Đội ngũ trí thức, nhà khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội góp ý Dự thảo văn kiện Đại hội XIV

Tư duy đổi mới mạnh mẽ, tầm nhìn dài hạn

Hội nghị do PGS.TS Hoàng Minh Sơn – Chủ tịch Hội đồng, Giám đốc ĐHQGHN và GS.TS Phùng Hữu Phú – Chủ tịch Hội đồng KH&ĐT, Trường ĐH Khoa học Xã hội & Nhân văn đồng chủ trì.

Tham dự Hội nghị có PGS.TS Phạm Văn Linh, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; các đồng chí đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo Thành ủy Hà Nội; lãnh đạo ĐHQGHN; cùng đông đảo chuyên gia, các nhà khoa học đầu ngành trong nhiều lĩnh vực.

Phát biểu khai mạc, Giám đốc ĐHQGHN Hoàng Minh Sơn, nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt quan trọng của việc góp ý Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV, coi đây là dịp để đội ngũ trí thức ĐHQGHN tham gia trực tiếp vào quá trình hoạch định tầm nhìn và chiến lược phát triển đất nước trong giai đoạn tới.

Giám đốc ĐHQGHN Hoàng Minh Sơn phát biểu

Giám đốc ĐHQGHN cho biết: Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV đặt giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và phát triển con người vào vị trí trung tâm của mô hình tăng trưởng mới. Đây vừa là định hướng đúng đắn của Đảng, vừa là cơ hội để ĐHQGHN phát huy lợi thế của một đại học nghiên cứu hàng đầu. Ông nhấn mạnh yêu cầu tiếp tục đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục - đào tạo; phát triển hệ thống giáo dục mở, hiện đại, hội nhập; tăng cường tự chủ đại học; đổi mới mô hình quản trị; và gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo với nhu cầu thị trường lao động, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.

Với thế mạnh trong khoa học cơ bản, khoa học xã hội & nhân văn và các lĩnh vực liên ngành, ĐHQGHN có khả năng đóng góp sâu sắc cho việc phát triển lý luận đổi mới, xây dựng hệ giá trị văn hoá, đề xuất mô hình phát triển bền vững và hoàn thiện thể chế. Giám đốc Hoàng Minh Sơn bày tỏ mong muốn các ý kiến tại Hội nghị sẽ tiếp tục thể hiện tinh thần dân chủ, trách nhiệm và khoa học, tập trung vào những nội dung then chốt của Dự thảo Văn kiện, qua đó đóng góp thiết thực vào việc hoàn thiện Văn kiện Đại hội XIV.

Cần làm nổi bật vai trò bao trùm của văn hóa

GS.TSKH Vũ Minh Giang, Chủ tịch Hội đồng KH&ĐT ĐHQGHN đánh giá, Dự thảo Văn kiện được chuẩn bị rất công phu và toàn diện, tiếp tục thể hiện rõ quan điểm “con người là nhân tố quyết định sức mạnh của dân tộc” - quan điểm xuyên suốt mà Tổng Bí thư Tô Lâm nhiều lần nhấn mạnh. Ông cho rằng, văn hóa phải được nhìn nhận không chỉ như một lĩnh vực, mà là “tài nguyên vô tận và vô địch”, có khả năng chuyển hóa mọi giá trị của con người Việt Nam thành năng lực cạnh tranh quốc gia. Vì vậy, Văn kiện cần làm nổi bật vai trò bao trùm của văn hóa trong mô hình phát triển đất nước.

GS.TSKH Vũ Minh Giang, Chủ tịch Hội đồng KH&ĐT ĐHQGHN

Ở góc nhìn di sản và phát triển bền vững, GS.TS Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam khẳng định, di sản chính là yếu tố cốt lõi của văn hóa, nơi kết tinh bản sắc và chiều sâu lịch sử của dân tộc. Ông nhấn mạnh, bảo tồn và phát huy di sản không mâu thuẫn với phát triển kinh tế nếu được thực hiện căn cơ, bài bản và đặt trong chiến lược tổng thể. Ông cho rằng Thủ đô Hà Nội đang có nhiều cơ hội lớn để biến di sản thành động lực phát triển xanh, văn hóa, du lịch mang tầm quốc gia.

