Hiểu chưa đúng cách thức triển khai quy hoạch tích hợp dẫn đến quy hoạch chậm

Chiều 30/5, Quốc hội tiếp tục tiến hành thảo luận tại hội trường về việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành.

Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường

Nêu ý kiến thảo luận, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) nhấn mạnh, lợi ích của Luật Quy hoạch đã cắt giảm hàng trăm quy định pháp luật về quy hoạch; Cắt giảm từ hơn 3.543 quy hoạch từ hơn 111 quy hoạch cấp tỉnh, cấp vùng, cấp quốc gia. Điều này không chỉ giảm chi phí cho công tác lập quy hoạch mà còn xóa bỏ những chồng chéo, cản trở do phải tuân thủ quá nhiều các quy hoạch khác nhau.

Việc tích hợp quy hoạch đã tăng cơ chế để tăng hiệu lực điều phối của Nhà nước, buộc các ngành phải chia sẻ dữ liệu, hình thành một hệ thống thông tin chung về quy hoạch, nhằm khai thác các nguồn lực một cách thống nhất, công khai, minh bạch.

Tuy nhiên, đại biểu Hoàng Văn Cường đặt vấn đề vì sao quy hoạch chậm? Vì sao quy hoạch cấp dưới đã được phê duyệt có nguy cơ phải điều chỉnh và nếu phải điều chỉnh thì ai sẽ là người chịu trách nhiệm chi phí bồi thường cho nhà đầu tư? Vì sao một số chỉ tiêu quy hoạch của ngành vừa phê duyệt rất công phu; Nay các tỉnh lập quy hoạch lại thấy rằng quy hoạch đó không phù hợp?

“Tôi cho rằng, nguyên nhân không phải hoàn toàn do khiếm khuyết của Luật Quy hoạch, mà do chúng ta hiểu chưa đúng cách thức triển khai theo quy hoạch tích hợp nên còn lúng túng, thậm chí còn làm sai bản chất của Luật Quy hoạch theo phương thức tích hợp”, đại biểu Hoàng Văn Cường nêu quan điểm.

Đại biểu Cường phân tích, quy hoạch tích hợp không chỉ đơn thuần ghép nội dung của nhiều quy hoạch riêng lẻ thành một bản quy hoạch chung. Các nội dung, chỉ tiêu trong quy hoạch tích hợp phải được liên kết với nhau theo cả chiều dọc và chiều ngang. Muốn vậy, quá trình xây dựng quy hoạch phải đồng thời ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương. Cùng đặt các phương án quy hoạch lên trên bàn, cùng trao đổi, thảo luận để đi đến phương án thống nhất.

Đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, việc trao đổi thông tin quy hoạch giữa các cấp thực hiện theo chu trình “hai xuống một lên” với 3 bước: Bước một, giao chỉ tiêu định hướng từ trên xuống dựa vào chiến lược phát triển quốc gia để dự thảo các chỉ tiêu quy hoạch quốc gia, sau đó phân bổ chỉ tiêu hướng dẫn các ngành, vùng. Các ngành, các vùng sẽ cân đối nguồn lực của mình để điều chỉnh và giao chỉ tiêu hướng dẫn cho tỉnh.

Bước hai, tổng hợp thông tin báo cáo từ dưới lên. Các tỉnh dựa vào chỉ tiêu hướng dẫn sẽ cân đối nguồn lực để hình thành các chỉ tiêu dự kiến của tỉnh mình, báo cáo lên ngành, vùng. Từ đó ngành, vùng báo cáo tổng hợp lại để báo cáo lên cấp quốc gia.

Bước ba, giao chỉ tiêu quy hoạch. Cấp quốc gia tổng hợp báo cáo chỉ tiêu của vùng, ngành và ấn định thành chỉ tiêu quy hoạch quốc gia. Sau đó phân bổ chỉ tiêu quy hoạch thông báo cho các ngành, vùng. Các vùng, ngành sẽ hình thành nên chỉ tiêu quy hoạch của ngành, vùng sẽ thông báo chỉ tiêu quy hoạch cho các tỉnh. Các tỉnh sẽ ấn định chỉ tiêu quy hoạch của tỉnh mình.

Đại biểu cho rằng các cơ quan chức năng và các Bộ ngành Trung ương đã tạm bỏ nhiệm vụ xây dựng quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng để “đổ xô” làm quy hoạch tỉnh.

“Tôi e rằng, đến khi quy hoạch tỉnh xây trước đến khi quy hoạch vùng chỉ là phép cộng cơ học các phương án quy hoạch các tỉnh, từ đó quy hoạch quốc gia sẽ là phương án cộng cơ học của quy hoạch vùng. Điều này sẽ làm trái ngược hoàn toàn nguyên tắc của quy hoạch cấp dưới tuân thủ quy hoạch cấp trên” - đại biểu Hoàng Văn Cường nói.

Gần đây, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt các cơ quan Trung ương phải tập trung thực hiện nhiệm vụ quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch ngành. Việc này phải làm song song với quy hoạch tỉnh.

Ngoài ra, việc triển khai quy hoạch chậm còn do quy định về được lựa chọn đơn vị tư vấn quy hoạch chưa phù hợp, không huy động được lực lượng đông đảo lực lượng các nhà khoa học tham gia vào quá trình lập quy hoạch. Điều này dẫn đến tình trạng quy hoạch các tỉnh quanh đi quẩn lại chỉ tập trung vào một số đơn vị như báo cáo giám sát đã nêu.

Việc quy định đấu thầu, lựa chọn các đơn vị tư vấn cũng không có tác dụng tiết kiệm kinh phí, mà chỉ làm mất thêm thời gian, loại bỏ hoàn toàn cơ hội tham gia của các đơn vị tư vấn thuộc Bộ, ngành, địa phương.