Vụ tranh chấp đất đai ở huyện Bảo Thắng cần được xét xử thấu tình đạt lí

Tuổi trẻ & Pháp luật nhận được đơn thư phản ánh của bà Phạm Thị Ngân, sinh năm 1954, cư trú tại tổ dân phố Phú Thịnh 1, thị trấn Phố Lu, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai với nội dung cho rằng UBND huyện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người khác trên đất lịch sử của gia đình. Đồng thời cho rằng Tòa án nhân dân tỉnh Lào Cai xét xử sơ thẩm bản án dân sự tranh chấp đất đai do bà là nguyên đơn không đúng quy định của pháp luật, không đảm bảo quyền lợi hợp pháp của gia đình bà.

Bà Phan Thị Ngân phản ánh vụ việc với PV

Bà Ngân phản ánh, năm 1970, gia đình bà tới định cư tại thôn Phú Thịnh 1, tại đây, gia đìnH khai phá nhiều đất đai để tăng gia sản xuất. Sau năm 1979, Công ty xây dựng số 1 Hoàng Liên Sơn thông qua chính quyền địa phương đã đến khảo sát và mượn đất của gia đình để làm nơi sản xuất. Trong đó 120m² để mở đường vành đai thị trấn và làm lại đường cho thẳng có được hỗ trợ 5.000 viên gạch (có văn bản kí kết); 1000m² đất để làm sân đổ Panel và tập kết vật liệu xây dựng, có lập văn bản ghi nhận (không có đền bù). Năm 1991, bố bà Ngân là ông Phan Văn Liệu qua đời và có dặn lại “nếu Công ty cần đất thì cứ cho mượn, khi nào họ không cần nữa và trả lại thì mới lấy”.

Năm 1993, Công ty xây dựng số 1 Hoàng Liên Sơn chuyển đi. Năm 1995, chính quyền đưa văn bản thống kê, kiểm kê tài sản trên khu vực đất mà Công ty xây dựng số 1 Hoàng Liên Sơn đã mượn cho nhà bà nhưng cũng không đền bù. Khoảng năm 1995-1996, gia đình ông Bùi Đức Hạnh vào ở khu đất trên và định cư cho đến nay.

Năm 2013, ông Bùi Đức Hạnh tiếp tục lấn chiếm sang phần đất đồi của gia đình bà Ngân. Ngày 14/3/2014, làm việc với chính quyền địa phương bà Ngân mới biết ông Hạnh đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với diện tích đất mà gia đình bà đã cho Công ty xây dựng số 1 Hoàng Liên Sơn mượn trước kia và một phần đất đồi của nhà bà. Sau khi nói chuyện "tình cảm" không được, bà Ngân đã làm đơn khởi kiện ông Hạnh và bà Nguyễn Thị Thanh (vợ ông Hạnh) ra tòa, đề nghị giải quyết yêu cầu ông Hạnh và bà Thanh trả lại toàn bộ diện tích đất lấn chiếm.

Khu đất bà Ngân cho rằng ông Bùi Đức Hạnh san gạt trái phép và lấn chiếm của gia đình

Tại bản án số 07/2018/DS-ST ngày 18/10/2018, Tòa án nhân dân tỉnh Lào Cai cho rằng thời điểm năm 1983, người sử dụng đất không có quyền gì về đất nên không có quyền cho mượn đất như bà Ngân trình bày. Yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với ông Hạnh và bà Thanh là không có căn cứ. Tòa án quyết định không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Phan Thị Ngân. Bà Ngân tiếp tục có đơn kháng cáo gửi Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội và ngày 14/5/2019, vụ án sẽ được đưa ra xét xử phúc thẩm.

Qua những tài liệu bà Phạm Thị Ngân cung cấp, các văn bản và nhiều nhân chứng sống đã ghi nhận việc Công ty xây dựng số 1 Hoàng Liên Sơn mượn đất của gia đình bà Ngân, đồng thời văn bản của cơ quan chức năng có thẩm quyền cũng khẳng định quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Bùi Đức Hạnh và bà Nguyễn Thị Thanh năm 2006 chưa đúng quy định.

