10 sự kiện nổi bật ngành Tài chính năm 2020

1. Ban hành nhiều chính sách tài khóa hỗ trợ kịp thời doanh nghiệp và người dân ứng phó với đại dịch Covid-19

Trong năm 2020 (tính đến ngày 30/11/2020), trước bối cảnh nền kinh tế trong nước và thế giới gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19, Bộ Tài chính đã chủ động xây dựng trình Chính phủ, trình Quốc hội thông qua 3 Nghị quyết của Quốc hội tại kỳ họp thứ 9; trình Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội 6 Nghị quyết (trong đó có 4 Nghị quyết đã được thông qua). Đồng thời, Bộ Tài chính cũng trình Chính phủ ban hành 25 Nghị định, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành 5 Quyết định và ban hành theo thẩm quyền 103 Thông tư.

Trong đó có nhiều văn bản về giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp và người dân vượt qua khó khăn của dịch Covid-19 như: Nghị quyết số 116/2020/QH14 của Quốc hội về giảm thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của năm 2020 đối với doanh nghiệp, hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp và tổ chức khác; Nghị định số 41/2020/NĐ-CP ngày 8/4/2020 về gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất; Nghị định số 70/2020/NĐ-CP ngày 28/6/2020 quy định mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đến hết ngày 31/12/ 2020; Quyết định số 22/2020/QĐ-TTg ngày 10/8/2020 về việc giảm tiền thuê đất của năm 2020 đối với các đối tượng bị ảnh hưởng của dịch Covid-19...

Đặc biệt, một loạt các loại phí, lệ phí đã được Bộ Tài chính trình cắt giảm nhằm giảm chi phí cho người dân và doanh nghiệp như: Giảm 70% mức thu lệ phí đăng ký doanh nghiệp; giảm 67% mức phí công bố thông tin doanh nghiệp; giảm 50% mức thu phí cấp giấy phép hoạt động của tổ chức tín dụng; giảm 50% mức thu 20/22 khoản phí, lệ phí trong lĩnh vực chứng khoán... tại 21 thông tư đã được ban hành trong năm 2020.

2. Điều hành Ngân sách Nhà nước chủ động, hiệu quả, chặt chẽ, tiết kiệm, góp phần quan trọng thực hiện thành công “nhiệm vụ kép” vừa phòng chống dịch, vừa phát triển kinh tế - xã hội

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo sát sao, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, bám sát tình hình thực tiễn, Bộ Tài chính đã chủ động xây dựng các phương án điều hành thu, chi và cân đối ngân sách Nhà nước phù hợp với các kịch bản tăng trưởng kinh tế, vừa hỗ trợ doanh nghiệp, người dân ứng phó với dịch bệnh, củng cố nền tảng vĩ mô, thúc đẩy phát triển kinh tế, vừa giữ vững cân đối ngân sách trung ương và ngân sách các cấp ở địa phương, góp phần thực hiện tốt mục tiêu kép “vừa quyết liệt phòng, chống dịch hiệu quả, vừa tập trung phục hồi và phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội và trật tự xã hội”.

Năm 2020 Việt Nam là một trong số ít những nền kinh tế trên thế giới đạt được mức tăng trưởng dương; lạm phát được giữ vững dưới 4%; các chỉ tiêu về bội chi, nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài giai đoạn 2016-2020 đều trong phạm vi Quốc hội quyết định (không quá 3,9% GDP, 65% GDP, 54% GDP, 50% GDP).

3. Cải cách và hiện đại hóa tiếp tục giữ vững vị trí tiên phong và đạt nhiều kết quả ấn tượng

Bộ Tài chính tiếp tục xếp vị trí thứ 2/17 bộ về cải cách hành chính năm 2019 (PAR index 2019) với 94,77 điểm. (Công bố tháng 5/2020 của Ban Chỉ đạo cải cách hành chính của Chính phủ) - Đây là năm thứ 8 liên tiếp Bộ Tài chính nằm trong top 3 bộ đứng đầu về xếp hạng Chỉ số cải cách hành chính. 100% thủ tục hành chính của Bộ Tài chính đã được cung cấp dịch vụ công trực tuyến.

Kết thúc năm 2020, tổng số thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Tài chính là 977 thủ tục, trong đó thực hiện cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 1 là 106 thủ tục, mức độ 2 là 288 thủ tục, mức độ 3 là 192 thủ tục và mức độ 4 là 391 thủ tục. Đồng thời, đã hoàn thành kết nối, tích hợp 296 dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 trên Cổng Dịch vụ công quốc gia, đạt tỷ lệ 51%, vượt 21% so với quy định tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 1/1/2020 và Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 7/3/2019 của Chính phủ.

