Những nhận định trái ngược về sự xuất hiện của “đảo ma” ở Cửa Đại

Cồn cát ở Cửa Đại ban đầu có hình thù giống con khủng long

Cồn cát tại Cửa Đại (Hội An, Quảng Nam) xuất hiện vào tháng 3/2019, người dân ở đây gọi là đảo “khủng long”, bởi hình thù giống con khủng long.

Sau khi xuất hiện một thời gian nhiều nhà khoa học, chuyên gia trong và ngoài nước đã cố công tìm hiểu, nhưng cho đến giờ vẫn chưa đưa ra được căn cứ, nguyên nhân về sự xuất hiện kì lạ của cồn cát.

Thủ tướng Chính phủ cũng đã chỉ đạo Bộ NN&PTNT cùng các bộ ngành liên quan, tỉnh Quảng Nam và TP.Hội An cùng tìm hiểu nguyên nhân sự xuất hiện của cồn cát này.

Hội thảo tìm nguyên nhân về sự xuất hiện của cồn cát (23/12)

Để làm rõ nguyên nhân hình thành cồn cát, ngày 23/12, tại TP Hội An (Quảng Nam), Cục ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai tổ chức hội thảo để tìm nguyên nhân về sự xuất hiện của cồn cát cách Cửa Đại, TP. Hội An khoảng 2km.

Tại Hội thảo, Viện đào tạo và khoa học ứng dụng miền Trung cùng nhóm tư vấn cho rằng, sự hình thành “cồn cát” là do từ bùn cát từ bờ Bắc và Nam bị sóng và dòng chảy ven bờ đẩy về khu vực cửa sông Thu Bồn.

Qua nhiều năm số bùn cát này bồi tụ ở khu vực bãi triều, và vào mùa khô tác động sóng biển đẩy bùn cát vào phía cửa biển, gặp trận lũ lớn năm 2017 cuốn ra ra bồi lại thành cồn cát.

TS Mai Cao Trí - thành viên nhóm tư vấn cho rằng, diễn biến hình thành cồn cát này là sự tương đồng với với xu thế dịch chuyển của một cồn cát khác trong quá khứ.

Trước đó, vào năm 1988, trên vùng biển Cửa Đại từng xuất hiện cồn cát hình thành cách bờ 2 km, mỗi năm dịch chuyển một đoạn ngắn, đến 1995 hợp nhất với bờ biển Cửa Đại, sau đó tác động của sóng bị xói lở dần.

Cũng theo TS Trí, trong năm 2019, cồn cát ngoài khơi biển Cửa Đại dịch chuyển 120 m, với tốc độ này khoảng 10 năm tới cồn cát sẽ tiến sát bờ biển giống như cồn cát trước đây.

Lãnh đạo tỉnh Quảng Nam khảo sát cồn cát năm 2019

Sau khi nghe tình bày của nhóm tư vấn, ông Nguyễn Thế Hùng, Phó chủ tịch TP.Hội An đưa ra những thông tin; qua nhiều lần khảo sát, theo dõi cho thấy xu thế bồi tụ lên cồn cát chủ yếu ở ngoài vào, "chứ không phải từ trong sông ra như nhận định nêu trên của đơn vị tư vấn".

"Bằng kinh nghiệm công tác nhiều năm ở Hội An, tôi thấy nguồn cát hình thành ở cồn có mối quan hệ mật thiết với tình trạng bờ biển Cửa Đại bị sạt lở", ông Hùng nhấn mạnh.

Rất nhiều các chuyên gia trong và ngoài nước vẫn đang nghiên cứu tìm hiểu về nguyên nhân xuất hiện của cồn cát

Quan điểm của ông Hùng trùng khớp với những gì các nhà khoa học như GS người Nhật Bản Tanaka, GS Nguyễn Trung Việt, người đến và đưa cả tấn thiết bị từ Nhật sang để nghiên cứu về tình trạng xói lở bờ biển Cửa Đại.

Hiện tượng xói lở từ các cọc được đóng làm dấu trên cồn cát cho thấy, xói lở cồn cát chủ yếu từ phía Nam của cồn cát và phía Tây, còn phía Bắc và phía Đông đang được bồi thêm. Như vậy phía Tây không thể đón nhận bùn cát từ sông chảy ra.

Thực hiện việc cắm mốc theo dõi sự biến đổi của cồn cát

Đồng tình với những gì ông Nguyễn Thế Hùng, ông Tạ Ngọc Tân, Vụ Khoa học công nghệ hợp tác quốc tế, Tổng cục Phòng chống thiên tai cho rằng, việc so sánh cồn cát hiện nay với đảo cát hình thành năm 1988 là rất khập khiễng.

Ông Tân phân tích, trước đây trên thượng nguồn sông Thu Bồn chưa có thủy điện, chưa xây cầu cống và chưa xảy ra tình trạng khai thác cát như hiện nay. "Nhóm tư vấn đánh giá 10 năm tới cồn cát dịch chuyển về phía Bắc, nhưng chỉ trong năm nay diện tích cồn cát đã giảm 1,5 ha, liệu 10 năm tới nó còn không, đây là vấn đề cần làm rõ".

Cồn cát đang biến đổi hình dạng liên tục

GS TS Nguyễn Thế Hùng, chuyên gia thủy lợi đưa ra lời khuyên, chính quyền địa phương "trước mắt nên giữ nguyên hiện trạng cồn cát, tránh can thiệp bằng sức người".

Ông Nguyễn Văn Hải, Phó cục trưởng Ứng phó và Khắc phục hậu quả thiên tai cũng thì cho rằng, "đây là vấn đề phức tạp, đơn vị tư vấn cần tiếp tục nghiên cứu chuyên sâu trong thời gian tới để đưa ra các nhận định chính xác hơn".