Bác sĩ mách bạn: Lạm dụng lá trầu không làm da loang lổ như bạch biến

Theo lời kể của bác sĩ Tâm thì bệnh nhân này cách đây 4 năm, khi nghe mách ngâm lá trầu không có thể trị căn bệnh tăng tiết mồ hôi chân, cô gái trẻ đã làm theo. Cô ngâm 2 chân vào chậu nước chứa lá trầu không, để tăng hiệu quả cô gái lấy tay phải vớt nước tưới thêm vào mu và cẳng chân.

Tay phải của bệnh nhân dùng để vớt nước tưới lên mu bàn chân cũng bị biến dạng màu sắc

Ngay ngày hôm sau, tay phải và 2 chân của cô gái xuất hiện đỏ da, sau vài ngày bong vảy và tạo hình ảnh giống như bạch biến những năm sau đó cô gái đã phải tìm nhiều cách để điều trị, từ thuốc bôi đến thuốc uống nhưng tình trạng vẫn không được cải thiện. Sau đó cô gái tham gia hội bạch biến nên đã biết đến bác sĩ Tâm.

Lạm dụng lá trầu không có thể bị bạch biến

Qua thăm khám ban đầu bác sĩ Tâm cũng nhầm lẫn và chẩn đoán cô gái này bị bạch biến (vì tổn thương rất điển hình).

Tuy nhiên khi xem xét lại bác sĩ Tâm thấy lạ vì nếu là bạch biến tại sao lại chỉ có 1 tay và mu bàn chân bị như vậy. Để chắc chắn bác sĩ đã khai thác lại tiền sử bệnh nhân thì mới biết được chính xác nguyên nhân đó là: viêm da tiếp xúc giảm sắc tố do lá trầu không.

Bác sĩ Tâm cũng cho biết trước đó bác sĩ cũng đã tiếp nhận liên tiếp nhiều trường hợp bệnh nhân vào viện vì tổn thương da đen, trắng xen kẽ nhau sau một thời gian dài đắp lá trầu không với mong muốn da trắng sáng, hết sạm da, nám má, tàn nhang…

Trường hợp kể đến đầu tiên là một phụ nữ 50 tuổi. Chị này từng bị nám má và được người thân quen giới thiệu đắp lá trầu không theo bài thuốc của người dân tộc Dao sẽ hết nám?!. Tin theo mách bảo, bệnh nhân đã đắp lá trầu không trong khoảng thời gian dài suốt 3 năm.

Người phụ nữ bị biến chứng do đắp bột lá trầu không trong thời gian dài

Bệnh nhân cho biết, tuần đầu tiên đắp lá, da của chị đã trắng hơn so với ban đầu. Sau một tháng, da bệnh nhân trắng hồng rất tự nhiên, nhìn đẹp như da em bé. Nhưng chị chẳng thể ngờ sau khi ngừng đắp lá, phần nám má trước đó lại xuất hiện trở lại, thậm chí còn nhiều hơn lúc đầu. Sốt ruột, bệnh nhân có tâm lý muốn dùng lại bài thuốc được mách bảo. Vì vậy, suốt 3 năm qua, bệnh nhân liên tục bỏ rồi dùng lại bài thuốc kể trên.

Cho đến khi trên mặt xuất hiện những đốm trắng, đốm đen loang lổ theo từng chấm xen kẽ nhau, da càng ngày càng xuống cấp trầm trọng thì chị mới đến Bệnh viện Da liễu Trung ương khám.

Tại đây, bác sĩ Tâm cho biết, toàn bộ da mặt của bệnh nhân là màu đen xen kẽ chấm trắng giảm sắc tố. Theo nhận định ban đầu, bác sĩ nghĩ ngay đến bệnh giảm sắc tố kiểu rắc hoa giấy.

