng, mục tiêu của việc điều chỉnh ngưỡng miễn thuế cho hộ kinh doanh không chỉ là hỗ trợ chi phí mà còn khuyến khích hoạt động minh bạch, ổn định; giúp hộ kinh doanh tái đầu tư, nâng cao năng lực.

Đặc biệt, việc này cũng nhằm tạo nền tảng để từng bước chuyển từ hộ cá thể kinh doanh chuyên nghiệp lên doanh nghiệp; tạo sự công bằng theo ngành nghề, địa bàn và quy mô lao động gia đình.

Theo khuyến nghị của ông Nguyễn Quang Huy, cách tiếp cận tốt nhất là giữ một ngưỡng cơ bản nhưng điều chỉnh linh hoạt theo thực tế của từng nhóm,

Theo đó, ngoài việc nâng mức doanh thu không chịu thuế của hộ, cá nhân kinh doanh từ mức 200 triệu đồng lên 500 triệu đồng/năm, thì cũng cần điều chỉnh tăng theo một số yếu tố như: Điều chỉnh theo nhóm ngành nghề, bởi mỗi ngành có đặc thù lợi nhuận, chi phí khác nhau.

Ông Huy lấy ví dụ, với nhóm A có chi phí cao, lợi nhuận thấp như lĩnh vực F&B (thực phẩm và đồ uống) nhỏ, bán lẻ, tạp hóa, sản xuất thủ công, nông sản..., ngưỡng không phải nộp thuế có thể tăng gấp 2 - 2,5 lần, khoảng 1 - 1, 25 tỷ đồng.

Hoặc với nhóm B có lợi nhuận trung bình như vận tải cá nhân, dịch vụ cơ bản, thương mại dịch vụ, ngưỡng không phải nộp thuế có thể tăng từ 1,5 - 1,8 lần, khoảng 750 - 900 triệu đồng.

Hay như nhóm C với lợi nhuận tương đối cao như dịch vụ cá nhân nâng cao, đào tạo, cho thuê tài sản..., ngưỡng tăng nhẹ từ 1,0 - 1,2 lần, khoảng 500 - 600 triệu đồng.

Theo ông Huy, ngành nào phải bỏ nhiều chi phí hơn, ngưỡng cao hơn để phù hợp với thực tế kinh doanh.

Ngoài ra, ông Huy cũng cho rằng, việc chỉnh lý ngưỡng thuế cũng nên theo địa bàn, ví dụ chi phí mặt bằng và nhân công ở Hà Nội và TP HCM thường rất cao so với các nơi khác. Do vậy, Bộ Tài chính nên cân nhắc thêm hệ số vùng là Hà Nội và TP HCM, các thành phố trực thuộc Trung ương có hệ số cao hơn các tỉnh thành còn lại; đồng thời áp dụng thí điểm từ 6 - 12 tháng rồi tổng kết, đánh giá rút kinh nghiệm, điều chỉnh hay bổ sung trước khi áp dụng toàn quốc.

“Cách làm này phản ánh sát thực tế, tránh tình trạng cùng mức doanh thu nhưng mức sống và chi phí khác nhau”, ông Nguyễn Quang Huy chia sẻ.