Sản phụ Huế tử vong nghi thuyên tắc ối, BS nói gì về tai biến sản khoa này?

Ngày 8/7, Bộ Y tế đã yêu cầu bệnh viện lập Hội đồng chuyên môn để xác định nguyên nhân và báo cáo nhanh về trường hợp sản phụ tử vong bất thường sau sinh mổ tại đây.

Tuy nhiên, trước đó các bác sĩ bệnh viện này đã thông báo với người nhà là chị Tr bị thuyên tắc mạch ối khi có biểu hiện sức khỏe yếu, bất tỉnh rồi lịm dần.

Vậy thuyên tắc mạch ối là gì? Và tai biến sản khoa này nguy hiểm như thế nào khiến các y bác sĩ đều coi nói là nỗi kinh hoàng của ngành sản?

Theo BS bệnh viện Vinmec, thuyên tắc mạch ối là tình trạng có xâm nhập của nước ối vào trong mạch máu người mẹ, gây ra hàng loạt các biến đổi nguy hại có thể nhanh chóng dẫn đến tử vong cho sản phụ.

Thuyên tắc ối khiến đa số sản phụ tử vong trong những giờ đầu. Ảnh minh họa

Hội chứng “ tắc mạch ối” xảy ra khi dịch ối, những tế bào thai nhi, tóc hoặc các mảnh tổ chức thai khác đi vào vào tuần hoàn mẹ gây ra phản ứng dị ứng. Phản ứng dị ứng này gây ra suy hô hấp và suy tuần hoàn cấp tính cho mẹ.

Nguyên nhân tắc mạch ối là kết quả do dịch nước ối tràn vào tĩnh mạch tử cung gây ra phản ứng dị ứng, sốc phản vệ và điều này xảy ra khi có 3 điều kiện sau đây:

Vỡ màng ối: Nước ối bị chảy ra ngoài do màng ối vỡ sớm, nhau thai và thành cổ tử cung phân ly khiến cho mạch máu bị tổn thương. Lúc này nước ối sẽ thông qua các tĩnh mạch niêm mạc cổ tử cung đi vào tuần hoàn máu của mẹ. Khi tử cung co thắt mạnh nước ối nhanh chóng làm vỡ mạch máu, hậu quả dẫn đến các phản ứng của cơ thể và cơ chế đông máu trở nên bất thường.

Vỡ tĩnh mạch của tử cung hay cổ tử cung: làm cho các tĩnh mạch bên trong tử cung không còn ổn định, nước ối chảy vào mạch máu gây nên hiện tượng thuyên tắc ối.

Áp lực buồng tử cung cao hơn áp lực tĩnh mạch: Áp lực buồng tử cung quá lớn trong những trường hợp sinh nhiều con cũng dễ dẫn đến thuyên tắc ối. Ngoài ra, những trường hợp đa thai, khó sinh làm tổn thương cổ tử cung tạo điều kiện cho nước ối xâm nhập vào hệ thống mạch máu của mẹ dẫn đến thuyên tắc ối.

Tuy nhiên, các bác sĩ cũng khẳng định các tai biến này là rất hiếm gặp. Dẫu vậy, đa số sản phụ bị thuyên tắc ối tử vong trong giờ đầu, 85% số sản phụ sống sót có di chứng về thần kinh. Tỉ lệ tử vong thai nhi là 21 - 32%, nếu tim thai vẫn còn xảy ra lúc tai biến, gần 70% sẽ sống được nếu đem ra kịp thời, nhưng 50% số trẻ sống sót có tổn thương thần kinh. Tỉ lệ mắc bệnh 1/8.000 1/80.000.

Các dấu hiệu xảy ra thuyên tắc ối gồm: Sản phụ khó thở cấp kèm cao huyết áp. Quá trình này xảy ra nhanh chóng và tiến triển đến ngừng tim phổi. Sau đó sản phụ rơi vào trạng thái hôn mê. Mặc dầu nhiều sản phụ không sống sót qua giai đoạn đầu, nhưng khoảng 40% số người sống sót ở giai đoạn đầu sẽ bước vào giai đoạn sau. Đây là giai đoạn sản phụ chảy máu và có thể kèm theo rét run nặng, ho, nôn ói và cảm giác khó chịu trong miệng. Do chảy máu quá mức sẽ đưa sản phụ đến rối loạn đông máu, suy thai cấp".

Cho đến nay không có biện pháp dự phòng nào hữu hiệu đối với thuyên tắc ối. Bệnh lý này không thể ngăn chặn được, và ngay cả các bác sĩ cũng rất khó khăn trong việc dự đoán khi nào nó sẽ xảy ra trong suốt quá trình sản phụ chuyển dạ. Chỉ có thể hạn chế phần nào bằng việc:

Sản phụ không nạo phá thai ở các cơ sở không uy tín

Không sinh dày

Nếu đã lớn tuổi (trên 40) thì nên cân nhắc việc mang thai hợp lý

Giảm thiểu tối đa các va chạm mạnh vào vùng bụng lúc thai đã lớn

Hãy nói chuyện với bác sĩ khoa sản về tiền sử bệnh khi muốn có thai