Trẻ ở nhà không đến trường, cha mẹ cảnh giác tai nạn dị vật đường thở

BS.CK1 Đoàn Thị Thanh Hồng - Khoa Hô hấp 1, BV Nhi đồng 2 cho biết, chỉ trong vòng 1 tuần Tết Nguyên đán, khoa đã tiếp nhận 3 trường hợp trẻ dưới 3 tuổi bị dị vật đường thở và nội soi hô hấp để gắp dị vật. Hai trường hợp dị vật là hạt dưa, một trường hợp là hạt đậu phộng. Ngoài việc gây bít tắc đường thở, những loại hạt chứa nhiều tinh dầu này sẽ gây tình trạng viêm rất nặng khi kẹt trong đường thở. Vì vậy trẻ cần phải được nội soi phế quản gắp dị vật ra ngay.

Dị vật hạt dưa các BS BV Nhi đồng 2 gắp ra từ đường thở. Ảnh: BVCC

Theo nghiên cứu tại bệnh viện Nhi đồng 2, trẻ em dưới 3 tuổi chiếm tới 74,5% các trường hợp phải vào cấp cứu do dị vật đường thở. Thời gian này, khi các bé không phải đến trường, các bậc cha mẹ càng phải lưu tâm tránh tai nạn đáng tiếc xảy ra.

BS.CK1 Đoàn Thị Thanh Hồng đã hướng dẫn những kiến thức cần thiết để phụ huynh có thể xử trí khi trẻ bị hóc dị vật.

Theo đó, dấu hiệu nghi ngờ dị vật đường thở gồm: cơn ho sặc sụa dữ dội, khó thở, tím tái. Một số trẻ kèm theo hoảng loạn, kích động. Trẻ lớn hơn, có thể ôm cổ và ra dấu hiệu đang bị nghẹn ở cổ. Nếu dị vật gây tắc nghẽn hoàn toàn đường thở, trẻ sẽ có biểu hiện suy hô hấp, tím tái, ngưng tim.

Biến chứng cấp tính: xảy ra ngay lập tức, trẻ có khó thở. Nếu không kịp thời xử trí sẽ dẫn đến ngạt thở.

Biến chứng lâu dài: dị vật có thể bị bỏ quên (qua giai đoạn ho sặc sụa ban đầu, trẻ sẽ cảm thấy thoải mái và giảm kích thích hơn do dị vật đã đi xuống dưới, nếu trẻ không được chứng kiến bởi người lớn trước đó thì sẽ bị bỏ qua) dẫn đến trẻ ho kéo dài, viêm phổi tái diễn....

Theo BS Thanh Hồng, nếu trẻ còn hồng hào, khóc được, nói được, la hét, không khó thở, cha mẹ nên đặt ở tư thế ngồi thở, giữ yên trẻ và đưa đến bệnh viện ngay. Còn nếu trẻ tím tái, khó thở, không khóc hoặc khóc yếu, cha mẹ nhanh chóng gọi cấp cứu, người hỗ trợ và tiến hành thủ thuật vỗ lưng, ấn ngực.

Đối với trẻ dưới 2 tuổi, thao tác vỗ lưng, ấn ngực được thực hiện như sau:

Đặt trẻ nằm sấp, đầu thấp trên cánh tay trái, giữ chặt đầu và cổ trước bằng bàn tay trái. Dùng ngón trỏ và ngón giữa tay trái đẩy cằm trẻ lên cho cổ ưỡn tránh gập đường thở

Dùng gót bàn tay phải vỗ 5 cái thật mạnh vào lưng trẻ ở khoảng giữa hai bả vai.

Sau đó, lật ngửa trẻ sang tay phải, nếu trẻ còn khó thở, tím tái, dùng hai ngón tay trái ấn mạnh ở vùng 1/2 dưới xương ức 5 cái.

Nếu dị vật vẫn chưa rơi ra ngoài, hãy lật người trẻ lại tiếp tục vỗ lưng. Luân phiên vỗ lưng và ấn ngực cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở hoặc trẻ khóc được.

Cần luân phiên vỗ lưng ấn ngực với trẻ dưới 2 tuổi khi trẻ bị hóc cho tới khi trẻ khó được

Đối với trẻ lớn (từ trên 2 tuổi) thì làm thủ thuật Heimlich:

Trường hợp trẻ còn tỉnh:

Đứng hoặc quỳ phía sau, vòng 2 tay qua người trẻ

Đặt 1 bàn tay (nắm đấm) dưới mũi ức

Đặt bàn tay kia ôm lấy nắm đấm

Ấn bụng mạnh hướng từ trước ra sau và từ dưới lên trên 5 lần

Kiểm tra miệng lấy dị vật nếu có

Nếu vẫn còn tắc nghẽn thì tiếp tục lặp lại ấn bụng như trên

Thủ thuật Heimlich

Trường hợp trẻ hôn mê, bất tỉnh:

Đặt trẻ nằm ngửa.

Người sơ cứu quỳ gối, tựa hai chân hai bên đùi trẻ. Nắm 2 bàn tay thành nắm đấm, đột ngột ấn vào dưới xương ức của trẻ.

Ấn mạnh từ dưới lên trên 5 cái liên tiếp.

Sau đó kiểm tra đường thở. Nếu dị vật vẫn chưa rơi ra ngoài thì tiếp tục làm lại các bước trên cho đến khi dị vật rơi ra hoặc đội cấp cứu tới.

Thủ thuật Heimlich

Để phòng ngừa dị vật đường thở, không nên cho trẻ dưới 4 tuổi ăn những thức ăn cứng hoặc tròn như: kẹo, đậu phộng, nho, các loại hạt… Bên cạnh đó, trẻ nên được ngồi thẳng khi ăn, và phải được giám sát bởi người lớn. Trẻ nên được hướng dẫn cách nhai kỹ thức ăn và tránh la hét, nói cười, chạy nhảy hay khóc khi ăn. Để xa tầm tay trẻ những vật dụng hay những mảnh đồ chơi nhỏ.

Khi trẻ có biểu hiện hóc dị vật, sau khi thực hiện các bước cấp cứu tại nhà, phụ huynh nên đưa trẻ đến bệnh viện ngay, để được xử trí kịp thời.