Vẫn còn tranh luận về quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn

Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách lần 5, Quốc hội khóa XV đã kết thúc. Một trong những nội dung đáng chú ý được các đại biểu Quốc hội thảo luận sôi nổi là quy định "nồng độ cồn bằng 0 khi lái xe" tại dự thảo Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ, trước khi trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 7.

Liên quan vấn đề này, Ủy ban Quốc phòng - An ninh (cơ quan thẩm tra) dự án luật đã đưa ra 2 phương án.

Cụ thể, đối với phương án 1: Quy định cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn (kế thừa theo quy định tại khoản 6 Điều 5 Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019, áp dụng đối với tất cả các loại phương tiện giao thông đường bộ).

Đối với phương án 2: Quy định như Luật Giao thông đường bộ năm 2008 là cấm: “Điều khiển xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn. Điều khiển xe mô tô, xe gắn máy mà trong máu có nồng độ cồn vượt quá 50 miligam/100 mililít máu hoặc 0,25 miligam/1 lít khí thở”. Đồng thời, phải sửa đổi quy định liên quan tại khoản 6 Điều 5 Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019.

Cấm tuyệt đối nồng độ cồn là cần thiết

Nêu quan điểm ủng hộ phương án cấm tuyệt đối nồng độ cồn, đại biểu Nguyễn Minh Tâm (đại biểu Quốc hội đoàn Quảng Bình) cho rằng quy định này không phải là mới, mà chỉ kế thừa quy định đang có hiệu lực tại Luật Phòng chống tác hại của rượu, bia.

Theo bà Nguyễn Minh Tâm, việc cấm tuyệt đối nồng độ cồn sẽ góp phần phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro do hành vi đã uống rượu, bia mà vẫn điều khiển phương tiện giao thông gây ra.

Tuy nhiên, bà Tâm cũng cho rằng, thực tiễn việc sử dụng rượu, bia ở nước ta được xem là một nét văn hóa truyền thống, là thói quen của một bộ phận người dân; hơn nữa các hoạt động sản xuất, nhập khẩu, phân phối, cung ứng, tiêu thụ rượu, bia, cũng đã góp một phần không nhỏ trong nguồn thu ngân sách của Nhà nước; tạo việc làm, thu nhập cho một bộ phận người lao động tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh đồ uống có cồn.

Do đó, việc quy định cấm tuyệt đối sử dụng rượu, bia khi tham gia giao thông sẽ làm giảm lớn mức tiêu thụ rượu, bia và có tác động nhất định đến đời sống văn hóa, nguồn thu của ngân sách và thu nhập của người lao động.

Trên cơ sở đó, để thuyết phục hơn, đại biểu Nguyễn Minh Tâm đề nghị Chính phủ cần tiếp tục đánh giá tác động sâu hơn, toàn diện hơn đối với chính sách này.

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (đại biểu Quốc hội đoàn Quảng Bình)

Bà Nguyễn Minh Tâm cũng đề nghị cần nghiên cứu để đưa ra các số liệu minh chứng việc đưa ra “ngưỡng giới hạn nồng độ cồn cho phép” để kiểm soát rượu, bia khi tham gia giao thông như trong thời gian qua là không khả thi, không làm giảm số vụ tai nạn giao thông và khó kiểm soát tình hình tai nạn giao thông.

Tương tự, đại biểu Nguyễn Tạo (đại biểu Quốc hội đoàn Lâm Đồng) cho biết, vừa qua, lực lượng cảnh sát giao thông trên cả nước đã tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo tinh thần nghiêm minh, góp phần quan trọng làm giảm tai nạn giao thông, giảm gây rối trật tự công cộng, giúp người dân giảm bớt nỗi lo khi tham gia giao thông cũng như nâng cao ý thức khi tham gia giao thông.

Theo ông, quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi lái xe không phải là nội dung mới, mà được kế thừa của quy định của Luật Giao thông đường bộ năm 2008 và thống nhất với quy định tại khoản 6 Điều 5 của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019 và quy định cụ thể cho lĩnh vực giao thông đường bộ.

