Hướng dẫn trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm trong ngành Hải quan

Theo đó, Quyết định số 760/QĐ-CHQ thay thế Quyết định số 166/QĐ-TCHQ ngày 18/1/2021 về việc ban hành Bản hướng dẫn trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính, giải quyết khiếu nại về xử phạt vi phạm hành chính ngành hải quan.

Cụ thể xác định rõ trách nhiệm và nội dung công việc cụ thể của công chức Hải quan (bao gồm công chức được giao nhiệm vụ và công chức có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật), đơn vị hải quan là đơn vị được giao thụ lý vụ vi phạm) trong quá trình thực hiện thủ tục xử phạt, đồng thời hướng dẫn rõ về bộ hồ sơ trong từng bước thực hiện (nếu có).

Ví dụ: Hướng dẫn cụ thể về thủ tục tiếp nhận và giải quyết nội dung giải trình (Điều 14); quy định cụ thể trách nhiệm của người có thẩm quyền trong việc ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính (khoản 1 Điều 19); quy định hướng dẫn mới về thủ tục chuyển và tiếp nhận hồ sơ vụ việc vi phạm (Điều 24); thủ tục chuyển vụ vi phạm hành chính vượt thẩm quyền xử phạt trong nội bộ cơ quan hải quan (Điều 25); thủ tục chuyển hồ sơ vụ vi phạm có dấu hiệu tội phạm hình sự và tiếp nhận hồ sơ vụ vi phạm để xử phạt hành chính (Điều 26).

Ảnh minh họa.

Bên cạnh đó, quyết định cũng xác định rõ ràng, cụ thể trách nhiệm của công chức hải quan trong việc áp dụng biện pháp ngăn chặn khám phương tiện vận tải, đồ vật theo thủ tục hành chính (Điều 31); quy định cụ thể nội dung các công việc mà công chức hải quan có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, cơ quan hải quan liên quan đến các bước trong quy trình xử phạt vi phạm hành chính cũng là để phù hợp với định hướng mô hình tổ chức của cơ quan hải quan trong thời gian tới cũng như để đảm bảo việc xử phạt vi phạm hành chính sẽ không bị gián đoạn nếu có việc thay đổi về cơ cấu tổ chức.

Quyết định cũng sửa đổi, bổ sung một số quy định về trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính cho phù hợp với quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính, Nghị định số 118/2021/NĐ-CP, Nghị định số 68/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 118/2021/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính, theo đó, đây là những nội dung thay đổi trực tiếp về thủ tục, trình tự xử phạt cần lưu ý đến công chức thực hiện công tác xử phạt vi phạm hành chính.

Theo Quyết định số 762/QĐ-CHQ ngày 20/6/2025 ban hành sổ tay nghiệp vụ xử phạt vi phạm hành chính trong ngành Hải quan, nội dung trong sổ tay sẽ hỗ trợ cho nội dung tương ứng trong hướng dẫn trình tự xử phạt theo hướng “cầm tay chỉ việc" cho công chức.

Ví dụ, đối với nội dung ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính, nếu tại bản hướng dẫn quy định về những đầu việc cụ thể công chức/ người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính phải thực hiện khi ra quyết định thì phần này trong sổ tay sẽ hướng dẫn cách ghi nội dung trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính để đảm bảo đúng quy định và đáp ứng yêu cầu công tác, tính chất vụ vi phạm.

Ngoài những nội dung hướng dẫn đã được bãi bỏ do đưa vào quyết định hướng dẫn trình tự xử phạt (việc chuyển hồ sơ để xử lý hình sự và tiếp nhận hồ sơ từ cơ quan tiến hành tố tụng hình sự để xem xét xử lý hành chính; tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm hành chính; phát hành và theo dõi thi hành quyết định xử phạt; lưu trữ, quản lý hồ sơ xử phạt), sổ tay nghiệp vụ cũng sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ những nội dung để phù hợp với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính và các nghị định hướng dẫn thi hành, như: Bãi bỏ nội dung hướng dẫn về gia hạn thời hạn ra quyết định xử phạt; bổ sung đối tượng xử phạt là hộ gia đình chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh, hộ kinh doanh, hộ gia đình, cộng đồng dân cư, đồng thời hướng dẫn cách ghi các đối tượng này trong biên bản vi phạm hành chính; cập nhật thời hạn lập biên bản vi phạm hành chính; bổ sung hướng dẫn cách ghi một số nội dung trong biên bản vi phạm, quyết định xử phạt như: tên biên bản, thời điểm, địa điểm lập biên bản, ghi người lập biên bản trong trường hợp có các lực lượng/cơ quan khác phối hợp phát hiện vụ vi phạm, quyền giải trình của tổ chức, cá nhân vi phạm; ghi hình thức xử phạt bổ sung trong quyết định xử phạt… bổ sung hướng dẫn về lập biên bản vi phạm hành chính trong một số trường hợp cụ thể...

Có thể nói, các quyết định nêu trên được ban hành có ý nghĩa quan trọng để duy trì trật tự và kỷ cương trong xử lý vi phạm về hải quan. Đồng thời góp phần bảo vệ lợi ích của Nhà nước, đảm bảo các quy định về thủ tục, kiểm tra, giám sát và quản lý thuế hải quan được thực hiện nghiêm túc, ngăn chặn các hành vi vi phạm.

Cùng với đó sẽ đảm bảo việc thu thuế, kiểm soát hàng hóa xuất nhập khẩu đúng với quy định, góp phần bảo vệ nền kinh tế quốc gia; thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng và có trật tự khuyến khích các doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu, góp phần phát triển kinh tế.

Đồng thời nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật giúp các tổ chức, cá nhân hiểu rõ hơn về các quy định của pháp luật và có trách nhiệm tuân thủ, góp phần nâng cao văn hóa pháp luật trong lĩnh vực hải quan; bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đảm bảo chất lượng, an toàn và nguồn gốc của hàng hóa nhập khẩu, góp phần bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.