Chùa Ba Vàng truyền bá "vong báo oán": Nhiều lần góp ý nhưng không tiến triển

Trụ trì chùa Ba Vàng chịu trách nhiệm về hoạt động của bà Phạm Thị Yến

Cụ thể, như tin đã đưa, ngày 21/3, UBND TP Uông Bí đã có công văn gửi Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) tỉnh Quảng Ninh đề nghị có ý kiến về hoạt động “thỉnh vong” và “cúng oan gia trái chủ” của Phật tử Phạm Thị Yến chùa Ba Vàng có phù hợp với truyền thống của Phật giáo hay không?

UBND TP Uông Bí cũng đề nghị làm rõ việc Phật tử Phạm Thị Yến thường xuyên tổ chức các hoạt động “thỉnh vong” , “cúng oan gia trái chủ” và tổ chức giảng pháp tại Chính điện chùa Ba Vàng có phù hợp với Hiến chương và Nội quy Ban Tăng sự Trung ương Giáo hội Phật giáo hay không? Nghi thức “thỉnh vong” và “cúng oan gia trái chủ” có phải là giáo lý của Phật giáo hay không?

Trả lời vấn đề này, trong công văn phản hồi, Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Quảng Ninh cho biết, trong nghi lễ truyền thống Phật giáo Bắc truyền tại Việt Nam, khi thực hiện nghi lễ cho vong linh người đã mất có các nghi thức: Tiếp Linh, Cúng Phật, Cúng Tổ, Triệu Linh, Tụng Kinh Cầu Siêu, Chúc Thực. Về hoạt động “thỉnh vong”, “cúng oan gia trái chủ” tại chùa Ba Vàng, Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Quảng Ninh không được chứng kiến nên chưa biết hình thức và nội dung thực hiện như thế nào. Điều quan trọng không phải là duy danh ngôn ngữ mà phải biết nghi lễ ấy được thực hiện với hình thức và nội dung như thế nào.

Theo GHPGVN tỉnh Quảng Ninh, trong Hiến chương GHPGVN, nội quy Ban Tăng sự Trung ương GHPGVN và các quy định khác của Giáo hội đều quy định các hoạt động Phật sự, hành đạo, tu đạo tại cơ sở thờ tự của Phật giáo do vị trụ trì cơ sở thờ tự đó chịu toàn bộ trách nhiệm. Việc công dân Phạm Thị Yến có các hoạt động tại chùa Ba Vàng do trụ trì chùa Ba Vàng chịu trách nhiệm.

GHPGVN tỉnh Quảng Ninh khẳng định, nghi thức “thỉnh vong”, “cúng oan gia trái chủ” không có trong giáo lý Phật giáo. Trong nghi lễ Phật giáo Bắc truyền chỉ có nghi thức Triệu Linh và nghi thức “lập đàn cúng giải oan thích kết”.

Đáng chú ý, văn bản cho biết, Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Quảng Ninh đã có văn bản báo cáo các cấp, ngành và đề nghị phối hợp giải quyết các vấn đề nảy sinh tại chùa Ba Vàng từ năm 2015 (tại công văn số 125/CV-BTS ngày 26.8.2015). “Tuy nhiên, rất tiếc từ đó đến nay Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Quảng Ninh không nhận được sự hồi âm, phối hợp.

Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Quảng Ninh lên án các hành vi lợi dụng niềm tin Phật tử, nhân dân, núp bóng nghi lê Phật giáo để trục lợi. Đề nghị các cấp, các ngành nghiên cứu, nếu bất cứ tổ chức, cá nhan nào vi phạm đều phải xử lý nghiêm trước quy định pháp luật”, Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Quảng Ninh nhấn mạnh.

Đã góp ý nhưng... không tiến triển

Nêu rõ các hiện tượng tại chùa Ba Vàng đã xảy ra từ lâu cũng là nội dung được Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Quảng Ninh báo cáo bằng văn bản do Thượng tọa Thích Đạo Hiển, Phó Trưởng ban, Chánh thư ký Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Quảng Ninh gửi GHPGVN. Theo đó, cùng với công văn từ 26/8/2015, trong các cuộc họp thường kỳ của Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Quảng Ninh với sự tham gia của các cơ quan ban, ngành tỉnh Quảng Ninh, Ban Trị sự và nhiều thành viên đã thường xuyên có ý kiến góp ý chân thành về vấn đề này với Đại đức Thích Trúc Thái Minh, trụ trì chùa Ba Vàng.

