Chủ tịch Hà Nội chỉ đạo các giải pháp “hồi sinh” sông Tô Lịch

Văn phòng UBND TP Hà Nội vừa ban hành Thông báo số 40/TB-VPUB về kết luận của Chủ tịch UBND TP Trần Sỹ Thanh tại buổi họp nghe báo cáo về phương án bổ cập nước vào sông Tô Lịch nhằm cải thiện môi trường, ngày 4/2.

Theo đó, về phương án làm sạch sông Tô Lịch, Chủ tịch UBND TP giao Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật và nông nghiệp thành phố chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng rà soát toàn bộ các cửa xả nước thải dọc sông Tô Lịch để bổ sung hệ thống cống thu gom triệt để nước thải 2 bên sông Tô Lịch về Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá và nghiên cứu xây dựng các đập dâng trên sông Tô Lịch (bao gồm đập chữ T tại ngã ba sông Tô Lịch gần chùa Long Quang, huyện Thanh Trì và các đập cao su để giữ mực nước trên sông) để bổ sung vào Dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá đang triển khai.

Trên cơ sở kết quả rà soát, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật và nông nghiệp thành phố hoàn chỉnh hồ sơ điều chỉnh dự án, trình Sở Kế hoạch và Đầu tư tổ chức thẩm định theo quy định, hoàn thành trước ngày 7/2/2025 để trình HĐND TP(nếu cần); hoàn chỉnh các thủ tục bổ sung vào gói thầu số 2 của dự án để thi công hoàn thành trong tháng 8/2025; rà soát lại các cửa xả nước mưa đã thực hiện khu vực dọc sông Tô Lịch thuộc dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá để chỉnh trang đảm bảo mỹ quan đô thị.

Ngày 4/2, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã chủ trì buổi họp nghe báo cáo về phương án bổ cập nước vào sông Tô Lịch nhằm cải thiện môi trường.

Trên cơ sở hồ sơ do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật và nông nghiệp thành phố trình, giao Sở Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương tổ chức thẩm định dự án, báo cáo UBND TP xem xét, trình HĐND TP điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án (nếu cần), hoàn thành trước ngày 10/2/2025.

Đồng thời, Sở Kế hoạch và Đầu tư tham mưu UBND TP văn bản gửi Thường trực HĐND TP đề xuất bổ sung nội dung điều chỉnh chủ trương Dự án hệ thống nước thải Yên Xá vào chương trình kỳ họp bất thường của HĐND Thành phố dự kiến diễn ra trong tháng 2/2025.

Chủ tịch UBND TP Trần Sỹ Thanh giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội thực hiện ngay việc nạo vét tổng thể sông Tô Lịch, cơ bản hoàn thành trong tháng 8/2025.

Về chỉnh trang 2 bên sông Tô Lịch, Chủ tịch UBND TP giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng, UBND các quận, huyện khu vực dọc sông Tô Lịch thực hiện công tác trang trí, vệ sinh môi trường đảm bảo cảnh quan đô thị khu vực ven sông; trước mắt, UBND các quận, huyện dọc sông Tô Lịch thực hiện vệ sinh môi trường, thu gom rác thải, đất thải, trồng cây, cây hoa, cây cảnh tạo cảnh quan.

Việc bổ cập nước vào sông Tô Lịch, giai đoạn trước mắt, Chủ tịch UBND TP giao UBND quận Tây Hồ chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng và các sở, ngành nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các bộ, ngành Trung ương về việc bổ cập nước sông Hồng vào sông Tô Lịch, khẩn trương đề xuất phương án sử dụng nguồn nước từ sông Hồng và nguồn nước sau xử lý của nhà máy xử lý nước thải hồ Tây để bổ cập nước cho hồ Tây (qua hồ trung gian là hồ Sen) đảm bảo không ảnh hưởng đến hệ sinh thái của hồ Tây.

