Mua sắm khắt khe hơn, doanh nghiệp buộc phải “xanh hóa” để tồn tại

Theo báo cáo của Bộ Công thương, trong nửa đầu năm 2025, thị trường tiêu dùng Việt Nam ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tăng trên 9% so với cùng kỳ, góp phần đưa GDP đạt mức tăng trưởng 7,52%. Du lịch, lưu trú, ăn uống sôi động trở lại, thương mại điện tử và thanh toán số tiếp tục tăng trưởng hai chữ số.

Tuy nhiên, sự hồi phục này không đồng nghĩa với chi tiêu thoải mái như trước. Người tiêu dùng ngày càng thận trọng, tập trung ngân sách cho nhu cầu thiết yếu, cân nhắc kỹ lưỡng trước những khoản chi lớn.

Các mặt hàng thời trang hay đồ gia dụng vẫn có sức mua, nhưng chủ yếu thông qua chương trình khuyến mãi trực tuyến. Mua sắm ngẫu hứng đã nhường chỗ cho thói quen tính toán hợp lý.

Tiêu dùng xanh nổi lên như một xu hướng tất yếu.

Một xu hướng nổi bật khác là tiêu dùng xanh và có trách nhiệm. Người mua sẵn sàng trả giá cao hơn cho sản phẩm hữu cơ, thân thiện môi trường, bởi họ coi trọng giá trị sử dụng gắn liền với trách nhiệm xã hội.

Với thế hệ trẻ, việc tiêu dùng đúng giá trị quan trọng hơn là mua hàng giá rẻ. Đây là thay đổi căn bản, phản ánh sự chuyển dịch trong cách tiếp cận tiêu dùng tại Việt Nam.

Song song với sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng, thương mại xã hội nổi lên như một kênh mua sắm mới. Khách hàng ngày nay không chỉ mua hàng qua ứng dụng thương mại điện tử truyền thống, mà còn kết hợp giải trí và mua sắm trên các nền tảng mạng xã hội.

Thực tế cho thấy, nhiều người tiêu dùng lựa chọn xem livestream để vừa theo dõi sản phẩm, vừa trò chuyện cùng người bán trước khi quyết định. Mua sắm không còn chỉ là giao dịch, mà trở thành một trải nghiệm tổng hợp.

Điều này thúc đẩy các doanh nghiệp, từ thương hiệu lớn đến hộ kinh doanh nhỏ, phải thay đổi cách tiếp cận khách hàng, đầu tư mạnh vào nội dung số, tương tác và dịch vụ hậu mãi.

Trong nửa đầu năm 2025, khối lượng giao dịch qua các nền tảng thương mại xã hội tăng vọt, trong đó TikTok Shop vươn lên dẫn đầu với mức tăng trưởng doanh thu vượt trội.

Hiện hơn 90% giao dịch thương mại điện tử tại Việt Nam diễn ra qua điện thoại thông minh, cho thấy vai trò trung tâm của công nghệ số trong tiêu dùng hiện đại.

Nếu thương mại xã hội phản ánh tốc độ dịch chuyển của thị trường, tiêu dùng bền vững cho thấy hướng đi dài hạn. Người dân ngày càng quan tâm đến nguồn gốc sản phẩm, quy trình sản xuất và tác động đến môi trường. Điều này buộc doanh nghiệp phải minh bạch hơn, chú trọng đến chuỗi cung ứng xanh và giải pháp giảm phát thải.

Nhiều chuỗi bán lẻ đã bước đầu “xanh hóa” hoạt động phân phối: sử dụng bao bì tái chế, khuyến khích khách hàng mang túi vải, tối ưu vận chuyển để tiết kiệm năng lượng. Việc gắn nhãn nhận diện sản phẩm thân thiện môi trường cũng giúp người mua dễ dàng lựa chọn. Đây không chỉ là nỗ lực bảo vệ môi trường, mà còn là chiến lược xây dựng uy tín thương hiệu trong mắt khách hàng.

Ở tầm vĩ mô, tiêu dùng nội địa tiếp tục là trụ cột quan trọng của tăng trưởng kinh tế. Từ sản xuất công nghiệp, tích lũy tài sản cho đến xuất khẩu đều tăng trưởng tích cực. Lạm phát duy trì trong tầm kiểm soát, tạo nền tảng cho niềm tin của người dân. Nhưng đi kèm với sự ổn định này là yêu cầu mới: thị trường tiêu dùng không chỉ lớn hơn, mà còn khắt khe hơn.

Theo Bộ Công thương, chính sự thay đổi trong hành vi mua sắm đang mở ra một “đường đua” mới, nơi sản phẩm xanh, sạch và minh bạch trở thành tiêu chuẩn cạnh tranh. Doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào giá rẻ hay khuyến mãi ngắn hạn, mà cần chứng minh năng lực đổi mới, cam kết môi trường và trách nhiệm xã hội.

Việc khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, cải tiến quy trình sản xuất, giảm phát thải và cung cấp sản phẩm an toàn, thân thiện môi trường sẽ không chỉ bảo vệ tài nguyên, mà còn tạo động lực cạnh tranh trong hội nhập quốc tế.

Theo đánh giá của Bộ Công thương, thị trường tiêu dùng Việt Nam đã bước vào giai đoạn cạnh tranh khốc liệt, nơi tốc độ thay đổi chính là thước đo năng lực thích nghi. Doanh nghiệp nào biết lắng nghe nhu cầu xanh của khách hàng, gắn sản xuất với trách nhiệm xã hội, doanh nghiệp đó sẽ giữ vững chỗ đứng.

Kinh tế xanh và tiêu dùng bền vững không còn là khái niệm xa vời. Đây đã là xu thế tất yếu, là “đường đua” thực sự của doanh nghiệp trong bối cảnh mới. Đáp ứng được yêu cầu này, doanh nghiệp không chỉ đứng vững trong nước, mà còn mở rộng cơ hội chinh phục thị trường quốc tế, góp phần đưa Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu phát triển bền vững.