Tổng Bí thư Tô Lâm: Dữ liệu là "máu" của nền kinh tế số

Ngày 22/3, Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia đã chính thức ra mắt và tổ chức thành công Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ nhất, nhiệm kỳ I (2025-2030).

Tại đại hội, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an, được tín nhiệm bầu giữ chức Chủ tịch Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia.

Tham dự và phát biểu chỉ đạo tại đại hội, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, chúng ta đang bước vào giai đoạn bình minh của kỷ nguyên số, thời kỳ dữ liệu đã trở thành tài nguyên, tư liệu sản xuất quan trọng, trở thành năng lượng mới, thậm chí là "máu" của nền kinh tế số. Chuyển đổi số, với dữ liệu là trung tâm, đang làm thay đổi căn bản cách chúng ta sống, làm việc và phát triển.

Tổng Bí thư cho biết, Đảng và Nhà nước ta đã sớm nhận thức được tầm quan trọng của dữ liệu. Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã đề ra chủ trương chủ động tham gia vào các khuôn khổ pháp lý khu vực và toàn cầu để phát triển kinh tế số. Hoàn thiện pháp luật, chính sách về dữ liệu, quản trị dữ liệu, tạo thuận lợi cho việc tạo dựng, kết nối, chia sẻ và khai thác dữ liệu bảo đảm an toàn, an ninh mạng trong nước, tiến tới kết nối với khu vực Asean và quốc tế.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ nhất, nhiệm kỳ I (2025-2030) của Hiệp hội Dữ liệu Quốc gi.

Gần đây nhất, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị đã xác định rõ, dữ liệu là trung tâm của chuyển đổi số, là động lực quan trọng cho sự phát triển. Nghị quyết cũng đã đề ra các chính sách thí điểm, tạo hành lang pháp lý ban đầu cho việc thúc đẩy phát triển và khai thác dữ liệu.

Tổng Bí thư cũng thẳng thắn chỉ ra những bất cập trong quản trị và khai thác dữ liệu hiện nay như: Nhận thức về vai trò của dữ liệu chưa đầy đủ; hạ tầng dữ liệu còn phân tán, thiếu kết nối; nguồn nhân lực chất lượng cao về dữ liệu còn thiếu; khung pháp lý chưa hoàn thiện, đặc biệt trong các lĩnh vực như bảo mật dữ liệu, bảo vệ quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân, an ninh, an toàn dữ liệu còn nhiều thách thức.

Người đứng đầu Đảng lưu ý, cần nhận thức rõ quản trị dữ liệu không chỉ là vấn đề chính sách mà còn là vấn đề công nghệ. Không có công nghệ, không thể thu thập, lưu trữ, xử lý, phân tích và chia sẻ dữ liệu một cách hiệu quả và an toàn.

Khẳng định sự ra đời của Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia trong bối cảnh hiện nay là hết sức quan trọng, là ngôi nhà chung của "các hiệp sĩ số" và là ngọn cờ tiên phong trong việc thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW và các Nghị quyết về khoa học, công nghệ... để đưa Việt Nam trở thành quốc gia số, với nền quản trị số, kinh tế số, xã hội số phát triển dựa trên dữ liệu "đúng - đủ - sạch - sống", Tổng Bí thư đưa ra 7 nhiệm vụ trọng tâm đối với Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia.

Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an, được tín nhiệm bầu giữ chức Chủ tịch Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia.

Thứ nhất, nghiên cứu, đề xuất, hoàn thiện hành lang pháp lý về dữ liệu, tạo điều kiện cho dữ liệu được tập hợp, lưu chuyển, kết nối, chia sẻ và được khai thác tối đa nhưng vẫn bảo đảm an ninh, an toàn và chủ quyền dữ liệu.

Bộ Công an đang xây dựng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân và Luật An ninh mạng sửa đổi (bổ sung thêm chức năng quản lý nhà nước về an toàn thông tin mạng) và dự kiến trình Quốc hội thông qua ngay trong năm 2025; trình Chính phủ ban hành các Nghị định hướng dẫn Luật Dữ liệu 2024, vì vậy cần ưu tiên tập trung mọi nguồn lực cho nhiệm vụ này.

Thứ hai, phát huy vai trò nòng cốt trong việc xây dựng, phát triển, khai thác và làm giàu dữ liệu quốc gia, tập trung vào 4 trụ cột chính là: Con người, vị trí, hoạt động và sản phẩm.