Bác sĩ Tâm từng tiếp nhận nhiều ca bị biến chứng do đắp lá trầu không

Cũng bị biến chứng do lạm dụng lá trầu không, một bệnh nhân quê ở Hải Dương nhập viện trong tình trạng da trắng như bạch biến.

Bệnh nhân này cũng bị chứng nám má, và đã đến một cơ sở spa bôi thuốc, đắp thuốc. Thời gian đầu, da bệnh nhân rất đẹp nhưng càng ngày, làn da bắt đầu tối sáng không đều.

Bác sĩ Tâm cũng nhận định bệnh nhân bị giảm sắc tố trên một vùng mặt, với đặc điểm tổn thương giảm sắc tố, bác sĩ nghĩ ngay đến viêm da tiếp xúc giảm sắc tố liên quan đến chất tẩy tương tự chất có trong lá trầu không.

Theo BS. Hoàng Văn Tâm, lá trầu không ban đầu được hấp, sau đó để nguội, đắp lên mặt trước khi đi ngủ. Trong lá trầu chứa phenolic compounds có cơ chế ức chế sản xuất melanin và lột da nên có tác dụng làm trắng da nhanh. Nhóm này bao gồm benzen, phenol, catechol, hydroquinone.

Chính điều này khiến nhiều người thích thú nhưng nếu dùng lâu dài thuốc sẽ làm mất hoàn toàn màu da tạo thành hình ảnh giảm sắc tố hình chấm trên nền tăng sắc tố. Tác dụng giảm sắc tố của những chất này sẽ tự mất đi theo thời gian giống như sử dụng hydroquinone trong điều trị nám má, tăng sắc tố sau viêm. Khác với monobenzen (cũng thuộc nhóm phenolic compounds) chất làm giảm sắc tố vĩnh viễn, thuốc này được Michael Jackson tự biến mình từ người da màu thành người da trắng.

"Mình thấy rằng việc sử dụng lá trầu không trong dân gian là khá nhiều, tuy nhiên tác dụng phụ của lá trầu không khi được hấp, chiết xuất để bôi hoặc ngâm có thể gây viêm da tiếp xúc nặng, tăng, giảm sắc tố. Trong nghiên cứu của Han-Nan Liu trên 15 con chuột sử dụng lá trầu không hấp cho thấy: viêm da tiếp xúc gặp ở 13/15 con, tăng sắc tố 12/15 con và làm cho lông chuột trở lên trắng 8/15 con.Vì vậy trước khi sử dụng phương pháp dân gian trên cần thận trọng để giảm thiểu tối đa tác dụng phụ." - Bác sĩ Hoàng Văn Tâm cảnh báo

Để điều trị cho những bệnh nhân này, các bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân ngừng đắp thuốc, chấp nhận da sẽ đen hơn nhiều. Tiếp đó, điều trị tăng sắc tố, tránh dùng các thuốc giảm sắc tố có nguồn gốc từ phenolic compounds trong đó có hydroquinone (chuẩn vàng điều trị tăng sắc tố). Ưu tiên sử dụng nhóm thuốc khác như azelaic, retinoid, kojic… Việc điều trị giảm sắc tố giống như bạch biến, hoặc chờ đợi phục hồi sắc tố sau một thời gian.

BS. Hoàng Văn Tâm cũng cho biết, nhiều người có thói quen ăn lá trầu không cũng dẫn đến việc giảm sắc tố vùng khoang miệng. Hay ở một số loại thuốc nhuộm tóc kém chất lượng có pha hoạt chất phenol cũng có thể gây triệu chứng tương tự.

Với biến chứng của phenol, các bác sĩ sẽ phải tiến hành giải quyết tình trạng tăng - giảm sắc tố cho bệnh nhân, có thể bằng thuốc bôi, chiếu tia UVB… Thông thường, mất khoảng một năm để làn da của bệnh nhân có thể phục hồi.

Với các trường hợp nặng, điều trị không hiệu quả cần điều trị bằng công nghệ cao hơn, có khi phải ghép da, ghép tế bào.