Chủ tịch UBND TP giao Sở Xây dựng chủ trì nghiên cứu, đề xuất phương án lấy nước từ hồ Tây để bổ cập cho sông Tô Lịch trong trường hợp cần thiết để giữ mực nước sông Tô Lịch qua cửa điều tiết hồ Tây A - Cống Đõ - Mương Thụy Khuê hoàn thành trong tháng 8/2025.

Sông Tô Lịch đang bị ô nhiễm nghiêm trọng.

Về lâu dài, Chủ tịch UBND TP giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với UBND quận Tây Hồ rà soát các quy hoạch có liên quan, nghiên cứu kỹ, đề xuất phương án bổ cập nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch theo trục đường Võ Chí Công (có kết nối với việc bổ cập nước giai đoạn trước mắt đã triển khai) đảm bảo vừa bổ cập nước sông Tô Lịch vừa điều tiết mực nước hồ Tây được ổn định.

Cùng đó, Chủ tịch UBND TP giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với UBND quận Tây Hồ thường xuyên tiến hành quan trắc, đánh giá chất lượng nguồn nước sau xử lý của Nhà máy xử lý nước thải hồ Tây để đảm bảo nước thải sau xử lý đảm bảo các tiêu chuẩn, quy chuẩn theo quy định.

Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Sở Xây dựng, UBND quận Tây Hồ và các đơn vị có liên quan tham mưu, đề xuất, báo cáo UBND TP giao UBND quận Tây Hồ quản lý hồ Sen để thực hiện việc cải tạo, nạo nét làm hồ lắng trung gian và đầu tư hệ thống đường cống bổ cập nước cho hồ Tây khi cần thiết, tạo cảnh quan môi trường và không ảnh hưởng đến hệ sinh thái của hồ Tây.

Chủ tịch UBND TP cũng giao Sở Kế hoạch và Đầu tư, UBND quận Tây Hồ và các sở, ngành Thành phố có liên quan khẩn trương đẩy nhanh các thủ tục đầu tư và triển khai đầu tư dự án xây dựng hoàn thiện hệ thống thu gom nước thải xung quanh khu vực hồ Tây đảm bảo việc thu gom triệt để toàn bộ nguồn nước thải quanh hồ Tây.

Trước đó, Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà liên qua về chủ trương đầu tư xây dựng công trình khẩn cấp bổ cập nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch.

Theo đó, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, việc xử lý tận gốc nguồn gây ra ô nhiễm, hồi sinh các dòng sông, đặc biệt là sông Tô Lịch là rất cấp bách để mang lại môi trường, cảnh quan, văn hóa, bảo vệ sức khỏe Nhân dân theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Trước mắt, UBND TP Hà Nội cần triển khai ngay dự án bổ cập nước sông Tô Lịch nhất là khi 100% nước thải dọc theo dòng sông được thu gom về Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá và nước sau thu gom, xử lý không được trả lại về sông Tô Lịch.

Việc chuyển nước từ sông Hồng về sông Tô Lịch cần được thực hiện đồng thời với rà soát các quy hoạch có liên quan, thực hiện đồng bộ các giải pháp để thu gom toàn bộ nước thải dọc theo các sông, kiểm soát nước mưa, chỉnh trang đô thị, cải tạo cảnh quan hai bên sông, phát huy hiệu quả kinh tế, văn hóa, môi trường.

Theo Phó Thủ tướng, UBND TP Hà Nội có đầy đủ thẩm quyền để quyết định và thực hiện dự án đầu tư công khẩn cấp thuộc cấp mình quản lý; quyết định và thực hiện dự án theo tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".

Trường hợp áp dụng trình tự thủ tục thực hiện dự án đầu tư công khẩn cấp, UBND TP Hà Nội chỉ đạo các sở, ngành hoàn thiện phương án kinh tế - kỹ thuật đảm bảo hiệu quả kinh tế, tính bền vững của công trình, không để xảy ra thất thoát lãng phí tài sản công và ngân sách Nhà nước.

