Tinh giản nội dung dạy học: Đã "kịch khung" trong điều kiện có thể!

Đây là khẳng định của PGS.TS Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GD-ĐT) về hướng dẫn điều chỉnh nội dung dạy học học kỳ II năm học 2019-2020 đối với các cấp học phổ thông.

Đã giảm kịch khung trong điều kiện có thể

Ông Nguyễn Xuân Thành cho biết việc tinh giản được thực hiện theo nguyên tắc đảm bảo chuẩn kiến thức cơ bản, nền tảng cho học sinh để đảm bảo các em có đủ năng lực học tiếp ở các lớp sau; đảm bảo thống nhất giữa các khối lớp trong cùng môn học, các môn học trong cùng khối lớp và cấp học. Tất cả các môn học ở cấp THCS, THPT đều có hướng dẫn rất cụ thể.

Hướng dẫn cũng tạo thuận lợi cho việc tổ chức thực hiện tại các cơ sở giáo dục theo hướng mở, linh hoạt trong quá trình thực hiện; đảm bảo tinh giản nội dung dạy học phù hợp với khung kế hoạch giáo dục trong năm học 2019-2020 đã được điều chỉnh.

Giáo viên sẽ không kiểm tra, đánh giá đối với những nội dung kiến thức đã tinh giản (Ảnh: Phạm Hải)

Những nội dung kiến thức không dạy, không làm, không thực hiện được đề cập trong hướng dẫn là những nội dung thực hành, thí nghiệm mà học sinh không có điều kiện đến trường thực hiện; những nội dung bài học mang tính luyện tập nâng cao mà kỹ năng của các bài đó có thể hình thành ở các bài học khác; những nội dung mang tính mở rộng, vận dụng vào thực tiễn… được hướng dẫn không dạy hoặc không thực hiện trong học kỳ 2 năm học này.

Ông Thành cho biết dù tinh giản nhưng đã có tính toán đến việc học sinh vẫn còn có cơ hội để học và trải nghiệm ở những bài học và cấp học sau theo chương trình các môn học do chương trình hiện hành (2006) được thiết kế theo cấu trúc đồng tâm nâng cao dần (xoáy ốc) nên nhiều chủ đề, nội dung kiến thức được lặp lại ở mức độ cao hơn.

Hướng dẫn điều chỉnh của Bộ là đã giảm kịch khung trong điều kiện có thể và không thể tinh giản được nữa khi nguyên tắc là phải đảm bảo chuẩn kiến thức kỹ năng tối thiểu của chương trình.

Tăng cường dạy học qua internet, trên truyền hình

Căn cứ hướng dẫn của Bộ GD-ĐT, các Sở GD-ĐT sẽ điều chỉnh kế hoạch dạy học trong học kì II năm học 2019-2020, bảo đảm hoàn thành chương trình cấp THCS, THPT phù hợp với tình hình thực tế tại các cơ sở giáo dục.

Các cơ sở giáo dục ưu tiên thời gian tối đa để tổ chức dạy các môn học bắt buộc theo chương trình và tổ chức dạy các môn tự chọn một cách phù hợp; tăng cường các hình thức dạy học từ xa như dạy học qua internet và trên truyền hình. Thời gian đầu của năm học 2020-2021 hoặc vào những thời điểm thích hợp trong năm học theo chương trình của từng môn học, kế hoạch giáo dục năm học 2020-2021 của các trường cần tính toán thời gian ôn tập, bổ sung nội dung kiến thức cần thiết cho học sinh trước khi thực hiện chương trình của năm học mới.

Trong điều kiện học sinh vẫn tiếp tục nghỉ học, căn cứ hướng dẫn của Bộ GD-ĐT, các cơ sở giáo dục đẩy mạnh dạy học từ xa qua internet, trên truyền hình nội dung chương trình của học kỳ 2. Các bài giảng để dạy qua internet, dạy trên truyền hình sẽ phải căn cứ vào hướng dẫn tinh giản này để xây dựng.

Quá trình xây dựng hướng dẫn tinh giản Bộ GD-ĐT đã tính toán về thời lượng nội dung kiến thức giảm tải làm sao để đảm bảo thực hiện được trong khoảng thời gian còn lại của chương trình; bao gồm cả phần học từ xa (học trực tuyến, học trên truyền hình) và phần tiếp tục học khi học sinh được quay trở lại trường.

Không kiểm tra kiến thức tinh giản

Công văn hướng dẫn của Bộ GD-ĐT lưu ý, giáo viên khi dạy học chương trình của học kỳ 2 năm học 2019-2020, không kiểm tra, đánh giá đối với những nội dung kiến thức đã tinh giản và các nội dung mà hướng điều chỉnh của Bộ yêu cầu “không dạy, không làm, không thực hiện; khuyến khích học sinh tự học”.

Giải thích thêm, ông Thành cho biết mục tiêu tinh giản chương trình là để đảm bảo đủ thời gian dạy học trong tình hình rất khó khăn của năm nay nên chỉ thực hiện cho chương trình học kỳ II của năm học này. Sang năm tới, Bộ sẽ có hướng dẫn để các trường khi xây dựng kế hoạch dạy của năm học mới có thể tiếp tục củng cố, bổ sung những phần kiến thức cần thiết nhưng buộc phải tinh giản của năm học này.

Căn cứ hướng dẫn điều chỉnh chương trình từng môn học của cấp THPT, hiện nay, Bộ GD-ĐT đang xây dựng đề tham khảo của kỳ thi THPT quốc gia để sớm công bố cho học sinh lớp 12 và các trường tổ chức dạy học, ôn thi cho học sinh. Tinh thần là đề thi tham khảo và đề thi chính thức đều phải bám sát vào nội dung chương trình giáo dục đã được tinh giản.

"Việc đánh giá kết quả học tập, thi cuối năm, thi vào lớp 10 tại các địa phương cũng phải căn cứ vào chương trình giáo dục đã được tinh giản" - ông Thành lưu ý.