Xã Xuân Lãng: Người dân làng nghề “sắt vụn” Can Bi mong muốn thành lập cụm công nghiệp

Rời quốc lộ, đi theo con đường nhỏ dẫn vào thôn Can Bi 1 và Can Bi 2 (xã Xuân Lãng, Phú Thọ), không khó để cảm nhận nhịp sống khác biệt của một làng nghề đang đổi thay từng ngày. Trên tuyến đường dài chừng 2km, những “núi” sắt vụn, phế liệu, máy móc cũ cao ngất xếp tầng tầng, lớp lớp. Âm thanh xe tải, tiếng máy cắt, máy phân loại kim loại hòa vào nhịp sống khẩn trương của người dân – những con người đã biến nghề thu mua, tái chế phế liệu thành sinh kế, thành cơ hội đổi đời.

Thế nhưng, phía sau bức tranh khởi sắc ấy, Can Bi đang đối mặt với một nghịch lý: Càng phát triển càng chật chội, càng làm ăn được càng bức bối bởi thiếu không gian sản xuất. Mong muốn về một cụm công nghiệp làng nghề đã trở thành nhu cầu bức thiết của người dân nơi đây để họ có thể yên tâm mở rộng sản xuất, mưu sinh mà không phải lo bài toán ô nhiễm, ùn tắc, mất an toàn.

Phế liệu, máy móc cũ được tập kết dọc hai bên tuyến đường chính của thôn Can Bi 1 và Can Bi 2 (xã Xuân Lãng), gây thu hẹp lòng đường và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông.

Theo chia sẻ của những người dân trong thôn, trước đây, Can Bi vốn là vùng đất thuần nông nghèo khó, thu nhập chủ yếu trông vào ruộng đồng. Bước ngoặt đến vào những năm 1990 khi một vài hộ dân tiên phong đi gom máy móc thanh lý, sắt thép cũ về mổ xẻ, phân loại, cung ứng cho các làng nghề tái chế nhôm, đồng lân cận.

Từ vài chuyến hàng nhỏ, nghề phế liệu dần bén rễ, vươn dài. Người Can Bi không ngại khó, không sợ xa, có những hộ lặn lội đến tận các nhà máy, công trình, bệnh viện ở khắp các tỉnh thành trong cả nước để thu mua máy móc công nghiệp, thiết bị y tế, cáp điện, thép phế loại lớn hay thậm chí nhận, tháo dỡ công trình trọn gói, rồi gom thành những chuyến hàng chật đầy toa xe tải. Cứ thế, nghề phụ biến thành nghề chính, nghề nuôi sống hàng trăm, rồi hàng nghìn con người.

Đến nay, cả hai thôn Can Bi 1 và Can Bi 2 có gần 900 hộ dân thì hơn 70% theo nghề thu mua, phân loại, tái chế phế liệu. Nghề đã tạo công ăn việc làm tại chỗ cho trăm lao động địa phương với mức thu nhập ổn định, giúp nhiều gia đình xây nhà kiên cố, cho con học hành tử tế, xóa nghèo bền vững.

Thế nhưng, bên cạnh sự thành công ấy cũng kéo theo những bất cập như: Đường thôn quá tải, ô nhiễm môi trường, mất an toàn giao thông, thiếu mặt bằng sản xuất… Đường vào thôn Can Bi vốn nhỏ, hẹp, trong khi mỗi ngày có hàng trăm lượt xe tải ra vào chở hàng. Phế liệu che kín hai bên đường, nhiều điểm tràn cả ra lòng đường, khiến giao thông thường xuyên ùn ứ. Một số hộ đã cố mở rộng kho bãi trong khuôn viên nhà, nhưng đất chật, hàng nhiều, diện tích không thể đáp ứng quy mô ngày càng lớn. Phế liệu, máy móc, sắt khối lớn chất cao là cảnh dễ bắt gặp ở Can Bi.

Do thiếu mặt bằng, nhiều hộ dân phải tập kết máy móc, vật liệu dọc tuyến đường.

Anh Lê Văn Hiệp, thôn Can Bi 1, người có hơn 35 năm gắn bó với nghề “Nhà tôi tạo việc làm cho hơn 10 lao động. Hàng hóa, vật liệu nhiều nhưng mặt bằng không có, đành để tạm trước nhà, dọc đường. Chúng tôi thật sự cần khu riêng để sản xuất cho bài bản. Nếu được vào cụm công nghiệp làng nghề, có đất rộng, xây kho, dựng xưởng, đầu tư bài bản, bà con sẽ yên tâm làm ăn lâu dài.”

Cùng chung tâm tư, chị Lê Thị Thúy Chanh, một trong những hộ thu mua phế liệu lâu năm không giấu được sự trăn trở: “Làm nghề này giúp gia đình tôi và nhiều hộ khác khá lên, nhưng nếu cứ sản xuất trong khu dân cư mãi thế này thì bất lợi đủ bề. Nhân dân chúng tôi mong địa phương sớm có quy hoạch cụm công nghiệp làng nghề, để đảm bảo ổn định sản xuất, hướng tới mở rộng phát triển.

Các hộ di dời sản xuất khỏi làng vào cụm công nghiệp có mặt bằng rộng, xây dựng nhà xưởng, kho chứa nguyên, vật liệu, thành phẩm sẽ giúp giảm tải sản xuất trong làng; đồng thời góp phần giảm ô nhiễm khu dân cư, đường thôn, ngõ xóm phong quang hơn, giảm ách tắc giao thông".

Một cụm công nghiệp làng nghề được quy hoạch bài bản sẽ không chỉ mở lối cho Can Bi, mà còn tạo đòn bẩy thúc đẩy kinh tế địa phương, Việc hình thành cụm công nghiệp làng nghề sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực, giúp di dời sản xuất ra khỏi khu dân cư, giảm ô nhiễm, tiếng ồn, bảo đảm sức khỏe cộng đồng.

Đồng thời, góp phần giải quyết tắc nghẽn giao thông, bảo đảm an toàn khi xe tải trọng lớn ra vào; tạo không gian đủ lớn để các hộ sản xuất đầu tư bài bản, xây dựng nhà xưởng, kho bãi, mở rộng quy mô, thu hút thêm lao động, từ đó góp phần phát triển vào tăng trưởng bền vững của xã Xuân Lãng nói riêng và tỉnh Phú Thọ nói chung.