Một trong những kết quả nổi bật của Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN là việc các Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN đã thông qua sáng kiến của Việt Nam về “Tài chính bền vững trong ASEAN”

4. Tổ chức thành công Hội nghị Bộ trưởng Tài chính ASEAN và Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN

Trong bối cảnh chịu nhiều ảnh hưởng tiêu cực của sự bùng phát dịch Covid-19 trên toàn cầu, Bộ Tài chính Việt Nam trên cương vị chủ trì tiến trình hợp tác tài chính ASEAN đã chủ động, sáng tạo khắc phục khó khăn, đề xuất chương trình làm việc, nội dung chủ đề và tài liệu phù hợp để tổ chức thành công các hội nghị trong năm theo phương thức trực tuyến, qua đó đã đóng góp vào thành công năm Chủ tịch ASEAN của Việt Nam theo đúng kế hoạch đề ra.

Hội nghị Bộ trưởng Tài chính ASEAN lần thứ 24 và Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN lần thứ 6 được tổ chức theo hình thức trực tuyến.

Một trong những kết quả nổi bật của Hội nghị là việc các Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN đã thông qua sáng kiến của Việt Nam về “Tài chính bền vững trong ASEAN”, đây cũng là 1 trong 13 sáng kiến của Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) đã được các Lãnh đạo cấp cao ghi nhận tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 vừa qua. Sáng kiến này được xây dựng với mục đích thúc đẩy tài chính bền vững của khu vực thông qua việc phát triển thị trường vốn bền vững.

5. Xuất cấp kịp thời hàng dự trữ quốc gia phục vụ phòng, chống dịch Covid-19, hỗ trợ người dân miền Trung bị lũ lụt và bảo đảm an sinh xã hội

Ngay từ đầu năm 2020, trước những diễn biến phức tạp và khó lường của đại dịch Covid-19, thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, ngành Dự trữ Nhà nước đã chủ động phối hợp với Tổng cục Hậu cần (Bộ Quốc phòng) tổ chức xuất cấp và bàn giao kịp thời 2.600 bộ nhà bạt các loại cho các đơn vị làm nhiệm vụ trên các tuyến biên giới đất liền, đơn vị triển khai bệnh viện dã chiến để thực hiện nhiệm vụ phòng, chống dịch Covid-19.

Bên cạnh đó, để kịp thời hỗ trợ đồng bào các tỉnh miền Trung khắc phục hậu quả thiên tai, từng bước ổn định cuộc sống do mưa bão gây ra hồi tháng 10, thực hiện ý kiến chỉ đạo Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã chủ động, kịp thời xuất khẩn cấp gần 20.000 tấn gạo; hơn 22.000 chiếc áo phao các loại, cùng hàng nghìn trang thiết bị cứu hộ cứu nạn từ nguồn dự trữ quốc gia cho các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Nghệ An, Bình Định và Hà Tĩnh thời điểm khó khăn.

6. Thị trường chứng khoán Việt Nam đánh dấu 20 năm trưởng thành, duy trì hoạt động ổn định trong bối cảnh đại dịch bệnh Covid-19 và phục hồi mạnh mẽ

Mặc dù chứng kiến nhiều phiên giảm mạnh trong quý I/2020, chỉ số chứng khoán phục hồi mạnh mẽ với chỉ số VNIndex đạt 1003,08 điểm, tăng 4,4%; chỉ số HNX-Index đạt mức 147,7 điểm, tăng 44% so với cuối năm 2019. Thanh khoản của thị trường cổ phiếu duy trì ở mức khá cao với giá trị giao dịch bình quân đạt 6.671 tỷ đồng/phiên, tăng 43,2% so với năm trước. Vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 4.770 nghìn tỷ đồng, tăng 8,8% so với cuối năm 2019, tương đương 79% GDP.

Quy mô niêm yết thị trường trái phiếu tăng 13,5% so với năm 2019, đạt gần 1.350 nghìn tỷ đồng, (tương đương 22,4% GDP). Thị trường chứng khoán phái sinh có sự tăng trưởng mạnh mẽ, với khối lượng giao dịch bình quân đạt 160.021 hợp đồng/phiên, tăng 80% so với năm trước. Số lượng tài khoản nhà đầu tư tăng mạnh đạt gần 2,71 triệu tài khoản, tăng 14,2% so với cuối năm 2019.

7. Tổng cục Thuế "về đích" trước 10 tháng trong sắp xếp, hợp nhất chi cục thuế

Trên cơ sở Quyết định số 520/QĐ-BTC ngày 13/4/2018 của Bộ trưởng Bộ Tài chính, từ cuối năm 2018 đến hết tháng 2/2020, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ký ban hành 111 Quyết định thành lập chi cục thuế khu vực trực thuộc 63 cục thuế tỉnh, thành phố trong cả nước.