Cụ thể: Biên bản làm việc ngày 4/6/2014, giữa đại diện UBND thị trấn Phố Lu, đại diện Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thị trấn Phố Lu, đại diện tổ dân phố Phú Thịnh 1, đại diện 2 hộ gia đình là bà Phan Thị Ngân và ông Bùi Đức Hạnh. Kết luận: lô đất nhà ông Bùi Đức Hạnh đang ở và đã tặng cho các con ông thuộc bãi đất của Công ty xây dựng số 1 Hoàng Liên Sơn san gạt để làm bãi để vật liệu xây dựng và Panel trước kia. Năm 1991, Công ty chuyển đi và không sử dụng bãi để vật liệu nữa. Từ đó đến nay gia đình ông Hạnh ở và canh tác tại đó. Đến ngày 30/10/1996, gia đình ông Bùi Đức Hạnh được UBND huyện Bảo Thắng giao đất nông nghiệp (vườn nhà) tại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 00329 QSDĐ/209(UB-N) Q1-T19 và sống trên mảnh đất đó đến nay.

Biên bản làm việc của Đoàn xác minh (UBND huyện Bảo Thắng) về việc lấy ý kiến của nhân dân về nguồn gốc sử dụng đất đối với phần diện tích xảy ra tranh chấp giữa bà Phan Thị Ngân và ông Bùi Đức Hạnh ngày 29/5/2015 do ông Đào Văn Quang – Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Bảo Thắng kết luận: phần diện tích 716 m² do ông Bùi Đức Hạnh sử dụng có nguồn gốc do ông Phan Văn Liệu (bố đẻ bà Ngân) khai phá.

Giấy xác nhận của ông Vũ Thế Vinh (trú tại tổ dân phố Phú Thịnh 1, thị trấn Phố Lu) ngày 17/8/2015, nói rõ: Năm 1993, gia đình ông về cư trú tại thôn Phú Thịnh 1. Ông khẳng định, mảnh đất ông Hạnh đang ở hiện nay là đất của ông Liệu (bố bà Ngân), năm 1993 ông Hạnh chưa ở tại mảnh đất đang ở hiện nay, thời điểm đó ông Vinh định trồng chuối nhưng sau khi biết là đất ông Liệu thì không làm nữa.

Xác nhận của một số nhân chứng liên quan đến nguồn gốc đất đai của gia đình bà Ngân

Ông Trần Đăng Kim người ký vào văn bản kiểm kê tài sản năm 1988 với công Phan Văn Chấn (con trai ông Liệu) khẳng định tại văn bản này là phần đất gia đình ông Hạnh đang ở trước đây có nguồn gốc từ đất đai ông Liệu khai phá

Ông Tạ Bích Cường, nguyên Phó giám đốc Công ty xây dựng số 1 Hoàng Liên Sơn, nghỉ hưu năm 1985, có xác nhận: Công ty có mượn của ông Liệu mảnh đất san gạt để tập kết vật liệu, không có nhà. Còn bà Trần Thị Lộc (không biết chữ), thông qua con là Phạm Văn Hải viết xác nhận: “Tôi là công nhân Công ty xây dựng số 1 Hoàng Liên Sơn, là người trực tiếp đổ sân Panel đúng tại chỗ anh Hạnh đang ở hiện nay. Bãi đất đó là tập kết vật liệu xây dựng, không có bất cứ ngôi nhà nào.

Tại Biên bản lấy lời khai của người làm chứng, ngày 27/4/2018, đối với ông Nguyễn Trung Côn – Nguyên cán bộ phòng tổ chức Công ty xây dựng số 1 Hoàng Liên Sơn của Tòa án nhân dân huyện Bảo Thắng, ông Côn có nói: Năm 1979, Công ty xây dựng số 1 Hoàng Liên Sơn chuyển trụ sở về thị trấn Phố Lu, ông là người trực tiếp liên hệ với Hợp tác xã Phố Lu để mượn đất xây dựng trụ sở công ty, xây dựng đường bê tông và làm sân Panel. Công ty có thống kê cây cối hoa màu trên đất nhưng không đền bù gì, chỉ thống kê để biết. Sau này Công ty chuyển đi thì có bàn giao lại cho chính quyền địa phương.