Thứ ba, chủ động, tích cực ứng dụng, làm chủ, tiến tới tự chủ các công nghệ dữ liệu cốt lõi, đặc biệt là công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (big data), chuỗi khối (blockchain) và điện toán đám mây.

Tổng Bí thư chỉ rõ phải phát triển thị trường dữ liệu cho phát triển bền vững; xây dựng thị trường dữ liệu quốc gia, triển khai sàn dữ liệu để phục vụ nghiên cứu, phát triển khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, cung cấp các sản phẩm, dịch vụ liên quan đến dữ liệu phục vụ phát triển bền vững kinh tế - xã hội.

Cần xây dựng nền tảng AI mở quốc gia giúp các doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận ứng dụng AI và lưu ý rằng, đó là trí tuệ nhân tạo Việt Nam; nhanh chóng phổ cập hiểu biết về dữ liệu cho mọi người dân; nâng cao nhận thức, kiến thức và kỹ năng về dữ liệu cho toàn xã hội, nhất là giá trị và tầm quan trọng của việc bảo vệ dữ liệu cá nhân, cũng như việc tuân thủ các quy định pháp lý.

Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh, cần sớm tổ chức các cuộc thi thách thức đổi mới sáng tạo dựa trên dữ liệu để khuyến khích cộng đồng đưa ra các giải pháp sáng tạo dựa trên dữ liệu, tạo ra sân chơi để phát huy tối đa tiềm năng con người trong lĩnh vực khoa học, công nghệ; tiếp tục tăng cường năng lực tự chủ về công nghệ dữ liệu, ưu tiên, khuyến khích, tạo cơ chế để các sản phẩm công nghệ dữ liệu "Make in Viet Nam" có thể cạnh tranh sòng phẳng trên thị trường, nhất là thị trường quốc tế.

Thứ tư, hỗ trợ đẩy mạnh xây dựng hạ tầng dữ liệu tiên tiến, bao gồm cả các trung tâm dữ liệu do Nhà nước và doanh nghiệp tư nhân đầu tư.

Thứ năm, tăng cường hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm, thu hút nguồn lực và tham gia vào các sáng kiến toàn cầu về dữ liệu.

Thứ sáu, xây dựng cơ chế thực thi và giám sát hiệu quả. Các cơ quan nhà nước, với vai trò đầu tàu của Bộ Công an, Bộ Khoa học và Công nghệ, một số bộ, ngành liên quan cần có hệ thống giám sát chặt chẽ và đồng bộ hơn trên nền tảng ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số để bảo đảm các quy định pháp luật được tuân thủ đầy đủ, hiệu quả.

Thứ bảy, bảo mật dữ liệu, xây dựng hệ thống, sản phẩm bảo mật dữ liệu, phát triển các dịch vụ bảo mật dữ liệu, xây dựng hệ thống tiêu chuẩn về bảo mật dữ liệu, hình thành ngành công nghiệp trong lĩnh vực này.

Tổng Bí thư khẳng định, Đảng và Nhà nước sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi, hỗ trợ tối đa cho sự phát triển của lĩnh vực dữ liệu, để Việt Nam sớm trở thành một quốc gia số, một xã hội số, một nền kinh tế số thịnh vượng.

Phát biểu đáp từ, Bộ trưởng Lương Tam Quang hứa sẽ nghiêm túc tiếp thu, khẩn trương cụ thể hóa 7 nhiệm vụ để triển khai có hiệu quả ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư trong chương trình hoạt động của hiệp hội cũng như các mặt công tác có liên quan.

Với tư duy đổi mới, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, toàn thể hội viên hiệp hội sẽ đoàn kết gắn bó, nỗ lực phấn đấu thực hiện tốt các mục tiêu, nhiệm vụ Nghị quyết đại hội đề ra, gương mẫu, đi đầu trong thực hiện Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị, hoàn thành sứ mệnh cao cả mà Đảng, Nhà nước, cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân, Nhân dân tin cậy trao gửi.

Sau đại hội, Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia sẽ tiếp tục kiện toàn bộ máy hoạt động và nỗ lực triển khai ngay ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm với các hoạt động ý nghĩa, thiết thực, tạo ảnh hưởng và sức lan tỏa góp phần xây dựng hiệp hội với phương châm “Hội tụ - Đoàn kết - Sáng tạo - Đột phá - Phát triển”.