Qua đó, Bộ Tài chính đã tiến hành sắp xếp hợp nhất 565 chi cục thuế để thành lập 269 chi cục thuế khu vực, giảm 296 chi cục thuế. Đồng nghĩa, từ con số 711 chi cục thuế, sau khi hợp nhất toàn ngành chỉ còn lại 415 chi cục thuế, tăng 5 đơn vị so với kế hoạch được giao (kế hoạch giảm còn 420 chi cục thuế) và vượt trước thời gian 10 tháng theo Quyết định số 41/2018/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định 520 của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

Việc cắt giảm chi cục thuế đã giúp hệ thống thuế tinh gọn bộ máy, giảm bớt các tầng nấc trung gian, các bộ phận quản lý nội ngành để tập trung nguồn lực cho bộ phận quản lý thuế trực tiếp, qua đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị được giao.

8. Bước đột phá cải cách căn bản, toàn diện công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa nhập khẩu

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 1/1/2020 và Nghị quyết số 99/NQ-CP ngày 13/11/2019, Tổng cục Hải quan đã xây dựng dự thảo Đề án “Cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu”.

Mục tiêu của Đề án là cải cách căn bản, toàn diện công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa nhập khẩu theo chủ trương, chỉ đạo của Chính phủ tại các nghị quyết 19/NQ-CP, 01/NQ-CP, 99/NQ-CP, số 02/NQ-CP nhằm giải quyết triệt để những tồn tại, bất cập hiện nay; cắt giảm thủ tục hành chính, cắt giảm nguồn lực, giảm chi phí, giảm thời gian thông quan hàng hóa; giúp nâng cao ý thức trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc tuân thủ pháp luật về chất lượng, về an toàn thực phẩm của hàng hóa, bảo vệ an toàn cho cộng đồng, người tiêu dùng.

Theo kết quả đánh giá tác động độc lập của Dự án Tạo thuận lợi Thương mại do USAID tài trợ, nếu triển khai Mô hình mới sẽ có nhiều tác động tích cực cho doanh nghiệp và nền kinh tế, cụ thể số liệu đạt được 1 năm thực hiện như sau: Cắt giảm được 86.166 tờ khai (khoảng 54,4%) phải kiểm tra (so với số liệu năm 2019); tiết kiệm được 2.484.038 ngày công; tiết kiệm được hơn 881 tỷ đồng; tiết kiệm cho nền kinh tế đến 9.285 tỷ đồng.

9. Hệ thống Kho bạc Nhà nước hoàn thành 100% đơn vị sử dụng ngân sách Nhà nước thuộc đối tượng giao dịch qua Dịch vụ công trực tuyến cấp độ 4

Việc đẩy mạnh triển khai dịch vụ công trực tuyến đánh dấu bước cải cách hành chính mạnh mẽ của Kho bạc Nhà nước, tạo điều kiện thuận lợi cho đơn vị sử ngân sách có thể giao dịch với kho bạc 24/7 (kể cả ngày nghỉ/ngày lễ) tại bất cứ địa điểm nào có kết nối internet, giảm thời gian đi lại và giảm chi phí hoạt động cho các đơn vị.

Đồng thời, việc sử dụng dịch vụ công trực tuyến cũng cung cấp các thông tin về thời gian, quá trình tiếp nhận, hồ sơ, kiểm soát thanh toán, tăng tính minh bạch trong việc kiểm soát hồ sơ thanh toán của Dịch vụ công trực tuyến, giảm thiểu rủi ro trong thanh toán, nâng cao hiệu quả kiểm soát chi và sử dụng vốn ngân sách Nhà nước.

10. Tổ chức thành công Đại hội Đảng các cấp, Đại hội Thi đua yêu nước ngành Tài chính lần thứ V và ghi dấu mốc 75 năm Ngày Truyền thống ngành Tài chính

Bộ Tài chính đã tổ chức thành công Đại hội Thi đua yêu nước ngành Tài chính lần thứ V (2021-2025). Đại hội là dịp để tôn vinh, nhân rộng những tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến có thành tích tiêu biểu xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước của ngành Tài chính.

Đây cũng là dịp để cùng trao đổi những bài học kinh nghiệm, những cách làm hay, sáng tạo để áp dụng rộng rãi, tiếp tục làm cho phong trào thi đua của ngành ngày càng phát triển sâu rộng, thực sự là động lực thúc đẩy, góp phần vào thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của ngành Tài chính.