Tuy nhiên từ đó đến nay tình hình vẫn không tiến triển. Mặc dù vậy, Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Quảng Ninh vẫn tích cực, kiên trì trong việc động viên, nhắc nhở trụ trì và tăng Ni, Phật tử chùa Ba Vàng tu học đúng giới luật Phật chế, thực hiện đúng Hiến chương GHPGVN và pháp luật nhà nước.

Cụ thể, công văn số 125/CV-BTS được ban hành từ ngày 26.8.2015 của Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Quảng Ninh gửi UBND tỉnh Quảng Ninh, Ban Tôn giáo- Sở Nội vụ tỉnh Quảng Ninh báo cáo về tình hình chùa Ba Vàng cho biết, trong thời gian qua, chùa Ba Vàng áp dụng “thanh quy tu học chùa Ba Vàng”, trong thanh quy chùa Ba Vàng có nhiều điểm không phù hợp với truyền thống tu học của Phật giáo Việt Nam.

“Đặc biệt, dư luận quần chúng nhân dân phản ánh các vị sư tại chùa Ba Vàng lợi dụng Phật tử tên Yến, cư trú tại Hạ Long thường xuyên khuyên hóa nhân dân về chùa Ba Vàng cúng bắt ma, cúng oan gia trái chủ và thu tiền với số lượng lớn. Những dịp chùa Ba Vàng giảng Phật pháp, sau khi đại đức Thích Trúc Thái Minh giảng pháp thì đều mời cô Yến lên giảng, giáo hóa cho Tăng Ni, Phật tử nghe…

Vì những lý do trên, thời gian qua có khoảng 40 vị Tăng Ni chùa Ba Vàng không chấp nhận quy định mới này đã xin xuất chúng bỏ đi. Tình hình trên đã dẫn đến nội bộ Tăng Ni chùa Ba Vàng rối loạn, Phật tử và quần chúng nhân dân bức xúc, có nhiều phản ứng không tốt, ảnh hưởng chung đến Phật giáo Quảng Ninh...”, công văn nêu rõ.

Ban Tôn giáo Chính phủ vào cuộc

Ngay sau khi thông tin và các video clip phản ánh chùa Ba Vàng (Tp. Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh) tổ chức các hoạt động mang tính mê tín dị đoan như gọi vong, hóa giải các ân oán từ nhiều kiếp trước... được một số báo điện tử đăng tải và chia sẻ trên các trang mạng xã hội, ngày 20/3, Ban Tôn giáo Chính phủ đã có công văn gửi Ban Tôn giáo (Sở Nội vụ) tỉnh Quảng Ninh và Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Theo Công văn số 267/TGCP-PG, ngày 20/3/2019 gửi Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Ban Tôn giáo Chính phủ đề nghị Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam kiểm tra, xác minh để làm rõ và có biện pháp ngăn chặn, xử lý những hành vi vi phạm (nếu có), đồng thời thông tin cho các cơ quan quan báo chí về kết quả xử lý giải quyết.

Trong Công văn số 263/TGCP-PG, ngày 20/3/2019 gửi Ban Tôn giáo (Sở Nội vụ) tỉnh Quảng Ninh, Ban Tôn giáo Chính phủ yêu cầu Ban Tôn giáo (Sở Nội vụ) tỉnh Quảng Ninh phối hợp với các sở, ngành liên quan kiểm tra, xác minh để làm rõ những nội dung như báo chí phản ánh, kịp thời tham mưu, đề xuất biện pháp giải quyết những hành vi vi phạm pháp luật (nếu có).

Về góc độ quản lý nhà nước, Ban Tôn giáo Chính phủ cũng yêu cầu:

- Giáo hội Phật giáo Việt Nam khẩn trương kiểm tra, xác minh vụ việc như Báo Lao động đưa tin, khẳng định những hành vi mê tín dị đoan, trái thuần phong mỹ tục, không phù hợp với truyền thống Phật giáo Việt Nam phải bị loại khỏi các cơ sở Phật giáo.

- Các hiện tượng “trục vong”, “gọi hồn” không có trong truyền thống Phật giáo, nếu các cơ sở thờ tự Phật giáo thực hiện việc trên là đang vi phạm Luật tín ngưỡng, tôn giáo, Nghị định 162/2017/NĐ - CP ngày 30/12/2017 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật tín ngưỡng, tôn giáo cũng như những văn bản liên quan, cần được xử lý theo quy định của pháp luật.

- Các cơ quan quản lý nhà nước về tôn giáo, văn hóa cần tăng cường công tác kiểm tra, kịp thời chấn chỉnh những biểu hiện lệch chuẩn diễn ra tại cơ sở thờ tự Phật giáo, bổ sung, hoàn thiện những quy định của pháp luật để xử lý nghiêm những hành vi truyền bá mê tín dị đoan, gây dư luận thiếu tích cực, tác động xấu đến an ninh trật tự và an toàn xã hội.

