Hé mở tình tiết mới vụ xâm phạm nhãn hiệu Bia Sài Gòn của SABECO

Tòa án Nhân dân tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu vừa mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp của nhãn hiệu Bia Sài Gòn đã được bảo hộ, thuộc sở hữu của Tổng công ty Cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (SABECO).

Hai bị cáo của vụ án này là Công ty Cổ phần Tập đoàn Bia Sài Gòn Việt Nam( trụ sở chính tại 264 Lê Thánh Tôn, phường Bến Thành, quận 1, TP HCM) và ông Lê Đình Trung (56 tuổi) là Giám đốc công ty này.

Các bị cáo bị truy tố bởi hành vi sản xuất bia mang nhãn hiệu “Bia Sài Gòn Việt Nam”, sản phẩm có kiểu dáng nhãn hiệu có khả năng gây nhầm lẫn về nguồn gốc hàng hóa đối với nhãn hiệu “Bia Sài Gòn” đã được bảo hộ thuộc sở hữu của SABECO với quy mô thương mại.

Theo đó, ông Lê Đình Trung và pháp nhân Công ty Cổ phần Tập đoàn Bia Sài Gòn Việt Nam cùng bị truy tố về tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp tại Điều 226 Bộ Luật hình sự do đã thực hiện hành vi giả mạo các nhãn hiệu “BIA SAIGON” và “BIA SAIGON, hình con rồng” đang được bảo hộ và đủ điều kiện coi là nhãn hiệu nổi tiếng của SABECO.

Bị cáo Lê Đình Trung tại phiên tòa. (Ảnh: Báo Tuổi Trẻ TP HCM)

Theo hồ sơ vụ án, sau khi nghỉ việc ở SABECO, tháng 5/2019, ông Trung cùng với một số người thành lập Công ty Cổ phần Tập đoàn Bia Sài Gòn Việt Nam.

Ông Trung nộp đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu BIA SAIGON VIETNAM tại Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) và được Cục này chấp nhận đơn hợp lệ đối với kiểu dáng công nghiệp ngày 15/7, đối với nhãn hiệu ngày 12/8/2019 và đăng công báo.

Sau đó, Công ty SABECO đã nộp yêu cầu phản đối cấp văn bằng bảo hộ cho đơn nhãn hiệu BIA SAIGON VIETNAM vào ngày 5/11/2019.

Dù biết là SABECO đã phản đối đơn đăng ký nhãn hiệu vì tương tự tới mức khó phân biệt với các nhãn hiệu đang được bảo hộ của SABECO và chưa được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu nhưng Công ty Cổ phần Tập đoàn bia Sài Gòn Việt Nam đã đặt hàng cơ sở sản xuất bia BiVa (TP Bà Rịa) để sản xuất sản phẩm bia lon mang thương hiệu "BIA SAIGON VIETNAM" để bán ra thị trường với quy mô thương mại.

Ngày 23/6/2020, cơ quan quản lý thị trường phát hiện hơn 4.700 thùng bia, 116.700 vỏ lon bia và 3.300 vỏ thùng bia mang nhãn hiệu "BIA SAIGON VIETNAM" tại cơ sở sản xuất bia BiVa nên tạm giữ số tang vật và chuyển cơ quan công an thụ lý vì có dấu hiệu xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp của SABECO.

Sản phẩm Bia Sài Gòn của SABECO (bên trái) được cho là bị sản phẩm của Công ty Cổ phần Tập đoàn Bia Sài Gòn Việt Nam (bên phải) xâm phạm nhãn hiệu

Theo kết luận định giá tài sản số 68/KL-HĐ ĐGTS, ngày 14/9/2022 của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và các hóa đơn xuất bán hàng hóa của Công ty Cổ phần Tập đoàn Bia Sài Gòn Việt Nam thì tổng trị giá số lượng hàng hóa giả mạo nhãn hiệu do Cơ sở sản xuất Bia Biva sản xuất theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp là 1.472.250.600 đồng.

Ngày 9/9/2020, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã khởi tố vụ án và khởi tố bị can. Đến ngày 30/11/2020, Cục Sở hữu trí tuệ từ chối cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu Bia Sài Gòn Việt Nam.

Tháng 5/2021, vụ án được đưa ra xét xử và Hội đồng xét xử tuyên trả hồ sơ để xác minh làm rõ Bia Sài Gòn có phải là nhãn hiệu nổi tiếng và phải định giá số lượng bia bị làm nhái hay không. Tháng 9/2022, Viện Khoa học sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) thông báo kết quả giám định nhãn hiệu Bia Sài Gòn (của Sabeco) đủ điều kiện được coi là nhãn hiệu nổi tiếng tại Việt Nam.