Về giải pháp và công nghệ, Phó Thủ tướng lưu ý cần nghiên cứu phương án lắng, lọc nước sông Hồng để giảm lượng phù sa bồi lắng, sử dụng hiệu quả nguồn nước sau khi đã được xử lý, trong đó có phương án cấp nước trở lại sông Tô Lịch thay cho phương án chuyển ra sông Hồng; nghiên cứu đánh giá tác động, có giải pháp bảo đảm an toàn các công trình hạ tầng kỹ thuật tại khu vực lấy nước và dọc theo tuyến có công trình đi qua.

Phó Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường theo chức năng quản lý Nhà nước được phân công chủ động phối hợp, hướng dẫn, hỗ trợ UBND TP Hà Nội sớm hoàn thiện các thủ tục liên quan đến đê điều, xây dựng, tài nguyên nước, môi trường,… để triển khai thực hiện dự án bảo đảm mục tiêu, tiến độ, theo đúng quy định của pháp luật.

Về phương án bổ cập nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch, trước đó, thành phố Hà Nội đã thống nhất phương án tuyến ống dẫn nước từ cống qua đê đi hướng đường Võ Chí Công đưa nước vào đầu sông Tô Lịch tại vị trí cống qua đường Hoàng Quốc Việt.

Hà Nội sẽ xây dựng trạm bơm công suất 3-5m³/s tại bãi sông Hồng (phường Phú Thượng, quận Tây Hồ) gồm trạm bơm, bể hút, trạm biến áp, nhà quản lý vận hành. Nước từ trạm bơm, theo đường ống đi dọc đường nội bộ trong vùng bãi sông, xuyên qua đê sông Hồng (gầm cầu Nhật Tân, đường An Dương Vương).

Theo UBND TP Hà Nội, nước sông Tô Lịch hiện ô nhiễm nặng nề, ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị, sức khỏe và đời sống nhân dân khu vực dọc hai bên sông. Thời gian qua, TP đã triển khai nhiều biện pháp để giảm ô nhiễm sông Tô Lịch. Trong đó, thành phố đã triển khai dự án đầu tư xây dựng hệ thống thu gom và Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá, hiện đang vận hành thử nghiệm.

Tuy nhiên, sau khi dự án Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá đi vào hoạt động (dự kiến hoàn thành toàn bộ hệ thống năm 2027), các nguồn nước bổ cập cho sông Tô Lịch được thu gom dẫn đến sông Tô Lịch sẽ bị cạn.

Theo dự báo, đến năm 2030, chưa thể hoàn thành việc bổ cập nước sông Hồng cho sông Nhuệ, sông Tô Lịch theo quy hoạch thoát nước Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng phê duyệt. Trong khi đó, thời gian tới vào mùa khô, sông Tô Lịch sẽ trơ lớp bùn đáy gây ô nhiễm môi trường, không đảm bảo cảnh quan đô thị.

UBND TP Hà Nội báo cáo Thủ tướng xem xét, chấp thuận cho phép thành phố xây dựng công trình khẩn cấp bổ cập nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch. Dự kiến, tổng mức đầu tư dự án khoảng 550 tỷ đồng từ nguồn ngân sách thành phố. Dự án sẽ hoàn thành trước tháng 9/2025.

Ngoài ra, UBND Hà Nội cũng đề xuất Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành liên quan phối hợp, tạo điều kiện cho thành phố sớm hoàn thành các thủ tục đầu tư theo quy định, đảm bảo mục tiêu, tiến độ dự án.

Sông Tô Lịch dài 13,4km, điểm đầu là mương Nghĩa Đô đường Hoàng Quốc Việt (quận Cầu Giấy); điểm cuối có 2 hướng thoát, thứ nhất thoát ra sông Nhuệ qua cửa điều tiết đập Thanh Liệt (huyện Thanh Trì) và hướng thứ hai thoát ra sông Hồng qua tuyến hạ lưu sông Kim Ngưu về trạm bơm Yên Sở.