Nâng cao đạo đức công vụ trong bối cảnh cách mạng tinh gọn bộ máy

Thực tế, trong quá trình thực thi công vụ, một số nhân tố khách quan và chủ quan đã tác động gây ra tình trạng lệch chuẩn đạo đức công vụ ở một bộ phận cán bộ, công chức, làm giảm lòng tin của Nhân dân, ảnh hưởng tiêu cực đến việc thực thi công vụ.

Do đó, cần phải xây dựng và thực hiện các giải pháp nhằm ngăn ngừa, khắc phục những tác động nghịch của các nhân tố đó đối với đạo đức công vụ của cán bộ, công chức ở nước ta hiện nay, đặc biệt là khi chúng ta đang vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, cán bộ sẽ gần dân và sát dân hơn.

Mới đây, vụ việc công chức ở một phường tại một địa phương đã to tiếng, có lời lẽ không chuẩn mực với công dân đã cho thấy một số bộ phận “công bộc” của dân còn chưa thực hiện tốt văn hóa ứng xử với công dân.

Các chuyên gia đưa ra 2 vấn đề để phân tích sự việc. Trong đó, vấn đề đầu tiên là thiếu trách nhiệm và chuyên môn: Cán bộ bị tố ghi nhận không đầy đủ, có dấu hiệu làm sai lệch hiện trạng ban đầu. Hành vi này cho thấy sự thiếu liêm chính và trách nhiệm trong công việc.

Vấn đề thứ hai là thiếu văn hóa ứng xử: Cán bộ to tiếng và quát tháo người dân, đây là hành vi vi phạm đạo đức và quy tắc ứng xử công vụ.

Một số chuyên gia cho rằng, việc một bộ phận cán bộ có hành vi ứng xử thiếu chuẩn mực xảy ra trong các cơ quan, đơn vị hành chính, và được xem là một vấn đề cần được cảnh báo. Biểu hiện tiêu cực rất đa dạng, bao gồm quát nạt, hạch sách người dân, thiếu trách nhiệm trong giải quyết hồ sơ, và lợi dụng chức vụ để vụ lợi.

Lãnh đạo xã Dương Hòa (Hà Nội) cầu thị, lắng nghe ý kiến của người dân trong một buổi tiếp dân định kỳ tháng 10/2025.

Nêu nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, các chuyên gia cho rằng, nguyên nhân cốt lõi nằm ở sự xuống cấp của phẩm chất, đạo đức công vụ. Một bộ phận cán bộ coi thường các quy tắc ứng xử, chưa nhận thức đúng đắn về vai trò "công bộc" dẫn đến tâm lý quan liêu, cửa quyền, hách dịch với người dân.

Bên cạnh đó, một số bộ phận cán bộ còn thiếu kỹ năng mềm cơ bản như: Kiểm soát cảm xúc, giao tiếp và giải quyết xung đột. Việc không thể kiểm soát được cơn giận để rồi dùng lời lẽ "chợ búa" cho thấy sự non kém về phẩm chất và bản lĩnh công vụ.

Ngoài ra, trong quá trình tuyển dụng đôi khi chưa đánh giá đúng phẩm chất, đạo đức mà nặng về hồ sơ và bằng cấp. Việc đào tạo về văn hóa công vụ còn mang tính hình thức, chưa được chú trọng đúng mức.

Mặt khác, công tác kiểm tra, giám sát nội bộ tại một số cơ quan còn hình thức, thiếu kiên quyết. Điều này tạo ra kẽ hở cho cán bộ tiêu cực mà không sợ bị xử lý kịp thời. Mặc dù có quy định kỷ luật theo Điều 35 và 36 Luật Cán bộ, công chức, việc áp dụng thực tế ở một số nơi còn nương nhẹ hoặc chỉ dừng lại ở mức kiểm điểm nội bộ, không đủ sức răn đe, dẫn đến tái diễn vi phạm.

Từ vụ việc mới đây, các chuyên gia cho rằng, nếu không thể đảm bảo được đạo đức trách nhiệm và văn hóa ứng xử tối thiểu, mọi nỗ lực cải cách hành chính đều trở nên vô nghĩa.

Theo các chuyên gia, để khắc phục tình trạng trên, cơ quan chức năng cần áp dụng các hình thức kỷ luật nghiêm minh để đảm bảo tính răn đe. Đồng thời, các cơ quan cần đưa các khóa học về kỹ năng lắng nghe, giải quyết xung đột và tôn trọng quyền giám sát của công dân vào chương trình đào tạo bắt buộc, nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có trí tuệ và nhân cách.

Cùng với đó, cần nâng cao vai trò trách nhiệm người đứng đầu và thiết lập các kênh phản ánh, giám sát độc lập, dễ dàng để người dân thực sự trở thành tai mắt, giúp làm sạch bộ máy hành chính.

Thực tế, thời gian qua, xác định vai trò đặc biệt quan trọng trong việc nâng cao đạo đức công vụ của cán bộ, công chức, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã trực tiếp chỉ đạo chỉnh đốn lại công tác cán bộ, xây dựng đạo đức công vụ cho cán bộ, công chức.

Nhờ đó, tình trạng cán bộ, công chức, viên chức vi phạm các nguyên tắc đạo đức công vụ cơ bản cũng đã được đẩy lùi, làm trong sạch bộ máy của Đảng, Nhà nước góp phần vào xây dựng hệ thống chính trị, thúc đẩy kinh tế – xã hội ổn định, phát triển.