Ban Tôn giáo Chính phủ yêu cầu Ban Tôn giáo (Sở Nội vụ) tỉnh Quảng Ninh báo cáo kết quả kiểm tra, xác minh với Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh và Ban Tôn giáo Chính phủ trước ngày 25/3/2019.

Công an tỉnh Quảng Ninh và các đơn vị liên quan vào cuộc

Thực hiện công văn số 1017/UBND-VX1 của UBND tỉnh Quảng Ninh yêu cầu TP Uông Bí phối hợp với Sở Nội vụ, Sở Văn hóa và Thể thao, Công an tỉnh Quảng Ninh và các đơn vị liên quan làm rõ thông tin; có biện pháp ngăn chặn kịp thời và xử lý nghiêm những hành vi vi phạm (nếu có), chiều 20/3, UBND TP Uông Bí thành lập Đoàn công tác và có buổi làm việc với chùa Ba Vàng. Đoàn công tác gồm đại diện Phòng Nội vụ, Công an, phường Quang Trung và Thanh Sơn (nơi có chùa Ba Vàng); với sự tham gia của các tổ chức đoàn thể làm việc với sư trụ trì Thái Minh.

Báo Văn hóa thông tin, chiều tối 21/3, Đại đức Thích Trúc Thái Minh, trụ trì chùa Ba Vàng có buổi thuyết pháp với các phật tử tại ngôi Đại hùng Bảo điện chùa Ba Vàng. Trong đó, Đại đức đăng đàn trả lời các phật tử liên quan đến thông tin báo chí phản ánh về "truyền bá vong báo oán, thu tiền tỷ". Trước đó, một số cơ quan báo chí đưa thông tin tại chùa này có hoạt động gọi vong. Theo đó, ai muốn thoát vong báo oán thì phải “trả nợ” cho vong từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng thông qua hình thức công đức vào nhà chùa.

Theo chương trình, sư trụ trì chùa Ba Vàng sẽ thuyết giảng về 3 vấn đề: Câu chuyện thế giới tâm linh có thật hay không ?; vong linh có hay không, có tác động gì đến chúng ta ?; Pháp hội thỉnh giải oán kết, oan gia trái chủ của chùa diễn ra như thế nào ?. Về vấn đề thứ nhất, Đại đức Thích Trúc Thái Minh nói, thế kỷ 21 này không thể phủ nhận chuyện tâm linh được. "Ai dám đứng ra nói, thề không có thế giới tâm linh, không có thần, Phật, quỷ, ma nào cả? Không ai dám thế. Còn khi theo Phật, chúng ta biết rõ, có thế giới tâm linh".

Trụ trì chùa Ba Vàng nhấn mạnh, khi có thế giới tâm linh thì có thế giới vong hồn, ngã quỷ và thực tế, trong giáo lý nhà Phật cũng đã khẳng định việc này. Ông dẫn lại một số lời dạy của đức Phật trong các kinh sách được các Hòa thượng của Việt nam dịch ra tiếng Việt. Ông dẫn lại một số kinh sách của Phật giáo và cho rằng, thế giới vong linh, thế giới quỷ có tác động đến con người. Đại đức Minh nói thêm, vong linh về xin người nhà cúng dường cho chư tăng để hồi hướng cho siêu thoát và việc này đã được nhắc trong kinh sách của đức Phật.

Được biết, chùa Ba Vàng có nhiều kênh truyền thông qua mạng xã hội, điện thoại đường dây nóng, website… và thu hút hàng triệu lượt người theo dõi. Chùa này cũng công khai tài khoản ngân hàng để nhận tiền công đức. Liên quan đến vụ việc, UBND tỉnh Quảng Ninh giao UBND TP Uông Bí chủ trì, phối hợp với Sở Nội vụ, Sở VHTTD, Công an tỉnh và các đơn vị liên quan kiểm tra, xác minh làm rõ những nội dung thông tin phản ánh. Trong trường hợp thông tin phản ánh đúng sự thật, đề nghị có biện pháp kịp thời ngăn chặn, xử lý nghiêm những hành vi vi phạm, thông tin cho các cơ quan báo chí biết về kết quả giải quyết, báo cáo UBND tỉnh trước ngày 25.3…

Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện chỉ đạo làm rõ thông tin liên quan đến chùa Ba Vàng

Thông tin từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ngày 21/3 cho biết: Chánh Văn phòng, Người phát ngôn Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Thái Bình đã ký văn bản số 169/VP-TT, truyền đạt ý kiến của Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện nhằm làm rõ một số thông tin liên quan đến chùa Ba Vàng (thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh) mà dư luận đã phản ánh.

