Đề xuất thành lập Khu thương mại tự do thế hệ mới tại Hải Phòng

Sáng 17/4, tại phiên họp thứ 44, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 ngày 13/11/2021 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng.

Trước khi tiến hành thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tóm tắt tờ trình.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, việc ban hành Nghị quyết mới thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng để khơi thông các điểm “nghẽn”, tạo đột phá, có sức lan toả lớn trong Vùng đồng bằng sông Hồng và đóng góp lớn hơn vào tốc độ tăng trưởng kinh tế của cả nước là cần thiết và phù hợp với mục tiêu Bộ Chính trị đã đặt ra tại Nghị quyết số 45-NQ/TW, Kết luận số 96-KL/TW.

Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định 6 nhóm chính sách lớn với 41 chính sách cụ thể, bao gồm: Quản lý đầu tư (2 chính sách); Quản lý tài chính, ngân sách Nhà nước (4 chính sách); Quản lý quy hoạch, đô thị, tài nguyên, môi trường (9 chính sách); Quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo (8 chính sách); Thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc thành phố Hải Phòng quản lý (1 chính sách); Thành lập và các cơ chế, chính sách trong Khu thương mại tự do thế hệ mới tại thành phố Hải Phòng (17 chính sách).

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình.

Trong đó, các cơ chế, chính sách trong Khu thương mại tự do Hải Phòng nhằm đẩy mạnh thu hút đầu tư, thúc đẩy sản xuất kinh doanh trong Khu thương mại tự do thế hệ mới Hải Phòng, dự thảo Nghị quyết quy định một số chính sách đặc thù ưu đãi như: Đơn giản hóa thủ tục hành chính trong thủ tục đầu tư, kinh doanh; thủ tục xuất nhập khẩu; thủ tục xuất nhập cảnh, tạm trú và giấy phép lao động (khoản 1); Thủ tục đất đai, đầu tư xây dựng (khoản 2, khoản 3); Tối ưu hóa ưu đãi đầu tư về tiền thuê đất, thuê mặt nước, thuế (khoản 5); Hoạt động đầu tư, kinh doanh khác trong Khu thương mại tự do Hải Phòng (khoản 6, khoản 7).

Nêu quan điểm thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Thường trực Ủy ban tán thành việc ban hành Nghị quyết thay thế Nghị quyết 35 về chính sách đặc thù phát triển Hải Phòng. Hồ sơ cơ bản đủ cơ sở chính trị, căn cứ pháp lý, căn cứ thực tiễn.

Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban đề nghị cùng với việc thực hiện chủ trương đúng đắn của Đảng về thay đổi địa giới hành chính, tờ trình cần đánh giá tổng thể, từ đó mở rộng phạm vi áp dụng Nghị quyết này cho địa bàn mới được sáp nhập; xây dựng chính sách đột phá, sáng tạo, bao quát, toàn diện. Đối với phần địa bàn mở rộng sau sáp nhập, đề nghị có chính sách đặc thù phù hợp để phát huy lợi thế, đặc điểm riêng biệt về vị trí địa lý, kinh tế, văn hóa...

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày báo cáo thẩm tra.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cũng nêu rõ quan điểm của cơ quan thẩm tra đối với các nội dung cụ thể tại dự thảo Nghị quyết liên quan tới các nhóm chính sách.

Về thành lập Khu thương mại tự do thế hệ mới tại Hải Phòng, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, đây là vấn đề lớn, không chỉ mang tính chất kinh tế mà liên quan đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Vì vậy, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị làm rõ tác động đến tăng trưởng kinh tế, ngân sách, xã hội; tính lan tỏa vùng miền...; cơ chế quản lý rủi ro, cơ chế giám sát bảo đảm một mặt thông thoáng song giữ vững an toàn tài chính, an ninh kinh tế, trật tự xã hội; bổ sung hệ thống giám sát định kỳ; trách nhiệm trong triển khai của các cá nhân, tổ chức liên quan.

Về chính sách ưu đãi thuế trong Khu thương mại tự do, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành việc áp dụng mức ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp do chỉ tương tự như mức áp dụng với Khu kinh tế; song thời gian áp dụng dài hơn.

Vì vậy, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cân nhắc thời hạn ưu đãi; Trường hợp doanh nghiệp thuộc đối tượng áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu thì thực hiện nộp thuế theo quy định tương ứng. Về ưu đãi thuế thu nhập cá nhân, dự thảo chưa giới hạn thời gian áp dụng, do vậy đề nghị quy định rõ để có căn cứ thực hiện.

Tại phiên họp, các ý kiến cơ bản nhất trí với nội dung dự thảo nghị quyết được xây dựng trên cơ sở kế thừa các cơ chế, chính sách đã được Quốc hội cho phép tại Nghị quyết số 35 năm 2021 về thí điểm một số cơ chế chính sách phát triển thành phố Hải Phòng; đồng thời bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù mang tính vượt trội, đột phá có tính lan tỏa nhằm tạo động lực tăng trưởng mới, phát huy hết vai trò, vị thế, tiềm năng, lợi thế tạo đột phá cho phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Hải Phòng. Các ý kiến cơ bản nhất trí với 6 nhóm chính sách lớn, 41 chính sách cụ thể được quy định trong dự thảo nghị quyết.

Cơ bản đồng tình với chính sách đặc thù, nổi trội cho Khu thương mại tự do thế hệ mới, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị không sử dụng từ “thế hệ mới”. Bởi mới hay cũ là do nội dung bên trong; hơn nữa các văn bản chính trị, văn bản pháp lý đều dùng “khu thương mại tự do”.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, đã tiến hành thí điểm cần có thời hạn rõ ràng, do đó, cần rà soát trong dự thảo nghị quyết, chính sách nào chưa rõ thời gian thí điểm cần bổ sung cụ thể; Đồng thời, các chính sách ưu đãi cũng cần nêu mức tối thiểu và mức tối đa, “phải có van, có khóa”; hoặc nêu rõ hạn mức của cơ quan có thẩm quyền đã quy hoạch, phân bổ.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, qua thảo luận Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành sự cần thiết và thống nhất trình Quốc hội hồ sơ dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 ngày 13/11/2021 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng; đề nghị Chính phủ tiếp thu, nghiên cứu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và của các cơ quan thẩm tra, hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp tục thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 45, Kết luận số 96 của Bộ Chính trị để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, đảm bảo có cơ chế, chính sách đặc thù phát triển vượt trội, đột phát, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo động lực phát triển thành phố Hải Phòng, góp phần vào việc phát triển chung của đất nước.

Đồng thời, khắc phục những hạn chế, vướng mắc khi thực hiện Nghị quyết số 35 của Quốc hội; không đưa vào Nghị quyết những chính sách thuộc thẩm quyền của Chính phủ, không thuộc thẩm quyền của Quốc hội, các chính sách đã và sẽ có trong các luật khác; đặc biệt, rà soát các chính sách đảm bảo phù hợp với Hiến pháp.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà soát các quy định đảm bảo thực hiện nghiêm các quy định hiện hành, không để xảy ra lợi ích nhóm, thất thoát, lãng phí, tiêu cực. Đối với các chính sách thực sự cần thiết, những vấn đề lớn, vấn đề mới liên quan đến các vấn đề chung của quốc gia, cần xin ý kiến cấp có thẩm quyền trước khi trình Quốc hội, như phạm vi áp dụng liên quan đến mở rộng địa giới hành chính, sử dụng đất đối với khu thương mại tự do, chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng…