Thuốc lá - nguy cơ khiến 40.000 người Việt tử vong hàng năm

Hiện tại, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến về đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

Bộ Tài chính cho rằng, mặc dù đã tăng thuế tiêu thụ đặc biệt nhưng thời gian qua, tỷ lệ hút thuốc lá ở nước ta vẫn giữ mức cao. Vẫn còn 42,3% nam giới hút thuốc (số liệu năm 2020). Tương tự, việc sử dụng bia rượu vẫn ở mức cao và xu hướng tăng nhanh.

Vì vậy, Bộ Tài chính đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với 2 mặt hàng này.

Thuốc lá gây nhiều hệ luỵ nghiêm trọng đối với sức khoẻ người sử dụng

Theo Điều tra về tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành Việt Nam năm 2020 của Bộ Y tế, gần 50% nam giới trưởng thành tại Việt Nam hút thuốc. Mặc dù tỷ lệ phụ nữ hút thuốc dưới 2%, phụ nữ và trẻ em hiện đối diện với tình trạng hút thuốc thụ động cao tại gia đình và các địa điểm công cộng, cũng dẫn tới các bệnh tật và tử vong.

Ở Việt Nam, sử dụng thuốc lá là nguyên khiến hơn 40.000 người Việt tử vong mỗi năm. 21% ca tử vong ở nam giới Việt Nam là liên quan đến việc sử dụng thuốc lá.

Các chuyên gia về phòng chống tác hại của thuốc lá cũng chỉ ra 25 căn bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá như: đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi là những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam.

Theo nghiên cứu của bệnh viện K (Hà Nội), tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có hút thuốc lá 96,8%. Số ca tử vong do các bệnh không lây nhiễm chiếm 73% tổng số ca tử vong do bệnh tật và thương tích ở Việt Nam. Một trong những nguyên nhân quan trọng là do tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao.

Tổn thất kinh tế cho điều trị 5 nhóm bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá, mất khả năng lao động và tử vong sớm ở Việt Nam là khoảng 24.000 tỷ đồng năm 2012, tương đương mất gần 1% GDP của Việt Nam.ại Việt Nam, thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá hiện đang áp dụng là thuế tỷ lệ ở mức 75% tính trên giá xuất xưởng (giá bán ra của nhà sản xuất hay nhập khẩu). Tỷ lệ này tính theo giá bán lẻ chỉ chiếm khoảng 38,85%.

Việt Nam là nước có mức thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá thấp gần nhất trong khu vực ASEAN (chỉ cao hơn Campuchia, Lào và Myanmar) và rất thấp so với các nước trong khu vực như Brunei 81%, Thái Lan 70%, Singapore 69%, Malaysia 57%, Indonesia 51%, Myanmar 50% và các nước phát triển Úc: 62%, Đức: 75%, Pháp 80%...

Thuế thuốc lá thấp làm giá thuốc lá rẻ. Theo tính toán của WHO thì giá trung bình của một bao thuốc lá hai mươi điếu có xu hướng giảm (12.101 đồng Việt Nam/bao năm 2015 và 11.848 đồng Việt Nam/bao năm 2020 sau khi đã hiệu chỉnh lạm phát). Giá thuốc lá rẻ làm tăng khả năng tiếp cận và mua thuốc lá của thanh thiếu niên và người nghèo, giảm hiệu quả của công tác phòng chống tác hại của thuốc lá.