Thị xã Sơn Tây: Ý nghĩa đặc biệt của địa danh "Đoài Phương"

Thực hiện Kế hoạch 03 ngày 16/4/2025 của Ban Chỉ đạo Thành ủy Hà Nội về triển khai xây dựng đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã; thị xã Sơn Tây dự kiến tổ chức lại thành 3 đơn vị hành chính cấp xã. Cụ thể, gồm Sơn Tây, Tùng Thiện và Đoài Phương.

Phương án thành lập đơn vị hành chính cấp xã của Sơn Tây

Theo Chủ tịch UBND thị xã Sơn Tây Ngô Đình Ngũ, việc lựa chọn tên đơn vị hành chính mới bảo đảm yêu cầu theo Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15: Tên của đơn vị hành chính cấp xã cần dễ đọc, dễ nhớ, ngắn gọn, bảo đảm tính hệ thống, khoa học, phù hợp với các yếu tố truyền thống lịch sử, văn hóa của địa phương.

Đối với đơn vị hành chính cơ sở Sơn Tây, việc đặt tên Sơn Tây là để lưu giữ dấu ấn văn hóa, lịch sử của một vùng đất cổ với danh xưng 556 năm, khơi dậy niềm tự hào sâu sắc về mảnh đất giàu truyền thống cách mạng, trung tâm chính trị - hành chính, văn hóa - lịch sử của vùng đất xứ Đoài xưa.

Địa giới hành chính đơn vị cơ sở Sơn Tây gồm toàn bộ diện tích và dân số của các phường: Phú Thịnh, Ngô Quyền, Viên Sơn và xã Đường Lâm; phần lớn diện tích và dân số của các phường: Sơn Lộc, Trung Hưng; một phần diện tích và dân số xã Thanh Mỹ; diện tích tự nhiên 23,44km², quy mô dân số khoảng 51.000 người.

Sơn Tây được đánh giá cao vì giá trị văn hóa, lịch sử

Đơn vị hành chính cơ sở Tùng Thiện, địa giới hành chính gồm toàn bộ diện tích và dân số của các phường Xuân Khanh, Trung Sơn Trầm, xã Xuân Sơn; một phần diện tích và dân số của các phường: Trung Hưng, Sơn Lộc; phần lớn diện tích và dân số của xã Thanh Mỹ; diện tích tự nhiên 32,78km², quy mô dân số khoảng 43.400 người.

Tên gọi Tùng Thiện phù hợp với yếu tố truyền thống lịch sử, văn hóa của địa phương. Trước đây, huyện Tùng Thiện được đổi tên từ huyện Minh Nghĩa năm 1853, nay là phần phía Nam thị xã Sơn Tây và một phần huyện Ba Vì.

Huyện Tùng Thiện tồn tại đến năm 1968 sáp nhập với một số đơn vị hành chính để thành lập huyện Ba Vì. Như vậy, địa danh “Tùng Thiện” mang dấu ấn lâu đời theo tiến trình thay đổi địa lí hành chính thị xã Sơn Tây trong lịch sử.

Các địa phương được sáp nhập thành đơn vị hành chính cơ sở Tùng Thiện cơ bản trước đây đều thuộc huyện Tùng Thiện. Như vây, việc đặt tên đơn vị hành chính cơ sở Tùng Thiện là phù hợp với yếu tố lịch sử phát triển của thị xã Sơn Tây và các địa phương.

Đáng chú ý, việc thành lập đơn vị hành chính cơ sở Đoài Phương với ý nghĩa: Trong văn hoá phương Đông thì Đoài phương tĩnh nhất khu có nghĩa là vùng đất yên tĩnh phía Tây, ít bị ảnh hưởng bởi những biến cố lịch sử, tự nhiên.

Bên cạnh đó, Đoài là sự khẳng định dấu ấn đậm nét của một vùng văn hóa xứ Đoài, mà Sơn Tây là trung tâm, hạt nhân. Đoài còn có ý nghĩa là hồ, đầm, đây là yếu tố đặc thù của 3 địa phương có hồ Đồng Mô và nhiều ao, hồ.

Như vậy tên gọi Đoài Phương có nghĩa sâu sắc về lịch sử, văn hóa, phù hợp với lịch sử phát triển của Sơn Tây và điều kiện văn hóa, lịch sử, tự nhiên của 3 địa phương.

Đơn vị hành chính cơ sở Đoài Phương, địa giới hành chính gồm toàn bộ diện tích và dân số các xã: Kim Sơn, Sơn Đông; phần lớn diện tích tự nhiên và dân số của xã Cổ Đông; diện tích tự nhiên 57,20km², quy mô dân số khoảng 45.000 người.