Giấy xác nhận của ông Lã Văn Ngọc, nguyên Chủ nhiệm hợp tác xã Phố Lu, người đưa đoàn cán bộ Công ty xây dựng số 1 Hoàng Liên Sơn đi chỉ đất của gia đình bà Ngân cho Công ty mượn xác nhận: Ngày 19/1/2016, tôi Lã Văn Ngọc, tôi là Chủ nhiệm hợp tác xã, biết là khu đất nhà ông Hạnh đang sử dụng là đất nhà ông Liệu cho Công ty xây dựng số 1 Hoàng Liên Sơn mượn là đúng.

Về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho gia đình ông Bùi Đức Hạnh năm 2006, các văn bản bà Phan Thị Ngân cung cấp cho PV đều khẳng định “chưa đúng quy định về việc xác nhận nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất, tình trạng tranh chấp”.

Văn bản của Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai kết luận về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất năm 2006 cho gia đình ông Bùi Đức Hạnh và bà Nguyễn Thị Thanh

Cụ thể: Văn bản số 50751/UBND-TCD ngày 24/10/2017, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai đã có ý kiến: UBND thị trấn Phố Lu xác nhận nguồn gốc đất chưa đúng quy định của pháp luật đối với cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất năm 2006 của ông Bùi Đức Hạnh. Báo cáo số 401/BC-UBND của UBND tỉnh Lào Cai ngày 8/12/2017, nói rõ: Đối với việc giải quyết đơn thư của bà Phan Thị Ngân còn nhiều thiếu sót, UBND huyện Bảo Thắng thành lập Đoàn xác minh giải quyết đơn thư khiếu nại của bà Ngân chưa đúng thẩm quyền được quy định tại Khoản 1, điều 203, Luật đất đai năm 2013. UBND thị trấn Phố Lu xác nhận nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất, tình trạng tranh chấp cho ông Bùi Đức Hạnh năm 2006 là chưa đúng quy định.

Ngoài ra, tài liệu mà bà Phan Thị Ngân cung cấp có 1 văn bản bồi thường đất đai năm 1988 và biên bản kiểm kê đền bù năm 1995 liên quan đến việc xác định gia đình bà Ngân sử dụng mảnh đất đang tranh chấp nói trên trước khi cho Công ty xây dựng số 1 Hoàng Liên Sơn mượn để chứng minh việc Công ty xây dựng số 1 Hoàng Liên Sơn đã mượn đất nhà bà Ngân.

Biên bản kiểm kê đền bù được lập năm 1995 bà Ngân cung cấp để chứng minh sự việc

Về vấn đề giải quyết việc đất đai cho cơ quan Nhà nước mượn đất để thực hiện công vụ, hoặc làm kinh tế phụ cho nội bộ đơn vị… Luật Đất đai 2003 từng dành hẳn một điều luật để quy định việc giải quyết trường hợp Nhà nước đã mượn đất của hộ gia đình, cá nhân (Điều 116). Theo đó, hộ gia đình, cá nhân trước đây đã cho cơ quan, đơn vị, tổ chức của Nhà nước, của Đảng Cộng sản Việt Nam, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị-xã hội... mượn đất, nay có nhu cầu sử dụng lại thì lập hồ sơ gửi đến UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nơi có đất cho mượn.

Trường hợp người dân làm thất lạc giấy tờ cho mượn đất, mà giấy tờ về quyền sử dụng đất, giấy tờ cho mượn đất chỉ còn lưu tại cơ quan Nhà nước thì cơ quan Nhà nước phải có trách nhiệm cung cấp các giấy tờ đang lưu giữ để hộ gia đình, cá nhân hoàn thiện hồ sơ theo quy định trên. UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm xem xét, giải quyết đơn yêu cầu trả lại quyền sử dụng đất của người dân theo các phương thức: trả lại quyền sử dụng đất đã mượn, nếu đất đó chưa giao cho người khác sử dụng; bồi thường bằng tiền hoặc giao đất mới, chỗ ở mới nếu đất đó đã giao cho người khác sử dụng. Việc bồi thường bằng tiền, hoặc bằng đất mới được tính theo giá đất do UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quy định. Vì vậy, quan điểm của tòa án tại bản án số 07/2018/DS-ST ngày 18/10/2018, cho rằng thời điểm năm 1983 người sử dụng đất không có quyền gì về đất nên không có quyền cho mượn đất liệu đã chính xác và hợp tình hợp lý(?)

Tuổi trẻ & Pháp luật tiếp tục thông tin.