Mô hình tổ hợp báo chí: Bước tiến tất yếu

Đảm bảo sứ mệnh xã hội của báo chí

Trong bối cảnh báo chí truyền thống đang đứng trước những thách thức lớn - từ sự cạnh tranh của mạng xã hội, sự dịch chuyển dòng tiền quảng cáo, cho tới áp lực chuyển đổi số - việc tìm kiếm mô hình mới để tạo nguồn lực cho báo chí là điều không thể né tránh.

Tại Điều 14 của Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), lần đầu tiên khái niệm “tổ hợp báo chí truyền thông” được đặt ra, mở ra một lối đi mới cho báo chí chính thống.

Luật sư Trương Anh Tú, Chủ tịch TAT Law Firm

Luật sư Trương Anh Tú nhận định: “Chúng ta không thể để báo chí đứng yên trong một thế giới đang vận động không ngừng. Tổ hợp báo chí nếu được triển khai bài bản có thể tạo nên bước đột phá lớn, giúp các cơ quan báo chí bớt phụ thuộc vào nguồn thu quảng cáo truyền thống và tận dụng sức mạnh của các nguồn lực xã hội”.

Theo ông Tú, thực tế ở nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Singapore hay Đức đã cho thấy, khi báo chí có cơ chế liên kết với các doanh nghiệp truyền thông, công nghệ, họ có thêm nguồn lực để đổi mới hạ tầng kỹ thuật, nâng cao chất lượng nội dung và bắt kịp xu hướng truyền thông toàn cầu.

Ở Việt Nam, báo chí đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ – từ việc phát triển báo điện tử, tận dụng mạng xã hội để lan tỏa thông tin, đến việc xây dựng các kênh YouTube, podcast. Tuy nhiên, tất cả vẫn còn bị hạn chế bởi khó khăn tài chính và sự thiếu hụt mô hình liên kết bài bản.

“Trong bối cảnh đó, tổ hợp báo chí truyền thông - như dự thảo nêu - không chỉ là ‘phao cứu sinh’ về tài chính, mà còn là cơ hội để báo chí chính thống phát triển bền vững, hội nhập sâu hơn với thế giới,” Chủ tịch TAT Law firm phân tích.

Cơ chế quản lý quản trị minh bạch

Tại Hội thảo "Hoàn thiện pháp luật để báo chí phát triển trong kỷ nguyên số" diễn ra ngày 16/5, ông Lưu Đình Phúc, Cục trưởng Cục Báo chí (Bộ VHTTDL) cho biết, nhiều ý kiến quan tâm, thống nhất với mô hình tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện, mô hình tổ hợp báo chí ở địa phương.

Cục trưởng Cục Báo chí cho biết, một điểm mới đáng chú ý là việc bổ sung mô hình tổ hợp báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện. Theo đó, các tổ hợp báo chí được phép có nhiều cơ quan trực thuộc, hoạt động theo cơ chế tài chính như doanh nghiệp, được thành lập hoặc góp vốn tại doanh nghiệp.

Báo Tuổi trẻ Thủ đô đoạt giải nhì Giải Báo Chí tỉnh Vĩnh Phúc

Về vấn đề này, luật sư Trương Anh Tú lưu ý: “Mở không có nghĩa là buông. Báo chí chính thống là tiếng nói của công chúng, chứ không thể trở thành công cụ quảng bá đơn thuần. Vì vậy, dự thảo đã đưa ra các điều kiện rất rõ để quản lý tổ hợp báo chí.”

Cụ thể, dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) yêu cầu các tổ hợp báo chí tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về nội dung, bản quyền, đạo đức nghề nghiệp; không thương mại hóa tin tức, không để báo chí trở thành “sân sau” của các doanh nghiệp; có sự giám sát của cơ quan chủ quản và cơ quan quản lý nhà nước – đảm bảo tính khách quan, trung thực của báo chí.

Luật sư Tú nhấn mạnh: “Quản trị minh bạch là chìa khóa sống còn. Nếu không có cơ chế giám sát và hành lang pháp lý chặt chẽ, tổ hợp báo chí có thể biến tướng, dẫn tới nguy cơ mất niềm tin của công chúng.”

Để đảm bảo mô hình này phát huy đúng tinh thần, ông Tú đề xuất 3 khuyến nghị quan trọng:

Trước hết, cần phân tách rạch ròi vai trò giữa báo chí và các doanh nghiệp thành viên. Báo chí vẫn phải là người cầm bút trung thực, phản ánh sự thật, phục vụ công chúng. Các doanh nghiệp chỉ nên đóng vai trò hỗ trợ tài chính, công nghệ – không được lấn át nội dung hay định hướng thông tin theo lợi ích riêng.

Tiếp đó, ông cho rằng cần hoàn thiện khung pháp lý. “Dự thảo đã có quy định khởi đầu, nhưng cần tiếp tục cụ thể hóa thêm: Như quy định về tài chính, quản trị nội bộ, kiểm soát xung đột lợi ích… để tránh tình trạng ‘báo hóa’ doanh nghiệp hay ‘doanh nghiệp hóa’ báo chí,” ông nói.

Cuối cùng, Nhà nước cần giữ vai trò điều tiết. Mô hình tổ hợp báo chí phải hoạt động trong khuôn khổ luật pháp, bảo đảm báo chí chính thống vẫn giữ được sứ mệnh xã hội, đồng thời đồng hành cùng công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.

Lãnh đạo TAT Law firm cũng nhìn nhận, nếu được triển khai đúng hướng, mô hình tổ hợp báo chí truyền thông sẽ tạo ra một “bộ khung” mới – không chỉ giúp báo chí trụ vững mà còn lan tỏa được các giá trị cốt lõi là minh bạch, khách quan và sáng tạo.

“Đây cũng là cơ hội để báo chí đồng hành cùng doanh nghiệp trong xây dựng thương hiệu, thúc đẩy phát triển bền vững. Báo chí – với sứ mệnh phản ánh sự thật – sẽ luôn là người đồng hành tin cậy trong mọi cuộc chuyển mình của kinh tế tư nhân và quốc gia,” ông Tú nhận định, nhấn mạnh vai trò đồng hành này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các Nghị quyết 68-NQ/TW và Nghị quyết 198 của Quốc hội đang đặt kinh tế tư nhân là động lực then chốt cho phát triển.