Cho rằng việc quy định cấm nồng độ cồn như tại dự thảo là phù hợp và cần thiết, tuy nhiên, đại biểu tỉnh Lâm Đồng cũng đề nghị Chính phủ cần tiếp tục nghiên cứu đầy đủ và có báo cáo đánh gía tác động đối với trường hợp nồng độ cồn nội sinh. Từ đó, tăng cường công tác tuyên truyền phù hợp để toàn xã hội nắm rõ, hiểu rõ và chấp hành quy định của pháp luật, đồng thời cần xác định lộ trình thực hiện áp dụng mức xử phạt cho phù hợp.

Cùng quan điểm, đại biểu Nguyễn Đại Thắng (đại biểu Quốc hội đoàn Hưng Yên) cho biết, trong năm 2023, sau khi lực lượng chức năng tăng cường xử lý đối với người điều khiển phương tiện vi phạm nồng độ cồn, số vụ tai nạn giao thông liên quan đến sử dụng rượu, bia giảm 25% số vụ, 50% số người chết, 22% số người bị thương so với cùng kỳ năm 2022.

Đại biểu Thắng nêu rõ, việc quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn bảo đảm tính khả thi hơn so với quy định cho phép nồng độ cồn ở ngưỡng nhất định. Với quy định cấm tuyệt đối như vậy thì người dân không uống rượu, bia trước khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông. Còn nếu quy định có ngưỡng nhất định thì chính người dân khó xác định uống bao nhiêu, uống thế nào cho thấp hơn ngưỡng đó.

“Cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ là cần thiết, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, có lợi cho chính người tham gia giao thông và gia đình mình”, đại biểu nhấn mạnh.

Quy định nồng độ cồn bằng 0 là chưa hợp lý

Khác quan điểm với các đại biểu trên, đại biểu Phạm Văn Hòa (đại biểu Quốc hội đoàn Đồng Tháp) ủng hộ phương án 2, nghĩa là cần có ngưỡng nồng độ cồn tối thiểu.

Quy định nồng độ cồn bằng 0 còn nhiều ý kiến tranh luận.

Ông Hòa lấy dẫn chứng ngay với bản thân mình, cho biết: "Nếu uống một cốc bia hoặc một cốc rượu, không biết người khác sao chứ tôi tâm trí vẫn bình thường, lái xe vẫn tốt. Uống một cốc bia mà tâm trí không tỉnh táo để lái xe là không chuẩn".

Đại biểu đoàn Đồng Tháp khẳng định hoàn toàn ủng hộ nguyên tắc đã uống rượu, bia thì không lái xe, nhưng việc uống ngày hôm trước mà đến sáng hôm sau vẫn còn nồng độ cồn, nếu bị cảnh sát giao thông phạt thì vô lý. Do đó, ông Hòa đề nghị Quốc hội xem xét tính toán cụ thể về ngưỡng nồng độ cồn để có mức xử phạt hợp lý.

Tương tự, đại biểu Huỳnh Thị Phúc (đại biểu Quốc hội đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) cho biết bà không ủng hộ việc đã uống rượu, bia mà vẫn điều khiển phương tiện tham gia giao thông, nhưng việc quy định nồng độ cồn bằng 0 khác với việc cấm người đã sử dụng rượu, bia mà vẫn lái xe.

Theo bà Phúc, ngoài rượu bia thì còn một số loại nước hoa quả dù không phải rượu bia nhưng vào cơ thể sẽ khiến nồng độ cồn không bằng 0 nữa. Do đó, đại biểu cho rằng nên cân nhắc kỹ càng, không nên quy định nồng độ bằng 0.

Còn đại biểu Lý Thị Lan (đại biểu Quốc hội đoàn Hà Giang) cho rằng, ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số hoặc nông thôn, điều kiện của người dân khi tham gia giao thông chưa thể thực hiện triệt để việc không có nồng độ cồn.

" Sử dụng bia rượu liên quan đến yếu tố văn hóa, vùng miền, địa phương. Vào dịp Tết, đi từ làng này sang làng kia chúc mừng thì khó có thể không uống một chén rượu, một cốc bia. Mà đã uống, nếu bị kiểm tra là vi phạm. Nhưng việc này có ảnh hưởng, liên quan đến tai nạn giao thông hay không thì cần đánh giá", bà Lan chia sẻ.

Trên cơ sở đó, bà Lan cho rằng cần tiếp tục rà soát, xem xét, cân nhắc mức xử phạt, hình thức xử phạt sao cho phù hợp và có lộ trình cụ thể để người dân hình thành văn hoá khi tham gia giao thông, đáp ứng được yêu cầu thực hiện các quy định của pháp luật.