Hành động hôm nay để mai này con cháu không cần đeo khẩu trang đi học

Chiều 25/4, Đoàn giám sát của Quốc hội chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành” tổ chức Hội thảo thực trạng và giải pháp kiểm soát, khắc phục vấn đề ô nhiễm không khí ở các đô thị lớn.

Chia sẻ tại hội thảo, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho rằng, khói mù, bụi mịn là các tác nhân gây ô nhiễm không khí khiến cho môi trường sống đô thị trở nên ngột ngạt hơn. Ô nhiễm không khí đang hiển hiện ở Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng và nhiều thành phố khác, thậm chí len lỏi ở các khu đô thị vệ tinh, vùng nông thôn…

Ông Lê Minh Hoan chỉ rõ nguyên nhân chính gây ra khói mù, ô nhiễm không khí là giao thông đô thị, ô tô cũ, xe máy cũ sử dụng nhiên liệu hóa thạch không đạt tiêu chuẩn khí thải, kẹt xe, nổ máy lâu, tình trạng đốt rơm rạ, rác thải ngoài trời tập trung ở vùng ven đô và vùng nông thôn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng không khí tại các đô thị.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan.

Ngoài ra, việc thiếu giải pháp thu gom, xử lý rác tại nguồn; nhà máy xi măng, nhiệt điện, vật liệu xây dựng phát thải không qua xử lý hoặc giám sát yếu; xe tải vận chuyển vật liệu không che chắn, gây bụi; thiếu không gian cây xanh, mặt nước, đô thị hóa, bê tông hóa bề mặt, thiếu hành lang thông gió… cũng là nguyên nhân khiến ô nhiễm không khí.

Bên cạnh đó, quản lý và giám sát môi trường còn nhiều yếu kém, thiếu hệ thống cảm biến chất lượng không khí diện rộng; thiếu cơ chế phản ứng, thiếu chế tài đủ sức răn đe…

“Tôi thấy ở đó có một lỗ hổng là thiếu thông tin, thiếu lựa chọn, thiếu sự đồng hành. Rơm rạ đáng lẽ ra là quà tặng của mùa vụ nhưng lại trở thành mây mù, gây bụi mịn trong không khí”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Từ những bất cập, hạn chế nêu trên, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần quan tâm một số nhiệm vụ, giải pháp triển khai trong thời gian tới. Trong đó, cần tiếp tục rà soát nội dung, đánh giá kết quả thực hiện các quyết định của Chính phủ về quản lý chất lượng không khí trong thời qua.

Quang cảnh hội thảo.

Đồng thời thực hiện các chương trình quan trắc chất lượng không khí thường xuyên, liên tục, bảo đảm hiệu quả; kiểm soát chặt chẽ về chất lượng không khí, kịp thời cảnh báo ô nhiễm không khí tại các đô thị theo thời gian thực để bảo vệ sức khỏe cho người dân.

Cùng đó là rà soát, tiếp tục nâng cao hiệu quả đầu tư, tăng cường năng lực quan trắc chất lượng môi trường không khí phù hợp với quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia; hoàn chỉnh hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn quốc gia về môi trường đối với khí thải công nghiệp, khí thải của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ; rà soát, sửa đổi quy chuẩn quốc gia về chất lượng không khí.

Lãnh đạo Quốc hội cũng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Bộ Xây dựng, Hà Nội, TP HCM thực hiện ngay một số biện pháp cấp bách nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường không khí, đồng thời rà soát, bổ sung đầy đủ các nội dung kiến nghị có đủ luận cứ khoa học, phù hợp với điều kiện thực tiễn nước ta. Đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, hoàn thiện các quy định pháp luật về quản lý chất lượng, kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí.

Gợi mở một số cách tiếp cận, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho rằng, cần chuyển từ cảnh báo ô nhiễm sang nuôi dưỡng không khí; phát động mỗi trường học một hàng cây, mỗi nhà một mái xanh; thí điểm khu dân cư không khói, giảm đốt rác, giảm khí thải xe máy; hạn chế xe máy cũ, hỗ trợ chuyển đổi phương tiện sạch; chuyển đổi đốt rơm, rạ, rác thải sang mô hình phân hủy, tái sử dụng tại nguồn.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy phát biểu tại hội thảo.

Đồng thời, cần phát triển giao thông công cộng, mở rộng vùng đi bộ, xe đạp; tăng cây xanh đô thị, quy hoạch hành lang gió và mặt nước. Vận động hộ gia đình không đốt rác, sử dụng vật liệu xanh, phân loại rác; nhà trường hướng dẫn học sinh kiến thức, nhận thức về môi trường, ô nhiễm không khí.

Về các chính sách, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cũng đề nghị áp dụng thuế môi trường theo hành vi tiêu dùng như xe cũ, bếp than, túi nilon; giảm thuế đóng góp nếu thực hiện nhiều hành vi tiêu dùng xanh. Cùng với đó, Quỹ sáng kiến môi trường khu dân cư, hỗ trợ các nhóm nhỏ có giải pháp cải thiện môi trường sống tại chỗ, gắn giáo dục môi trường với các trò chơi, thử thách lan tỏa trên mạng xã hội…

“Chúng ta hãy truyền cảm hứng bằng những câu chuyện cá nhân có thật thay vì khẩu hiệu chung chung. Một thành phố không còn khói mù là một thành phố không chỉ sạch bầu trời mà còn sáng cả trong cách nghĩ. Hành động hôm nay để mai này con cháu chúng ta không cần đeo khẩu trang đi học và có thể nhìn thấy mặt trời từ trong lớp học”, Phó Chủ tịch Quốc hội chia sẻ.

Qua các ý kiến phát biểu tại hội thảo, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy bày tỏ sự đồng tình, thống nhất cao và xin tiếp thu để tham mưu, đề xuất với Quốc hội, Chính phủ để chỉ đạo các bộ ngành, địa phương tập trung triển khai 2 nhóm giải pháp.

Thứ nhất, nhóm giải pháp về quy hoạch và đầu tư hệ thống hạ tầng chung, hạ tầng phát triển kinh tế - xã hội, hạ tầng giao thông, đi đôi với bảo vệ môi trường, đặc biệt chú trọng về hệ thống hành lang cây xanh, dải phân cách nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí.

Thứ hai, nhóm giải pháp về chủ động kiểm soát nguồn phát sinh khí thải gây ô nhiễm môi trường không khí như: điều chỉnh, bổ sung quy chuẩn, tiêu chuẩn đối với nguồn phát thải theo hướng nâng mức kiểm soát ngặt nghèo hơn; xây dựng lộ trình giảm phát thải, sau đó chuyển đổi hệ thống giao thông xanh, phát thải thấp; hoặc kiểm kê nguồn thải; đầu tư hệ thống quan trắc hiện đại; xây dựng xây dựng mô hình dự báo hiện đại và độ tin cậy cao…

Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng xác định 6 nhóm nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung thực hiện. Đáng chú ý là hoàn thiện hệ thống thể chế, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật, quy chuẩn, tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường nói chung, môi trường không khí nói riêng, trong đó, huy động đa dạng các nguồn lực (nguồn lực nhà nước, nguồn lực từ khu vực tư nhân). Đồng thời, nghiên cứu để thiết lập cơ chế điều phối liên vùng, liên tỉnh về quản lý chất lượng không khí…