Cáo trạng xác định, Công ty Cổ phần Tập đoàn Bia Sài Gòn Việt Nam và ông Lê Đình Trung có hành vi sản xuất bia mang nhãn hiệu “Bia Sài Gòn Việt Nam”, sản phẩm có kiểu dáng nhãn hiệu có khả năng gây nhầm lẫn về nguồn gốc hàng hóa đối với nhãn hiệu “Bia Sài Gòn” đã được bảo hộ thuộc sở hữu của SABECO với quy mô thương mại. Hành vi nêu trên đã phạm vào tội “xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp” quy định tại khoản 2, điều 226, Bộ luật Hình sự.

Tại phiên tòa ngày 9/3, vấn đề Bia Sài Gòn có phải là nhãn hiệu nổi tiếng hay không tiếp tục được HĐXX và các luật sư tập trung làm rõ.

Trả lời câu hỏi của các luật sư, đại diện Cục Sở hữu trí tuệ cho biết quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu nổi tiếng được xác lập thông qua quá trình sử dụng thực tế, được thị trường và người tiêu dùng biết đến rộng rãi, mà không cần đăng ký.

Chủ tọa phiên tòa yêu cầu đại diện Cục Sở hữu trí tuệ làm rõ các tiêu chí cụ thể. Bởi nếu chỉ dựa vào việc người tiêu dùng biết đến nhãn hiệu thì tất cả các nhãn hàng đều cho rằng nhãn hàng của mình nổi tiếng.

Đồng thời, chủ tọa cũng dẫn quy định về hai quy trình để một nhãn hiệu được xem là nhãn hiệu nổi tiếng. Một là khi thông qua tố tụng dân sự (tức tòa án công nhận nhãn hiệu này là nổi tiếng), hoặc hai là theo quyết định của Cục Sở hữu trí tuệ.

Đại diện Cục Sở hữu trí tuệ cho biết, tiêu chí để xác định nhãn hiệu nổi tiếng đã được quy định tại Điều 75 Luật Sở hữu trí tuệ và các văn bản hướng dẫn. Quy định về việc ghi nhận vào danh sách nhãn hiệu nổi tiếng nêu trên là để Cục Sở hữu trí tuệ ghi nhận các thông tin về nhãn hiệu nổi tiếng đã được công nhận trong thực tế.

Trước đó, trong văn bản trả lời tòa, Cục Sở hữu trí tuệ xác định nhãn hiệu Bia Sài Gòn đủ điều kiện công nhận là nhãn hiệu nổi tiếng. Đại diện Cục Sở hữu trí tuệ cho biết, do quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu nổi tiếng được xác lập không qua thủ tục đăng ký nên không có thủ tục đăng ký nhãn hiệu nổi tiếng. Hiện tại, Cục Sở hữu trí tuệ cũng chưa có có danh sách ghi nhận nhãn hiệu nổi tiếng. Tuy nhiên, vị này vẫn khẳng định Bia Sài Gòn là nhãn hiệu nổi tiếng theo các tiêu chí luật định.

Trong khi đó, đại diện của SABECO và luật sư bảo vệ của doanh nghiệp này cho biết, công ty đã cung cấp hồ sơ tài liệu chi tiết chứng minh nhãn hiệu của SABECO là nổi tiếng theo quy định mà không cần phải qua một thủ tục đăng ký hay công nhận nào.

Luật sư nhận định quy định của thông tư về “ghi nhận” nhãn hiệu nổi tiếng nhằm giúp thuận tiện cho việc tham khảo thông tin trong quá trình thực thi, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ mà không phải là căn cứ để xác lập nhãn hiệu nổi tiếng vì luật đã quy định rõ quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu nổi tiếng được xác lập trên cơ sở sử dụng, không phụ thuộc vào thủ tục đăng ký (khoản 2, Điều 6, Luật SHTT).

Về trách nhiệm hình sự trong vụ án, Viện Kiểm sát đề nghị Hội đồng xét xử tuyên phạt tiền đối với 2 bị cáo. Trong đó, phạt bị cáo Lê Đình Trung từ 600 - 800 triệu động; phạt pháp nhân thương mại là Công ty Cổ phần Tập đoàn Bia Sài Gòn Việt Nam từ 2 - 3 tỷ đồng.

Sau phần tranh luận, Hội đồng xét xử thông báo nghị án kéo dài và tuyên án vào ngày 16/3.