Chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng để Nhân dân thực hiện quyền giám sát

Sáng 6/8, Diễn đàn về hoạt động giám sát của Quốc hội do Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức với chủ đề "Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển" chính thức khai mạc.

Phát biểu khai mạc diễn đàn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, căn cứ Hiến pháp, Luật Tổ chức Quốc hội, để đảm bảo gắn kết chặt chẽ hoạt động giám sát với việc thực hiện chức năng lập pháp và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, đây là lần đầu tiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát.

Theo ông Trần Thanh Mẫn, thời gian qua, Quốc hội các khóa đều rất quan tâm đến công tác giám sát, tiến hành nghiêm túc, chất lượng. Hoạt động giám sát của Quốc hội đã đạt được những kết quả nổi bật.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu khai mạc.

Trong đó, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về hoạt động giám sát được quan tâm; sự phối hợp chặt chẽ, kịp thời giữa các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, TAND tối cao, Viện KSND tối cao, Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ, các bộ ngành, địa phương, các cơ quan thông tấn, báo chí.

Chất vấn trở thành một hình thức giám sát hiệu quả trong hoạt động của Quốc hội, thu hút sự quan tâm, theo dõi của Nhân dân. Các kỳ họp của Quốc hội đều tiến hành hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn. Hội đồng Dân tộc, các ủy ban cũng tiến hành các hoạt động giải trình về những vấn đề cử tri và Nhân dân quan tâm.

Đồng thời, hoạt động giám sát thể hiện rõ quan điểm đồng hành của Quốc hội với Chính phủ, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Đặc biệt, 2 năm trở lại đây, công tác dân nguyện được báo cáo hàng tháng ở Phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát đã được thành lập và làm tốt chức năng phối hợp với các cơ quan Trung ương, địa phương để thực hiện công tác dân nguyện của Quốc hội.

Chủ tịch Quốc hội cũng đánh giá, hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật ngày càng thiết thực, hiệu quả, năm sau tốt hơn năm trước.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, chiều 5/8, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chủ trì phiên họp của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật, rà soát thể chế liên quan đến các bộ, ngành, Chính phủ, Quốc hội, xem xét các luật, nghị định, thông tư nào có vướng mắc để tháo gỡ.

Quang cảnh diễn đàn.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Chủ tịch Quốc hội cũng chỉ rõ, hoạt động giám sát của Quốc hội còn có những hạn chế, khó khăn, vướng mắc.

Trong đó, việc thực hiện các kết luận, kiến nghị giám sát chưa đầy đủ; việc theo dõi, đôn đốc thực hiện các kết luận giám sát chưa thực sự quyết liệt, thường xuyên. Công tác phối hợp giữa hoạt động giám sát của Quốc hội với hoạt động kiểm toán, thanh tra, kiểm tra có lúc chưa thực sự chặt chẽ; chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng, thuận lợi để Nhân dân thực hiện quyền giám sát. Cơ chế, điều kiện bảo đảm cho hoạt động giám sát chưa đáp ứng được yêu cầu.

"Đây là những vấn đề cần quan tâm giải quyết, diễn đàn hôm nay sẽ thảo luận, có giải pháp để phát huy ưu điểm, khắc phục hạn chế", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Tại các kỳ họp gần đây của Quốc hội khóa XV đã ban hành số lượng lớn các luật, nghị quyết; cùng với những đổi mới trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trong đó phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho Chính phủ và chính quyền địa phương theo tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm"; yêu cầu quản lý Nhà nước khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cũng đặt ra một số vấn đề mới.

"Điều đó đặt ra yêu cầu hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội phải đi vào thực chất để giám sát luật, nghị định, thông tư xem luật đã ban hành thì nghị định, thông tư có được ban hành kịp thời không, có trúng với quy định của luật không. Đây là vấn đề chúng ta phải làm thường xuyên".

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, hiện nay kinh tế - xã hội chuyển biến liên tục đòi hỏi luật, nghị định, thông tư phải được điều chỉnh kịp thời cho phù hợp tình hình thế giới, tình hình trong nước.

"Trước đây, chúng ta tiến hành hai giám sát chuyên đề của Quốc hội mỗi năm, tới đây có thể chỉ tiến hành một giám sát chuyên đề nhưng Ủy ban Thường vụ Quốc hội phải giám sát nhiều hơn, cả giám sát thường xuyên và giám sát đột xuất để kịp thời phát hiện và tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc", Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu ý kiến của các đại biểu để nghiên cứu, sửa đổi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV tới đây, bảo đảm các nghị quyết giám sát được thực hiện nghiêm túc trong thực tiễn.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu quán triệt tinh thần trong phát biểu phiên khai mạc kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc cần sớm nghiên cứu xác định rõ phương pháp, hình thức giám sát tối cao của Quốc hội phù hợp thực tiễn, tránh trùng dẫm với hoạt động của các cơ quan Nhà nước khác gây lãng phí; tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn, giải trình, giám sát văn bản pháp luật; chú trọng theo dõi, xem xét, đôn đốc việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát.