Mức giảm trừ gia cảnh 11 triệu đồng bị cho là 'vô cảm': Bộ Tài chính nói gì?

Chiều 3/3, tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ, phóng viên báo chí dẫn ý kiến người dân và chuyên gia cho rằng đề xuất tăng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế thu nhập cá nhân từ 9 triệu lên 11 triệu đồng và mức với người phụ thuộc tăng từ 3,6 triệu lên 4,4 triệu đồng là lạc hậu, vô cảm với thực tiễn cuộc sống hiện tại của người dân.

Nói về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai cho biết, Bộ Tài chính vừa có văn bản gửi xin ý kiến rộng rãi về dự thảo Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh và mức thu nhập cá nhân. Việc điều chỉnh này được căn cứ vào Luật số 26/2012/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân, có hiệu lực thi hành từ 1/7/2013.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai tại buổi họp báo. Ảnh: VGP/Nhật Bắc.

Theo bà Mai, tất cả các cơ quan cũng như mọi cá nhân đều phải thực hiện nộp thuế, theo Khoản 4 Điều 1 Luật số 26/2012/QH13 quy định như sau: Mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 9 triệu đồng/tháng (108 triệu đồng/năm), mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 3,6 triệu đồng/tháng. Trường hợp chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20% so với thời điểm Luật có hiệu lực thi hành hoặc thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất thì Chính phủ trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh quy định tại khoản này phù hợp với biến động của giá cả để áp dụng cho kỳ tính thuế tiếp theo.

Đại diện Bộ Tài chính cho rằng, việc giảm trừ gia cảnh phải tuân thủ theo Khoản 4 Điều 1 Luật số 26/2012/QH13. Trong quá trình tổ chức thực hiện quản lý thuế, Bộ Tài chính luôn chỉ đạo các đơn vị chức năng cập nhật chỉ số giá tiêu dùng theo số liệu Tổng cục Thống kê cung cấp, hết tháng 6/2019 tăng 18,17%, và đến hết tháng 12/2019 đã tăng 23,2%.

Vì thế, Thứ trưởng Mai cho biết, theo đúng quy định tại Khoản 4 Điều 1 Luật số 26/2012/QH13, Bộ Tài chính thấy cần thiết phải dự thảo, nghiên cứu điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân theo đúng quy định là căn cứ vào chỉ số giá tiêu dùng và mức điều chỉnh phù hợp với biến động giá cả.

Trước đó, trong văn bản xin ý kiến Bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, Bộ Tài chính cho biết, số liệu Tổng cục Thống kê cung cấp, chỉ số CPI tại thời điểm cuối tháng 12/2019 so với thời điểm 1/7/2013 là 123,2%, tăng 23,2%. Căn cứ quy định của Luật số 26/2012/QH13, cần thiết phải nghiên cứu điều chỉnh mức GTGC của thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Do đó, Bộ Tài chính xin ý kiến rộng rãi các tổ chức, cá nhân để trình Chính phủ Dự thảo Nghị quyết về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân.

Theo đó, Bộ Tài chính dự kiến mức điều chỉnh sẽ nâng mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế lên mức 11 triệu đồng/tháng {1,232 (x) 9 triệu đồng = 11,088 triệu đồng, làm tròn 11 triệu đồng)}, tương ứng cho mỗi người phụ thuộc 4,4 triệu đồng/tháng {1,232 (x) 3,6 triệu đồng = 4,4352 triệu đồng, làm tròn 4,4 triệu đồng}.

Đánh giá về tác động của việc việc điều chỉnh mức GTGC của thuế TNCN, Bộ Tài chính cho biết, với mức giảm trừ này sẽ hỗ trợ lớn cho mọi đối tượng nộp thuế. Vì vệc điều chỉnh nâng mức GTGC (cho người nộp thuế từ 9 triệu đồng/tháng lên 11 triệu đồng/tháng; người phụ thuộc từ 3,6 triệu đồng/tháng lên 4,4 triệu đồng/tháng) sẽ góp phần giảm bớt khó khăn cho người nộp thuế trong bối cảnh giá cả, lạm phát tăng so với thời điểm năm 2013. Số thuế phải nộp sẽ được giảm cho mọi đối tượng nộp thuế, trong đó mức độ giảm số thuế phải nộp của nhóm người nộp thuế ở bậc thuế thấp sẽ cao hơn so với những người nộp thuế ở bậc thuế cao.

Đối với xã hội, việc điều chỉnh tăng mức GTGC sẽ đảm bảo thực hiện mục tiêu chính sách động viên hợp lý, công bằng, góp phần nâng cao đời sống của người nộp thuế, tạo động lực khuyến khích mọi cá nhân ra sức lao động, sản xuất kinh doanh, gia tăng thu nhập làm giàu chính đáng; đảm bảo chính sách đơn giản, rõ ràng, nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu thuế, tính tuân thủ pháp luật về thuế. Việc nâng mức GTGC cũng góp phần điều tiết hợp lý thu nhập, góp phần thực hiện công bằng xã hội.

Về hiệu ứng kinh tế đối với xã hội có thể thấy việc điều chỉnh tăng mức GTGC có hiệu ứng tích cực. Nguyên nhân do việc điều chỉnh nâng mức GTGC dẫn đến giảm nghĩa vụ thuế TNCN hay gia tăng thu nhập khả dụng (thu nhập sau khi nộp thuế) của các cá nhân, từ đó kích thích tăng mức chi tiêu hộ gia đình, tăng tiêu dùng của xã hội, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, mức độ tác động đến tăng trưởng kinh tế còn liên quan đến việc giảm chi tiêu của Chính phủ do giảm thu ngân sách từ thuế TNCN.

Đối với ngân sách nhà nước (NSNN), với đề xuất nâng mức GTGC nêu trên thì số thu về thuế TNCN 1 năm giảm khoảng 10.300 tỷ đồng (tương đương giảm khoảng 13% số thu ngân sách từ thuế TNCN năm 2019). Theo dữ liệu trên hệ thống tập trung của ngành thuế trong năm 2019, số lượng người nộp thuế TNCN từ tiền lương, tiền công đạt khoảng 6,89 triệu người với tổng số thu NSNN đạt trên 79.219 tỷ đồng.

Nếu áp dụng mức giảm trừ theo mức dự kiến là 11 triệu đồng/tháng cho bản thân người nộp thuế và 4,4 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc thì một phần lớn số người nộp thuế ở bậc 1 sẽ chuyển sang diện không phải nộp thuế, tương tự những người nộp thuế ở các bậc thuế còn lại đều được giảm số thuế phải nộp, qua đó dự kiến giảm thu NSNN xuống còn khoảng 68.921 tỷ đồng.

Về thời điểm áp dụng, Bộ Tài chính trình Chính phủ phương án điều chỉnh mức GTGC nêu trên sẽ áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2020. Theo quy định của Luật quản lý thuế số 38/2019/QH14, có hiệu lực thi hành từ 01/7/2020, thì thời hạn quyết toán thuế TNCN năm 2020 chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng thứ 3 kể từ ngày kết thúc năm dương lịch hoặc năm tài chính, đối với hồ sơ quyết toán thuế TNCN của cá nhân trực tiếp quyết toán thuế thì chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng thứ 4 (kể từ ngày kết thúc năm dương lịch); do vậy trường hợp đã tạm nộp thuế theo mức GTGC cũ (9 triệu đồng/tháng đối với bản thân người nộp thuế và 3,6 triệu đồng/tháng đối với mỗi người phụ thuộc) sẽ được xác định số thuế TNCN phải nộp theo mức GTGC mới khi quyết toán thuế TNCN năm 2020.