GS.TS Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam

KH&CN phải trở thành trụ cột mới của mô hình tăng trưởng mới

PGS.TS Trần Quốc Bình, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Tự nhiên tập trung vào đột phá đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và vấn đề quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường. Ở lĩnh vực đào tạo, ông đề nghị: Văn kiện cần nhấn mạnh hơn tinh thần Nghị quyết 71 về đào tạo tinh hoa, xếp hạng đại học và sự nhạy bén của giáo dục đại học trước bối cảnh mới, đặc biệt là các lĩnh vực chiến lược như khí tượng học hay khoa học lượng tử. Về môi trường và tài nguyên, ông nhấn mạnh tính hữu hạn của tài nguyên nên cần lượng giá đầy đủ để hoạch định chiến lược và tính toán chi phí phát triển. Ông đề nghị Văn kiện bổ sung nhiều nội dung quan trọng như an ninh nguồn nước, ngoại giao nguồn nước, môi trường biển, chỉ tiêu Net Zero và vai trò của cộng đồng trong giải quyết vấn đề môi trường – những yếu tố sống còn của phát triển bền vững.

Ở lĩnh vực khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, GS.TS Chử Đức Trình, Hiệu trưởng Trường ĐH Công nghệ nhận định, KH&CN phải trở thành trụ cột mới của mô hình tăng trưởng mới. Tuy nhiên, hiện tại nhiều doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn trong nghiên cứu và phát triển do vướng mắc về thể chế. Ông đề xuất tạo cơ chế mạnh mẽ để doanh nghiệp trở thành trung tâm của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu ở các công đoạn có giá trị gia tăng cao. Về chuyển đổi số, GS Trình nhấn mạnh đây không chỉ là công cụ mà phải trở thành phương thức sản xuất mới, được triển khai ngay sau Đại hội XIV. Theo ông, Việt Nam cần gắn đầu tư KH&CN với hiệu quả thực tế, tạo ra sản phẩm có thể bán được, đồng thời phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để dẫn dắt hệ sinh thái số quốc gia.

Các đại biểu tham gia góp ý

Về vai trò chủ thể của nhân dân, GS.TS Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Xã hội & Nhân văn cho biết trong văn kiện, khái niệm “dân chủ” xuất hiện 30 lần và “đại đoàn kết” xuất hiện 11 lần, cho thấy đây là trụ cột tư tưởng rất quan trọng. Ông cho rằng, để phát huy dân chủ thực chất, cần xây dựng cơ chế phối hợp thuận lợi, tin cậy để nhân dân có thể tham gia vào toàn bộ quá trình “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Dân chủ, theo ông, phải gắn với trách nhiệm và kỷ cương.

PGS.TS Phạm Văn Linh, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương

Kết luận hội nghị, GS.TS Phùng Hữu Phú đánh giá cao chất lượng các ý kiến đóng góp của các giáo sư, chuyên gia, coi đây là những ý kiến tâm huyết, đi thẳng vào những vấn đề cốt lõi nhất của Dự thảo Văn kiện. Ông nhấn mạnh sự phong phú và đa chiều của các quan điểm thể hiện rõ bản sắc học thuật và năng lực tư duy chiến lược của đội ngũ trí thức ĐHQGHN. Các góp ý không chỉ tập trung vào những định hướng lớn về chính trị, kinh tế - thể chế, giáo dục - đào tạo, văn hóa - xã hội, tài nguyên - môi trường và đối ngoại - an ninh, mà còn đưa ra những kiến nghị rất cụ thể, có căn cứ khoa học và giá trị thực tiễn cao.

PGS.TS Phạm Văn Linh, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương

GS. Phùng Hữu Phú cho biết Trường ĐH Khoa học Xã hội & Nhân văn sẽ phối hợp với Văn phòng ĐHQGHN tổng hợp, chắt lọc và xây dựng báo cáo góp ý chính thức để gửi Tiểu ban Văn kiện Đại hội XIV của Đảng.

PGS.TS Hoàng Minh Sơn cho biết, hoạt động góp ý Văn kiện lần này không chỉ là nhiệm vụ chính trị mà còn là dịp để ĐHQGHN khẳng định vai trò của một trung tâm trí thức lớn trong tham mưu và phản biện chính sách. Ông nhấn mạnh ĐHQGHN phải chủ động đóng góp vào giải quyết những thách thức mang tính toàn cầu và của Việt Nam như biến đổi khí hậu, quản lý đô thị, phát triển bền vững và chuyển đổi số.