Bộ Tài chính đã có biện pháp gì để đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư trái phiếu?

Chiều 1/12, tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi đã thông tin thêm về thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Lãnh đạo Bộ Tài chính thừa nhận, về tình hình hiện tại đúng là khó khăn với thị trường trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ và đã được đề cập rất nhiều.

Thứ nhất là khối lượng phát hành, trong thời gian qua, tính đến ngày 25/11/2022 có xu hướng giảm, đọng 331,8 nghìn tỷ đồng, và giảm 31,6% so với cùng kỳ 2021, đặc biệt là giảm dần qua các quý. Trong khi đó có hiện tượng mua lại trước hạn, tức là trái phiếu chưa hết hạn thì doanh nghiệp phát hành mua lại hoặc là nhà đầu tư đề nghị mua lại. Tình hình này nhiều, phản ánh sự khó khăn, phản ánh niềm tin trên thị trường.

"Số liệu chúng tôi nắm được thì đến ngày 25/11/2022, khối lượng mua lại trước hạn của các doanh nghiệp là 161 nghìn tỷ đồng và bằng 114% của khối lượng mua lại năm 2021. Đấy là số liệu về tình hình thị trường phát hành, mua lại", ông Chi cho biết.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi

Thứ hai là đánh giá niềm tin của thị trường giảm sút, ảnh hưởng rất lớn, rất nhiều đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

"Chúng tôi đánh giá nguyên nhân của niềm tin thị trường có nhiều, nhưng có một số nguyên nhân. Thứ nhất, một số vụ việc vi phạm từ doanh nghiệp phát hành, ngân hàng thương mại mà chúng ta phải xem xét và xử lý. Từ những vi phạm ấy ảnh hưởng tới niềm tin của thị trường, niềm tin của các nhà đầu tư, niềm tin của doanh nghiệp tư vấn, và của chính doanh nghiệp phát hành", ông Chi nói thêm.

Cũng theo đại diện Bộ Tài chính, việc xuất hiện tin đồn không chính xác cũng ảnh hưởng, đặc biệt trong điều kiện công nghệ thông tin hiện nay.

Mặt khác, các doanh nghiệp phát hành đang gặp khó khăn về thanh khoản, về dòng tiền, về tín dụng và thị trường bất động sản khó khăn, các doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu cũng khó khăn.

Nói về giải pháp để tiếp tục ổn định và phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp, trong đó có việc đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các nhà đầu tư, lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết, về khuôn khổ pháp lý, vừa rồi Chính phủ sau khi xem xét đánh giá đã ban hành Nghị định 65 sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Nghị định 153.

Theo lãnh đạo Bộ Tài chính, có thể nói Nghị định 65 ra đời đã kịp thời tăng cường tính công khai, minh bạch của thị trường, xử lý các vấn đề bất cập cũng như bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư.

Tuy nhiên, tình hình thị trường thay đổi, diễn biến cực kỳ nhanh chóng trong những tháng vừa qua nên đặt ra vấn đề để thích ứng tình hình mới. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rất rõ phải rà soát ngay, kể cả Nghị định 165 vừa mới ban hành, để nếu có vấn đề gì, tình hình biến đổi như thế nào và cần bổ sung hoặc thay đổi thì chúng ta phải thực hiện ngay để thị trường quay trở lại.

"Bộ Tài chính đang khẩn trương để trình Chính phủ, Thủ tướng những vấn đề pháp lý liên quan đến Nghị định 165 và các quy định liên quan, và trong thẩm quyền của Chính phủ sẽ xem xét giải quyết trong tháng 12 này", ông Chi nói.

Trong triển khai thực tế, ngày 23/11 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã tổ chức buổi làm việc trực tiếp với 37 doanh nghiệp phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, có quy mô phát hành và lượng phát hành lớn, và có một số đáo hạn trong 2 tháng cuối năm 2022 và năm 2023. Cùng với đó, gần 10 công ty chứng khoán có thị phần tư vấn phát hành trái phiếu Chính phủ lớn.

Qua đó, Bộ Tài chính đã lắng nghe những kiến nghị, đề xuất của các doanh nghiệp cũng như của công ty tư vấn. Một số kiến nghị tập trung vào việc khuyến khích khôi phục sớm niềm tin vào thị trường; tháo gỡ khó khăn trong thanh khoản và tín dụng của doanh nghiệp từ các tổ chức tín dụng; hoàn thiện khung pháp lý như tôi đề cập ở trên.

"Sau đó chúng tôi đã triển khai một văn bản gửi tất cả các doanh nghiệp phát hành trái phiếu và có yêu cầu phải ưu tiên sử dụng mọi nguồn lực của doanh nghiệp để thực hiện đúng cam kết với các nhà đầu tư. Trường hợp có khó khăn khi thanh toán gốc, lãi trái phiếu thì cần có phương án thỏa thuận với các nhà đầu tư. Chủ động việc đó giống như chủ động ra thị trường để phát hành, và trách nhiệm phải thực hiện bằng mọi cách, bằng mọi giá, hết khả năng của mình", đại diện Bộ Tài chính thông tin thêm.

Theo yêu cầu của Bộ Tài chính, doanh nghiệp phải tuân thủ chế độ công bố thông tin theo quy định; chủ động cung cấp thông tin của doanh nghiệp cho các nhà đầu tư.

"Chúng tôi khuyến nghị, yêu cầu các doanh nghiệp phải thuê các công ty tư vấn, trong đó có tư vấn về kiểm toán độc lập, tư vấn về xếp hạng tín nhiệm, định giá để xác định giá trị doanh nghiệp, từ đó có được kết quả công bố, công khai với các nhà đầu tư, để các nhà đầu tư biết được doanh nghiệp đang ở đâu để người ta có phương án", ông Chi nói.

Nếu doanh nghiệp nào vi phạm pháp luật thì các cơ quan quản lý Nhà nước sẽ xử lý nghiêm, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các nhà đầu tư trong bất kỳ hoàn cảnh nào như Thủ tướng đã nói trong hội nghị truyền thông chính sách vừa qua.

"Cùng với các công việc nêu trên, chúng tôi sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp khác nữa liên quan đến các cơ quan có liên quan của Chính phủ như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Xây dựng, Bộ Thông tin và Truyền thông...", Thứ trưởng nói.

Cũng theo ông Chi, để đảm bảo quyền lợi tốt nhất của các nhà đầu tư thì các doanh nghiệp phát hành phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đã cam kết và để thực hiện điều đó phải thực hiện đồng bộ các giải pháp đưa thị trường trái phiếu trở lại vận hành một cách bình thường và nhịp nhàng. Khi đó thì cả quyền lợi của doanh nghiệp lẫn nhà đầu tư đều được thực hiện đầy đủ và nghiêm túc, chúng ta có một thị trường tiếp tục ổn định và phát triển an toàn.