Hội Lim trở thành văn hóa phi vật thể quốc gia

“Hội Lim thị trấn Lim, xã Liên Bão, xã Nội Duệ, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh” thuộc loại hình lễ hội truyền thống. Theo Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh, tính chất, đặc điểm của hội Lim là lễ hội sinh hoạt văn hóa và ca hát quan họ. Thời gian diễn ra hội Lim trước đây vào ngày 14 và 15 tháng 8 âm lịch, sau mới chuyển sang ngày 13 tháng Giêng.

Lễ hội Lim vốn có lịch sử rất lâu đời, và phát triển tới quy mô hàng tổng. Trên cơ sở lễ hội truyền thống của các làng trong tổng Nội Duệ - bao gồm 6 làng xã của huyện Tiên Du: Nội Duệ (gồm Đình Cả và Lộ Bao), Nội Duệ Khánh, Nội Duệ Nam, Lũng Giang, Xuân Ổ và Duệ Đông. Linh hồn của hội Lim là hai thôn Lộ Bao và Đình Cả.

Hội Lim gắn liền với tên tuổi các danh nhân lịch sử văn hóa vùng Lim. Theo các giai thoại và cả bằng chứng từ các nguồn sử liệu, bia đá thì một trong những nhân vật đầu tiên góp công vào việc hình thành lễ hội Lim phải kể đến Quận công Đỗ Nguyễn Thụy.

Ông là người có công phát triển từ lễ hội đình tế thần cầu phúc của các làng xã vùng Lim lên lễ hội hàng tổng Nội Duệ vào dịp mùa Thu tháng Tám, sang mùa Xuân tháng Giêng - kéo dài từ ngày 11 đến 16 với sự chuẩn bị hết sức chu đáo của các xã.

Các liền anh liền chị hát quan họ tại Hội Lim

Lễ hội diễn ra với nhiều hoạt động tế lễ, rước. Đây là hoạt động tín ngưỡng tôn giáo cộng động của các làng xã vùng Lim, vừa thể hiện lịch sử lâu đời, vừa phản ánh sự hòa nhập sâu sắc các tín ngưỡng dân gian của cư dân nông nghiệp, lúa nước với tín ngưỡng thờ thành hoàng, thờ những người có công xây dựng quê hương đất nước. Lễ rước là một hoạt động cộng đồng thể hiện truyền thống đạo lý sống cao đẹp, cầu mong những điều tốt lành.

Trước ngày hội chính, ngày 10 và 11 tháng giêng, nhân dân cùng các tăng ni tín đồ Phật tử trong tổng, làm lễ lấy nước từ giếng công đổ vào chóe sứ, sau đó rước lên chùa Lim tẩy rửa tượng phật và làm lễ gia quan. Lễ rước nước, rước kinh dược sư cầu mong trời phật phù giúp cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, đồng thời thể hiện sự hòa nhập giữa tín ngường dân gian với phật giáo .Lễ rước sắc, nghinh thần ở Đình Cả.

Hội Lim là không gian bảo tồn và phát huy Dân ca Quan họ. Quan họ không chỉ là một phần mà là linh hồn của lễ hội. Các hình thức hát như hát canh, hát trên thuyền, hát lán, hát đối đáp... không chỉ phô diễn các lề lối, bài bản cổ mà còn tạo ra một môi trường lý tưởng để di sản được truyền dạy, thực hành liên tục, xứng đáng với danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được UNESCO vinh danh.

Hội Lim không chỉ là một lễ hội mà còn là một bảo tàng sống, nơi các giá trị lịch sử, tín ngưỡng và đặc biệt là Dân ca Quan họ Bắc Ninh được thực hành, bảo tồn và lan tỏa, thể hiện mối quan hệ gắn kết bền chặt và tinh tế giữa các làng Quan họ. Đồng thời, với quy trình thực hành công phu, Hội Lim đã tạo nên một bức tranh văn hóa đa sắc màu, thể hiện rõ bản sắc tinh hoa của vùng đất Kinh Bắc.