Phú Thọ: Tái hiện sống động nghi lễ Vua Hùng dạy dân cấy lúa

Nhằm bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa đặc sắc thời đại Hùng Vương, năm 2018, UBND TP. Việt Trì đã tổ chức khôi phục Lễ hội Vua Hùng dạy dân cấy lúa sau thời gian nghiên cứu một cách toàn diện, có hệ thống về lịch sử, phong tục truyền thống.

Thực hành diễn xướng cảnh vua Hùng dạy dân cấy lúa.

Lễ hội gồm 2 phần. Phần lễ với các nghi thức cáo yết, cúng thần nông, hoạt động tế lễ, đặc biệt là phần tái diễn “Vua Hùng dạy dân cấy lúa” được lãnh đạo cấp ủy, chính quyền phường Minh Nông cùng Nhân dân tiến hành đầy đủ, trang nghiêm.

Phần hội gồm hoạt động thi cấy lúa của các đội và trò chơi dân gian với sự tham gia của người dân, du khách thập phương.

Truyền thuyết thờ Hùng Vương kể rằng, xưa kia, Nhân dân chưa biết cày, cấy làm ra thóc gạo mà chỉ sống dựa vào rễ cây, rau dại, thịt thú rừng. Thấy vùng đất ven sông sau mỗi lần nước dâng, đất đai được phù sa bồi thêm màu mỡ mới hướng dẫn người dân tìm cách đắp bờ giữ nước.

Một hôm, các con gái Vua Hùng theo dân đi đánh cá bên sông thấy chim từng đàn bay lượn khắp bãi, chợt có một con chim thả bông lúa rơi trên mái tóc một Mị Nương.

Tham gia lễ hội Vua Hùng dậy dân cấy lúa 2024, có 2 đội thi tranh tài cấy lúa gồm đội Đồi Lúa (mặc trang phục áo nâu vàng) và đội Đồi Rơm (mặc áo hồng nhạt).

Nàng đem bông lúa về trình với cha. Vua Hùng bấy giờ cho là điềm lành liền bảo các Mị Nương ra bãi tuốt các bông lúa đó đem về. Mùa xuân, Vua Hùng cùng con dân đem các hạt ra đồng. Vua xuống bãi, lấy que nhọn chọc lỗ để tra hạt.

Khi mạ lên, dân không biết cấy trồng nên Vua Hùng đã nhổ mạ lên, đem tới những tràn ruộng, lội xuống cấy cho dân xem. Các Mị Nương và nhân dân thấy vậy cùng làm theo.

Đời sau, Nhân dân nhớ công ơn Vua Hùng đã tôn làm ông tổ nghề nông, dựng đàn Tịch Điền quay lưng về hướng Tây Nam ngay trên mỏm đất Vua Hùng ngồi khi dạy dân cấy lúa, đặt kho lương thực trên đồi Lúa, để rạ ở đồi Rơm, đặt tên chợ là Chợ Lú.

Việc phục dựng lại lễ hội nhằm tri ân công lao to lớn của các Vua Hùng đã có công khai sáng nghề nông trong buổi đầu dựng nước.

Bên cạnh đó, lễ hội còn góp phần bảo tồn giá trị di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc trên địa bàn TP. Việt Trì. Các nghi thức lễ hội xuống đồng tiêu biểu của nghề nông được tái hiện nhằm tôn vinh tinh thần cần cù trong lao động, sáng tạo trong cuộc sống của nhân dân đã tạo nên một bản sắc văn hóa riêng trong cuộc sống người dân kinh đô Văn Lang xưa.