"Giải oan" ùn tắc giao thông do Nghị định 168

TS. Luật sư Đặng Văn Cường

PV: Thưa luật sư, có nhiều ý kiến cho rằng ùn tắc giao thông dịp cuối năm là do Nghị định 168/2024/NĐ-CP. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

TS. LS. Đặng Văn Cường: Tôi cho rằng ùn tắc giao thông dịp cuối năm không phải là do Nghị định 168/2024/NĐ-CP (Nghị định 168/2024/NĐ-CP ngày 26/12/2024 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ; trừ điểm, phục hồi điểm giấy phép lái xe). Ùn tắc giao thông ở các thành phố lớn là hiện tượng phổ biến, xảy ra không chỉ ở Việt Nam mà ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Nguyên nhân chính đến từ quá trình đô thị hóa, mật độ dân cư đông đúc, nhu cầu đi lại tăng cao, đặc biệt là vào các dịp cuối năm. Các yếu tố như tai nạn giao thông, ý thức người tham gia giao thông, hoặc hạ tầng không đáp ứng kịp nhu cầu cũng góp phần gây ra tình trạng này.

Từ khi Nghị định 168/2024/NĐ-CP có hiệu lực, vi phạm giao thông đã giảm đáng kể, ý thức người tham gia giao thông được nâng lên rõ rệt, và các vụ tai nạn giao thông cũng giảm cả về số lượng và tính chất nghiêm trọng. Vì vậy, việc đổ lỗi cho Nghị định 168 là không có cơ sở.

PV: Vậy Nghị định 168/2024/NĐ-CP có nội dung gì nổi bật và mục đích của việc ban hành nghị định này là gì, thưa ông?

TS. LS. Đặng Văn Cường: Nghị định 168/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số nội dung trong Nghị định 100 và Nghị định 123 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Đây là văn bản quy định về chế tài đối với các hành vi vi phạm pháp luật, không tạo ra các lệnh cấm mới.

Hai điểm đáng chú ý trong nghị định này là: Tăng mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm phổ biến, có nguy cơ gây tai nạn giao thông cao, như vượt đèn đỏ, không nhường đường cho xe ưu tiên, hoặc lạng lách đánh võng.

Tính điểm giấy phép lái xe: Người vi phạm sẽ bị trừ điểm trên giấy phép lái xe, và nếu hết điểm, giấy phép lái xe sẽ bị thu hồi.

Mục đích của nghị định là nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của người tham gia giao thông, đảm bảo an toàn giao thông, chứ không nhằm tăng nguồn thu ngân sách. Nghị định chỉ tác động đến những người có ý thức kém, thường xuyên vi phạm. Những người chấp hành tốt các quy định không bị ảnh hưởng.

Người dân chấp hành pháp luật trong những ngày cuối năm

PV: Một số ý kiến cho rằng mức phạt tăng cao là quá khắt khe và tạo áp lực cho người dân. Ông nhận xét gì về điều này?

TS. LS. Đặng Văn Cường: Việc tăng mức phạt là cần thiết để xử lý tình trạng "nhờn luật" xảy ra trước đây. Trước khi Nghị định 168 có hiệu lực, mức phạt trong Nghị định 100 chưa đủ sức răn đe, dẫn đến nhiều người vi phạm như trèo lên vỉa hè, vượt đèn đỏ mà không sợ bị xử lý nghiêm khắc. Khi mức phạt tăng lên, họ không dám vi phạm nữa, nhưng một số người lại phản ứng tiêu cực.

Nếu ai đó tuân thủ luật giao thông, việc tăng hay giảm mức phạt không ảnh hưởng đến họ. Trách nhiệm của người tham gia giao thông là tuân thủ quy định, chú ý quan sát và làm chủ phương tiện để đảm bảo an toàn.

PV: Vậy có phải một số người cho rằng việc tăng mức phạt là để "tận thu ngân sách"?

TS. LS. Đặng Văn Cường: Đây là quan điểm sai lầm. Chính phủ đã ban hành Nghị định 176/2024/NĐ-CP để quản lý và sử dụng kinh phí từ xử phạt vi phạm giao thông. Số tiền này được sử dụng vào các mục đích như xây dựng, cải tạo hạ tầng giao thông, mua sắm trang thiết bị, hỗ trợ công tác điều tra tai nạn, phòng chống ùn tắc. Mục tiêu chính của Nghị định 168 không phải để tăng nguồn thu mà để nâng cao ý thức của người tham gia giao thông và giảm thiểu tai nạn.

PV: Cảm ơn ông đã chia sẻ với PV Tuổi trẻ Thủ đô về vấn đề dư luận đang rất quan tâm!