Nâng cao chất lượng để thu hút hành khách đến với vận tải công cộng

Vẫn còn nhiều bất cập cần được tháo gỡ

Theo Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng Hà Nội, hiện trên địa bàn Hà Nội có 11 đơn vị vận hành xe buýt có trợ giá, sản lượng vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt đang dần phục hồi, tuy nhiên còn chậm và chưa đạt được như kỳ vọng. Chất lượng dịch vụ xe buýt chưa được đảm bảo, chưa đủ hấp dẫn với số đông hành khách, di chuyển giờ cao điểm còn chậm hơn phương tiện xe cá nhân.

Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý điều hành giao thông công cộng thành phố Hà Nội (Tramoc) Thái Hồ Phương cho biết: Trong năm 2022 sản lượng vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt đạt 340 triệu lượt hành khách, chỉ bằng khoảng 60% so với thời điểm trước đại dịch COVID-19. Năm 2022, Hà Nội đặt mục tiêu cho vận tải hành khách công cộng phải giải quyết được 21,5 - 23% nhu cầu đi lại của Nhân dân nhưng thực tế chỉ đạt được 18%.

Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội Nguyễn Phi Thường nhận định: “Sản lượng hành khách của xe buýt Hà Nội trong năm 2022 hồi phục nhanh. Đó là những tín hiệu ban đầu rất tích cực nhưng đáng lo ngại là sau đại dịch COVID-19, một lượng lớn hành khách trung thành của xe buýt có xu hướng chuyển sang phương tiện cá nhân”.

Hiện trên địa bàn Hà Nội có 11 đơn vị vận hành xe buýt có trợ giá

Lý giải về vấn đề này, ông Thái Hồ Phương cho rằng, chất lượng dịch vụ xe buýt chưa được đảm bảo, chưa đủ hấp hẫn với số đông hành khách. Hoạt động của xe buýt vẫn thường xuyên chịu ảnh hưởng do tình trạng ùn tắc giao thông, đặc biệt trong khung giờ cao điểm. Mức độ an toàn trong vận hành đôi lúc chưa được đảm bảo; Mức độ thân thiện, thái độ ứng xử của một bộ phận lái xe, nhân viên phục vụ còn chưa đúng mực gây phản cảm với hành khách, Nhân dân. Bên cạnh đó, lượng phương tiện cũ, đã sử dụng từ 9 - 10 năm vẫn chiếm hơn 10% tổng số xe buýt của Hà Nội, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ chung.

Ông Thái Hồ Phương cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại như hạ tầng dành cho xe buýt còn thiếu và chưa đảm bảo theo quy hoạch. Trong quá trình mở mới các tuyến buýt, việc bố trí điểm dừng còn có chỗ chưa hợp lý. Việc nghiên cứu tổ chức làn đường dành riêng cho xe buýt, phát triển các điểm trung chuyển còn chưa đạt được kết quả theo yêu cầu.

Đối với người dân, việc tiếp cận xe buýt còn khá khó khăn ở nhiều nơi. Một số đoạn tuyến vỉa hè không đủ rộng để lắp đặt nhà chờ, thậm chí còn không có cả vỉa hè để lắp đặt điểm dừng. Hạ tầng xe buýt bị xâm phạm, biến thành điểm bán hàng rong, dừng đỗ xe... ảnh hưởng không nhỏ đến công tác vận hành của xe buýt và an toàn của hành khách khi đi xe. Tính ổn định của hạ tầng xe buýt không được đảm bảo, trong tổng số 127 điểm đầu cuối có tới 96 vị trí (75,6%) đang đặt tại lề đường, bãi trống.

Trong khi đó, hạ tầng dành riêng cho xe buýt là yếu tố có ảnh hưởng hết sức quan trọng đến sản lượng khách. Hiện nay ùn tắc giao thông diễn biến phức tạp ở nhiều nơi, khiến thời gian, lộ trình vận hành của xe buýt kéo dài, chậm trễ. Thời gian đi lại quá dài là nguyên nhân lớn khiến người dân quay lưng với xe buýt.

Đại diện nhiều doanh nghiệp cung cấp dịch vụ xe buýt còn cho rằng, phải vận hành trong tình trạng ùn tắc giao thông đang gây áp lực lên đội ngũ lái, phụ xe buýt, dẫn đến suy giảm chất lượng phục vụ. Hệ luỵ tiếp theo tất yếu là người dân có xu hướng từ bỏ phương tiện vận tải hành khách công cộng để chuyển sang sử dụng xe cá nhân.

Tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp

Để nâng cao hiệu quả vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt trên địa bàn Thủ đô, Trưởng phòng Quản lý vận tải (Sở Giao thông vận tải) Nguyễn Tuyển cho hay, thời gian tới Sở sẽ tập trung vào một số giải pháp chính như: Rà soát mạng lưới, đánh giá hiệu quả các tuyến xem tuyến nào cần phải điều chỉnh; Tiếp tục tăng khả năng tiếp cận của xe buýt. Những khu vực chưa có xe buýt tiếp cận sẽ có thể mở mới hoặc điều chỉnh.

Bên cạnh đó là rà soát kết nối với các loại hình vận tải hành khách công cộng khác, kết nối từ không gian, thời gian, thông tin; Tổ chức hoạt động vận tải để các loại hình hỗ trợ nhau, cùng thu hút người dân sử dụng vận tải hành khách công cộng, từ phương tiện sức chứa lớn, sức chứa nhỏ, metro, minibus, taxi, xe hai bánh…

Các doanh nghiệp cần nâng cao chất lượng để thu hút hành khách đến với vận tải công cộng

"Chúng tôi cũng sẽ nghiên cứu, mạnh dạn đề xuất thành phố những chỗ nào mở làn đường riêng cho xe buýt. Giả sử đến năm 2025, để đáp ứng được tỷ lệ 30 - 35% lượng hành khách sử dụng dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt, tại sao lại không ưu tiên 1 làn cho phương tiện vận tải hành khách công cộng ở những tuyến đường có 3 làn", ông Tuyển đề xuất.

Thời gian tới, Sở Giao thông vận tải Hà Nội sẽ tập trung rà soát mạng lưới, đánh giá hiệu quả các tuyến xe buýt để có điều chỉnh cho phù hợp, tăng khả năng tiếp cận của người dân. Những khu vực chưa có xe buýt tiếp cận sẽ mở mới hoặc điều chỉnh lộ trình tuyến. Bên cạnh đó, Sở cũng sẽ nghiên cứu, đề xuất thành phố những tuyến đường có thể mở làn đường riêng cho xe buýt để bảo đảm thời gian di chuyển...

Mặt khác cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, từ nâng cao chất lượng, kết nối, tăng cường thông tin cho hành khách, phát triển nhiều loại hình vận tải khác, phát triển hợp lý các phương thức vận tải từ đường sắt đô thị, xe buýt đến xe điện bốn bánh, hai bánh. Đơn vị tổ chức bài toán vận tải sao cho hợp lý nhất, giúp xe buýt phát triển và các loại vận tải hành khách công cộng khác cũng phát triển theo, từ đó góp phần giảm phương tiện cá nhân, giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường.