“Con tàu” tốc hành đang mang đến cho đất nước rất nhiều cơ hội

Sáng 23/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.

Qua thảo luận, các đại biểu Quốc hội nhất trí cao với việc ban hành Nghị quyết và đề nghị Nghị quyết có hiệu lực thi hành ngay sau khi Quốc hội biểu quyết thông qua; cho rằng, đây là việc hết sức cấp bách nhằm kịp thời xử tháo gỡ “điểm nghẽn của điểm nghẽn” về pháp luật trong khi chưa thể sửa luật.

Các đại biểu Quốc hội cho rằng, việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật là rất cấp thiết, trong đó có cơ chế cho phép Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội được ban hành văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh các nội dung trong các luật, nghị quyết của Quốc hội trong thời gian các luật, nghị quyết này chưa được sửa.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn).

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) phân tích 3 lý do về sự cần thiết ban hành Nghị quyết.

Thứ nhất là để thực hiện 2 mục tiêu 100 năm: Đến năm 2030 (kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng) trở thành nước công nghiệp hiện đại, có thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 (kỷ niệm 100 năm thành lập nước) trở thành nước phát triển có thu nhập cao và yêu cầu phải vượt qua bẫy thu nhập trung bình. Đây là những mục tiêu rất áp lực, nếu không tháo gỡ những “điểm nghẽn của điểm nghẽn” thì không thể hoàn thành.

Thứ hai, Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị - 1 trong 4 trụ cột chiến lược đã đề ra yêu cầu về mặt thời hạn, đó là trong năm 2025 phải cơ bản tháo gỡ những điểm nghẽn trong quy định của pháp luật gây ra.

Thứ ba, chỉ còn chưa đầy 6 tháng nữa là hết năm 2025, trong khi đó số lượng các dự án luật, nghị quyết phải rà soát, xử lý rất lớn. Nếu không cho phép một cơ chế đặc biệt để tháo gỡ những điểm nghẽn của pháp luật mà vẫn để theo quy trình thông thường thì sẽ không thể hoàn thành được tiến độ mà Bộ Chính trị đã đề ra trong năm 2025.

“Việc ban hành Nghị quyết này tại thời điểm hiện nay là rất cấp bách, như con tàu tốc hành đang mang đến cho đất nước rất nhiều cơ hội để phát triển, nhưng thời gian tàu dừng lại ở mỗi ga rất ngắn. Không thể để lỡ cơ hội phát triển của đất nước chỉ vì những điểm nghẽn của pháp luật.

Do đó, chúng tôi kiến nghị Quốc hội thông qua cơ chế đặc biệt cho phép sửa các luật, nghị quyết của Quốc hội như Tờ trình và dự thảo Nghị quyết, và đề nghị Quốc hội cho phép Nghị quyết này sẽ có hiệu lực ngay từ ngày Quốc hội bấm nút thông qua, để các cơ quan có đủ thời gian, vật chất tập trung cho công tác rà soát, xử lý, tháo gỡ những điểm nghẽn của pháp luật”, đại biểu Nguyễn Thị Thủy kiến nghị.

Các đại biểu tại phiên họp sáng 23/6.

Cùng quan điểm về vấn đề trên, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) cũng cho rằng, rất cần thiết có Nghị quyết của Quốc hội, bởi đây chính là việc cụ thể hóa Nghị quyết 66 trong “bộ tứ chiến lược” mà Bộ Chính trị đã ban hành. Vì vậy thay vì theo dự thảo Nghị quyết sẽ có hiệu thi hành từ 1/7/2025, đại biểu cũng đề nghị Nghị quyết này có hiệu ngay từ ngày Quốc hội thông qua để thể hiện rõ sự cấp thiết, cần thiết của Nghị quyết.

Các đại biểu Quốc hội cũng đề nghị bổ sung, quy định rõ đối với những nội dung liên quan đến việc hạn chế quyền con người, quyền công dân, tội phạm và hình phạt, tố tụng tư pháp thì không áp dụng cơ chế đặc biệt tại Nghị quyết này để xử lý, không trao quyền cho Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội sửa các luật, nghị quyết của Quốc hội về vấn đề này.

Bởi đây là những vấn đề liên quan trực tiếp đến sinh mệnh chính trị của con người, liên quan đến tội hay không tội, tù hay không tù, đến hoạt động bắt, giam, tha, thả, do đó phải do Quốc hội thảo luận và điều chỉnh. Trên thực tế vừa qua, những vấn đề này không phải là những điểm nghẽn gây ra sự cản trở phát triển của kinh tế đất nước.

Về phạm vi điều chỉnh trong Điều 1 dự thảo Nghị quyết, đại biểu Lê Xuân Thân (đoàn Khánh Hòa) đề nghị đưa nội dung kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về vấn đề này, trong đó nêu rõ “nghiên cứu xác định rõ một số nội dung quan trọng mang tính nền tảng, các nguyên tắc hiến định về tổ chức hoạt động của bộ máy Nhà nước, các quy định về hạn chế quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, về tội phạm, hình phạt, tố tụng tư pháp thì không áp dụng cơ chế xử lý theo Nghị quyết này”.

Ngoài ra, đại biểu Lê Xuân Thân cũng cho rằng, Nghị quyết này mới phản ánh “ở tầm cao” cấp Trung ương là luật, pháp lệnh và giao thẩm quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ, thế nhưng khó khăn về pháp luật thì có cả đối với địa phương.

Theo đại biểu, ở địa phương, HĐND cấp tỉnh ban hành các Nghị quyết của Hội đồng nhân dân, nhưng dự thảo Nghị quyết của Quốc hội lại chưa có cơ chế giúp Thường trực HĐND, UBND cấp tỉnh tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật. Vì vậy, đại biểu cho rằng nên giao cho Thường trực HĐND, UBND cấp tỉnh có thẩm quyền xử lý vướng mắc ở địa phương tương ứng như Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ ở Trung ương.

Đồng tình với việc Quốc hội ban hành Nghị quyết, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) cho rằng, thời gian qua có những vướng mắc do quy định của pháp luật không rõ, không phù hợp hoặc chồng chéo, gây cản trở đáng kể cho hoạt động đầu tư công, sản xuất kinh doanh, cải cách hành chính, chuyển đổi số, các chương trình mục tiêu quốc gia.

Tuy nhiên quá trình sửa luật thường kéo dài, nên việc ban hành một Nghị quyết của Quốc hội để tạm thời xử lý những vướng mắc này là rất hợp lý và đúng thẩm quyền.

Đại biểu cũng đề nghị cần bổ sung nguyên tắc đảm bảo minh bạch, không làm phát sinh các cơ chế xin - cho. Một số nội dung cần giao thẩm quyền xử lý cho bộ ngành, địa phương trong việc phân cấp, phân quyền rõ ràng hơn để tránh tùy nghi áp dụng, khó áp dụng.