Mê tít... mít Sơn Tây

Đặc sản thơm lừng của thị xã Sơn Tây

Cuối tuần vừa qua, trong dịp đến Sơn Tây, phóng viên chứng kiến một cảnh khá sôi động: Hầu hết các du khách khi chia tay vùng đất hai vua đều mang theo rất nhiều mít. Người ta buộc từng tải mít ở ghế sau xe máy, hoặc nhét căng đầy cốp xe ô tô để mang về làm quà. "Thế là một vụ mít Sơn Tây lại đến" - người ta hồ hởi kháo nhau như vậy.

Trái mít Sơn Tây được đánh giá cao bởi chất lượng, mẫu mã và nguồn gốc rõ ràng

Những năm vừa qua, cứ đầu mùa hè, rất đông người dân từ nội thành Hà Nội hoặc một số địa phương lân cận tìm đến với Sơn Tây để thưởng thức "đặc sản" là mít - thứ trái cây rất phổ biến với đa số các miền quê nhưng không phải nơi nào cũng phù hợp thổ nhưỡng để sản sinh ra những quả ngon ngọt, đặc sắc.

Đã nhiều lần thưởng thức trái mít Sơn Tây, một du khách cho biết có thể nhận thấy mít của vùng đất hai vua khá khác biệt. Quả mít không lớn nhưng thơm ngon, gai đều, mùi hương đậm đà, không vẹo, không sâu, không nứt, không dùng thuốc dấm chín, bảo đảm an toàn cho người sử dụng.

Mít được tạo hình thành tác phẩm nghệ thuật (Ảnh: Cuộc thi mít Sơn Tây năm 2022)

Thiên nhiên đã ưu đãi cho Sơn Tây cảnh đẹp, hồ lớn, núi cao... và thêm cả chất đất cực kỳ phù hợp với cây mít. Ở nhiều xã của thị xã Sơn Tây hiện còn giữ được những cây mít cổ thụ tuổi đời hàng trăm năm, cho thu hàng tấn quả mỗi năm.

Trưởng ban Quản lý Di tích làng cổ Đường Lâm và Thành cổ Sơn Tây Nguyễn Đăng Thạo chia sẻ: "Mảnh đất Sơn Tây với đặc thù đồi núi, đá ong xen lẫn phù sa rất phù hợp với việc trồng cây mít. Bao năm qua, thương hiệu mít Sơn Tây đã trở thành đặc sản nức tiếng gần xa. Thị xã có nhiều địa phương trồng nhiều mít và rất ngon, như các xã: Xuân Sơn, Cổ Đông, Sơn Đông, Thanh Mỹ… Đặc biệt là mít Cổ Đông, Sơn Đông nổi tiếng cả nước và là sản vật tiến vua và thành hoàng làng".

Cây mít "chung tay" làm du lịch

Thực tế, thị xã Sơn Tây đã tính đến bài toán bảo tồn và phát huy giá trị cây mít đặc sản từ khá lâu. Những cây cho quả ngon sẽ được giữ lại hạt để gieo trồng. Điển hình, những năm qua, các cơ quan chức năng đã kiểm tra, đánh giá và ghi nhận hàng chục cây mít đầu dòng tại các xã: Cổ Đông, Sơn Đông, Thanh Mỹ...

Bên cạnh đó, hội thi mít được tổ chức hàng năm, ở cấp xã và thị xã càng làm thương hiệu mít Sơn Tây đến gần hơn với du khách khắp nơi. Ví dụ, năm 2022, 13 đội của các xã, phường trên địa bàn thị xã Sơn Tây cùng tham gia cuộc thi, mang đến những trái mít ngon nhất, xuất sắc nhất, nhằm quảng bá và vinh danh nhãn hiệu mít Sơn Tây.

Hội thi mít Sơn Tây

Tại hội thi, Ban Tổ chức yêu cầu các đội tham gia phải mang đến những quả mít dai truyền thống, có nguồn gốc rõ ràng, được lấy từ cây mít trồng trên địa bàn các xã, phường để dự thi.

Các đội trải qua 3 phần thi gồm: Chấm điểm hình thức quả mít; Thi trang trí đĩa (mâm) mít đẹp và thuyết trình về cây mít dự thi (nguồn gốc, tuổi cây, năng suất…); Thi chất lượng mít theo các tiêu chí: Độ dày cùi, độ giòn, ngọt, màu sắc, mùi thơm…

Mít dự thi phải là mít dai truyền thống, chín tới tự nhiên, không dùng thuốc dấm chín, đảm bảo an toàn cho người sử dụng, có gai đều, màu đẹp, không vẹo, không sâu, không nứt. Mít phải có địa chỉ, nguồn gốc rõ ràng, được lấy từ cây trồng trên địa bàn xã, phường dự thi.

Kết thúc hội thi, Ban Tổ chức đã trao giải Nhất cho đội xã Cổ Đông hiện đại. Giải Nhì thuộc về đội thi đến từ phường Trung Sơn Trầm và xã Cổ Đông xưa. Ban Tổ chức cũng trao 3 giải Ba, 7 giải Khuyến khích cho các đội đạt giải.

Hội thi nhằm quảng bá, giới thiệu sản phẩm mít Sơn Tây tới người tiêu dùng, từ đó thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm, tạo đầu ra ổn định và hiệu quả kinh tế cho các hộ trồng mít; Thực hiện hiệu quả kế hoạch tái cơ cấu ngành nông nghiệp giai đoạn 2022 -2025 trên địa bàn thị xã.

Vinh dự cho thị xã Sơn Tây, tại Hội thi mít Sơn Tây năm 2022, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn Hà Nội Nguyễn Văn Chí đã trao Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu tập thể mít Sơn Tây do Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp.

Trong khi thị xã Sơn Tây xác định du lịch là ưu tiên để phát triển kinh tế, những sản phẩm độc đáo của địa phương như bánh tẻ Phú Nhi, chè lam Đường Lâm, thịt quay đòn, gà mía... và trái mít Cổ Đông, Sơn Đông đều đóng góp nhất định để thu hút du khách xa gần.