Cụ thể, Bộ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện chỉ đạo một số đơn vị chức năng của Bộ làm rõ vấn đề dư luận phản ánh quanh việc truyền quan niệm vong báo oán ở chùa Ba Vàng.

Bộ trưởng cũng giao cho Thanh tra của Bộ chủ trì, phối hợp với Cục Di sản văn hoá, Cục Văn hoá cơ sở thành lập đoàn công tác để làm việc với các cơ quan, đơn vị liên quan của tỉnh Quảng Ninh để xác minh, làm rõ các vấn đề nêu trên, đề xuất giải pháp cụ thể nhằm chấn chỉnh vi phạm nếu có.

Kết quả làm việc phải được báo cáo Bộ trưởng trước ngày 25/3.

Liên quan đến việc chùa Ba Vàng (Quảng Ninh) truyền bá “chuyện vong báo oán”, được các phương tiện thông tin đại chúng đưa tin, ngày 21/3, Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã có văn bản gửi Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Quảng Ninh yêu cầu làm rõ sự việc, chấn chỉnh việc thuyết giảng tại chùa và xử lý đối với các cá nhân nếu để xảy ra sai phạm.

Văn bản do Thượng tọa Thích Đức Thiện, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Hội đồng Trị sự ký nêu: “Ngày 20/3, trên các báo và phương tiện truyền thông có những bài viết phản ánh về sự việc chùa Ba Vàng truyền bá chuyện vong báo oán gây xôn xao dư luận, gây ra nhiều ý kiến bàn luận trong xã hội làm ảnh hưởng đến Phật giáo và Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Chiều 20/3, UBND tỉnh Quảng Ninh đã có văn bản chỉ đạo UBND thành phố Uông Bí và các sở, ngành chức năng của tỉnh làm rõ sự việc báo chí đã nêu. Văn phòng Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã nhận được nhiều liên hệ từ phóng viên các báo, đài đề nghị trả lời về việc này. Do đó, Ban Thường trực Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam đề nghị Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Quảng Ninh tổ chức ngay buổi làm việc với Đại đức Thích Trúc Thái Minh để kiểm điểm làm rõ sự việc, có báo cáo bằng văn bản gửi gấp về Văn phòng Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam để có cơ sở trả lời các báo, đài”.

Tại văn bản này, Ban Thường trực Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam nêu rõ: Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Quảng Ninh cần thực hiện chấn chỉnh việc thuyết giảng tại chùa Ba Vàng, cũng như có hình thức kỷ luật nghiêm khắc đối với các cá nhân nếu để xảy ra sai phạm trong thuyết giảng, gây mê tín, dị đoan.

Cũng liên quan đến vấn đề này, trao đổi với phóng viên TTXVN, Phó Trưởng Ban Tôn giáo Chính phủ Bùi Thanh Hà cho biết, Ban Tôn giáo Chính phủ đã nắm được thông tin về sự việc xảy ra ở chùa Ba Vàng và có công văn đề nghị Giáo hội Phật giáo Việt Nam và tỉnh Quảng Ninh xem xét và có hình thức điều chỉnh, trả lời các cơ quan báo chí.

Theo ông Bùi Thanh Hà, quản lý nhà nước đối với các chùa thuộc trách nhiệm của địa phương, Ban Tôn giáo Chính phủ đã yêu cầu Giáo hội Phật giáo Việt Nam hướng dẫn giáo hội các cấp, các cơ sở thờ tự của Phật giáo hoạt động đúng với tinh thần quy định của Giáo hội và pháp luật của Nhà nước. Tuy nhiên, với những vấn đề “nóng”, Ban Tôn giáo Chính phủ vẫn phải quan tâm chấn chỉnh. Ngay từ thời điểm sau Tết nguyên đán, khi có phản ánh về tình trạng dâng sao giải hạn, Ban Tôn giáo Chính phủ đã trao đổi với Giáo hội Phật giáo Việt Nam, đồng thời có công văn đề nghị Giáo hội chấn chỉnh tình trạng này. Ban Tôn giáo Chính phủ cũng đã có công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố yêu cầu siết chặt việc quản lý, cùng với đó thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật trong các hoạt động liên quan đến tâm linh, tín ngưỡng.

Cùng nhìn lại những hình ảnh khai hội chùa tại tổ hợp chùa Ba Vàng sáng 12/2 tức mùng 8 tháng Giêng năm Kỷ Hợi vừa qua: