Gìn giữ di sản, nâng tầm điểm đến văn hóa, an toàn, hấp dẫn

Phát huy giá trị vùng đất di sản

Là một trong những địa phương có bề dày truyền thống văn hóa, Bắc Từ Liêm hiện sở hữu 136 di tích, trong đó có 1 di tích quốc gia đặc biệt, 48 di tích quốc gia và 14 di tích cấp thành phố.

Đặc biệt, 3 lễ hội đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia như Lễ hội Đăm (Tây Tựu), Lễ hội Phú Gia (Phú Diễn), Lễ hội Kẻ Giàn (Xuân Đỉnh). Đây là nền tảng quan trọng để quận phát triển mô hình văn hóa - du lịch bền vững.

Từ năm 2022, Bắc Từ Liêm là quận đầu tiên của Hà Nội phát động mô hình “Di tích lịch sử văn hóa - Điểm đến an toàn, hấp dẫn” tại Đình Đăm (phường Tây Tựu).

Sau 2 năm triển khai, mô hình đã được nhân rộng đến toàn bộ 13/13 phường với 40/63 di tích xếp hạng được đưa vào diện triển khai. Theo thống kê của UBND quận, lượng khách tham quan tại các di tích có mô hình tăng khoảng 20% so với thời điểm chưa áp dụng.

Điểm đặc biệt của mô hình này là sự vào cuộc đồng bộ của hệ thống chính trị. Hội Phụ nữ các phường đảm nhiệm công tác tuyên truyền quy tắc ứng xử; Đoàn Thanh niên phát triển mô hình “số hóa di tích” với thuyết minh bằng tiếng Việt - tiếng Anh, ảnh 360 độ và trải nghiệm thực tế ảo.

Chương trình “Linh thiêng đình Chèm – Dòng chảy tinh hoa” tại Di tích quốc gia đặc biệt đình Chèm vào ngày 18/11/2023 do Báo Tuổi trẻ Thủ đô phối hợp cùng quận Bắc Từ Liêm tổ chức.

Chị Thanh Mai (Đoàn viên phường Cổ Nhuế 2) chia sẻ: “Việc áp dụng công nghệ số giúp di tích gần gũi hơn với giới trẻ, tạo sự kết nối giữa truyền thống và hiện đại. Nhiều bạn trẻ đến di tích giờ đây không chỉ để "check-in" mà còn được tiếp cận thông tin lịch sử theo cách mới mẻ, sinh động”.

Ngoài ra, nội dung Quy tắc ứng xử được niêm yết công khai, dễ tiếp cận; nhiều phường đã xây dựng mô hình phụ trợ như “Di tích kiểu mẫu”, “Góc xanh di tích”, vận động phân loại rác, trồng cây bóng mát… giúp thay đổi rõ rệt thói quen của người dân và du khách.

Ghi nhận tại một số điểm như đền Sóc (Minh Khai), đình Chèm (Thụy Phương), tình trạng xả rác, nói to, mặc phản cảm đã giảm rõ rệt.

Kết nối di sản với phát triển bền vững

Tuy đạt hiệu quả tích cực, mô hình vẫn gặp không ít khó khăn. Nhiều di tích còn thiếu kinh phí bảo tồn, hệ thống hạ tầng chưa đồng bộ, việc xử phạt hành vi vi phạm quy tắc ứng xử vẫn còn thiếu chế tài cụ thể. Hoạt động quảng bá du lịch còn manh mún, thiếu kết nối.

Trao đổi với phóng viên, ông Dương Ngọc Thanh, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Quận ủy Bắc Từ Liêm cho biết: “Mô hình này không chỉ góp phần thực hiện hiệu quả Bộ Quy tắc ứng xử nơi công cộng, mà còn là bước khởi đầu để đưa các di tích của quận vào bản đồ du lịch chính thức của Thủ đô. Tuy nhiên, chúng tôi rất mong thành phố quan tâm bố trí ngân sách, có quy định cụ thể về chế tài xử lý vi phạm và hỗ trợ quận trong việc công nhận điểm đến du lịch văn hóa”.

Không chỉ là điểm nhấn văn hóa, mô hình “Di tích lịch sử văn hóa - Điểm đến an toàn, hấp dẫn” đang trở thành đòn bẩy phát triển kinh tế địa phương. Nhiều phường đã gắn hoạt động di tích với các sự kiện cộng đồng như lễ hội truyền thống, chợ quê, trình diễn nghệ thuật, góp phần tăng thu nhập từ dịch vụ du lịch, bảo tồn làng nghề truyền thống.

Di tích Đình Chèm

Ông Dương Ngọc Thanh, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Quận ủy Bắc Từ Liêm cho biết: “Chúng tôi xác định mô hình này là một phần quan trọng trong công tác tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Việc phát động Cuộc thi chính luận gắn với tuyên truyền thực hiện Bộ Quy tắc ứng xử và bảo vệ giá trị văn hóa truyền thống là bước cụ thể hóa chủ trương đưa văn hóa vào cuộc sống, từ cơ sở”.

Ông Nguyễn Văn Tâm, người dân phường Minh Khai bày tỏ: “Tôi rất vui khi thấy đình làng được sửa sang, có hướng dẫn viên trẻ kể chuyện di tích. Các cháu nhỏ đến chơi mà cũng biết cúi chào, giữ gìn vệ sinh, rất khác xưa”.

Đánh giá mô hình này, nhiều chuyên gia cho rằng Bắc Từ Liêm đang đi đúng hướng. Việc “thổi hồn” mới vào các di tích không chỉ giúp gìn giữ quá khứ mà còn tạo ra tương lai, trong đó văn hóa trở thành tài nguyên phát triển bền vững.

Với tầm nhìn xa và sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền, đoàn thể và người dân, mô hình “Di tích lịch sử văn hóa - Điểm đến an toàn, hấp dẫn” tại Bắc Từ Liêm hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu để nhân rộng ra toàn thành phố, hướng đến mục tiêu xây dựng Hà Nội thanh lịch, văn minh, hiện đại.