Đổi mới diện mạo du lịch Hà Nội bằng công nghệ hiện đại và di sản

Trong số đó, Khu di tích Trung tâm Hoàng thành Thăng Long đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Chính vì vậy, việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào bảo tồn và khai thác di sản đang trở thành “chìa khóa vàng” để Hà Nội bứt phá, khẳng định vị thế đô thị du lịch thông minh và bền vững.

Chuyển đổi số và chuyển đổi xanh - đôi cánh cho du lịch Thủ đô

Theo ông Nguyễn Quyết Tâm, chuyên gia Chuyển đổi số du lịch, Ủy viên Ủy ban Chính phủ số VINASA, Chủ tịch HĐQT Công ty VietISO, chuyển đổi số gắn liền với chuyển đổi xanh đang là hai trụ cột chiến lược trong phát triển du lịch thông minh. Với một điểm đến di sản khổng lồ như Hà Nội, lộ trình này là tất yếu.

Ông Tâm nhấn mạnh: “Bán vé điện tử chính là giải pháp then chốt, vừa giảm thiểu sử dụng giấy, vừa tối ưu quản lý, lại nâng cao trải nghiệm cho du khách. Mục tiêu đến năm 2030, 80-90% điểm đến ở Hà Nội sẽ áp dụng hệ thống bán vé trực tuyến".

Công nghệ mapping mãn nhãn khán giả

Để đạt mục tiêu đó, thành phố cần xây dựng hệ sinh thái vé điện tử liên thông, chuẩn hóa quy trình, phát triển hạ tầng dữ liệu tập trung và thúc đẩy thói quen tiêu dùng xanh trong du lịch.

Thời gian qua, nhiều di tích của Hà Nội đã triển khai các ứng dụng công nghệ như vé điện tử, mã QR, cổng kiểm soát thông minh và thanh toán trực tuyến, điển hình tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hoàng thành Thăng Long, Nhà tù Hỏa Lò, Làng cổ Đường Lâm… Việc số hóa không gian trưng bày, ứng dụng công nghệ 3D, 360 độ hay tour tham quan ảo đã giúp khách tham quan tiếp cận di sản một cách sinh động và thuận tiện hơn.

Không chỉ vậy, tối qua tại Hoàng Thành Thăng Long, chương trình nghệ thuật với chủ đề “Âm vang di sản” đã thu hút hàng nghìn khán giả. Trên nền tường thành cổ kính, công nghệ ánh sáng 3D mapping kết hợp trình diễn ca múa nhạc truyền thống đã tái hiện lịch sử nghìn năm Thăng Long - Hà Nội.

Nhiều khán giả trẻ chia sẻ, họ vừa được “sống trong không gian lịch sử”, vừa có trải nghiệm giải trí hiện đại đầy cảm xúc. Đây là minh chứng rõ ràng cho sự hòa quyện giữa công nghệ và di sản, tạo nên sức hút mới mẻ cho du lịch Thủ đô.

Màn trình diễn ánh sáng bằng công nghệ hiện đại

Tại phường Hai Bà Trưng, mô hình ứng dụng CNTT trong quảng bá di tích cũng được triển khai thành công. Hơn 28 điểm di tích đã có mã QR phục vụ du khách.

Ông Nguyễn Minh Thắng (phường Cầu Giấy) lần đầu quét mã QR tại chùa Liên Phái cho biết: “Chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh, tôi có thể biết ngay thông tin và hình ảnh về di tích. Điều này làm cho việc tham quan trở nên thú vị và tiện lợi.”

Theo thống kê, sau khi áp dụng công nghệ, lượng khách đến nhiều điểm di tích tăng rõ rệt.

Công nghệ thay đổi trải nghiệm di sản

Là trung tâm giáo dục Nho học lớn nhất Việt Nam, Văn Miếu - Quốc Tử Giám đón khoảng 2,5 triệu lượt khách mỗi năm. Từ năm 2023, đơn vị này đã áp dụng bán vé điện tử cho khách đoàn, sử dụng mã QR để vào cổng, chấm dứt cảnh xếp hàng dài chờ mua vé giấy.

Bà Nguyễn Liên Hương, Phó Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám khẳng định: “Ứng dụng công nghệ không chỉ nâng cao chất lượng phục vụ mà còn góp phần gìn giữ sự trang nghiêm của di tích, đồng thời mở ra những không gian trải nghiệm mới".

Văn miếu - Quốc Tử Giám đi đầu trong ứng dụng công nghệ vào quảng bá di sản

Sau hai năm triển khai, hệ thống bán vé điện tử đã giúp tối ưu quản lý, minh bạch tài chính, ngăn ngừa gian lận, đồng thời tạo điều kiện phát triển thêm sản phẩm sáng tạo như tour đêm, thuyết minh tự động, sách điện tử về bia Tiến sĩ.

Tuy vậy, khó khăn vẫn còn: hạ tầng mạng chưa ổn định, việc bán vé điện tử chưa đồng đều giữa khách đoàn và khách lẻ, thiết kế vé thiếu tính lưu niệm và song ngữ, nhân sự vận hành cần đào tạo thường xuyên.

Bà Đặng Hương Giang, Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội cho biết: “Chuyển đổi số trong du lịch Hà Nội không phải là khái niệm xa vời, mà đã trở thành hành động cụ thể tại nhiều điểm di tích. Chúng tôi đặt mục tiêu xây dựng Thủ đô thành đô thị du lịch thông minh, nơi di sản và công nghệ song hành, để vừa giữ gìn bản sắc, vừa tạo ra giá trị mới cho phát triển bền vững.”

Ở góc nhìn của người dân, chị Nguyễn Tú Anh (Nghệ An) - có con đang học đại học ở Hà Nội – chia sẻ: “Mỗi lần ra thăm con, tôi đều cố gắng sắp xếp thời gian để cùng con đi tham quan di tích, giới thiệu thêm cho bạn bè, người thân ở quê. Công nghệ mới giúp việc tham quan dễ dàng hơn, tôi thấy rất hào hứng khi cùng con trải nghiệm những giá trị truyền thống bằng cách hiện đại như thế này”.

Du khách thích thú trải nghiệm công nghệ gắn với di sản ở Văn miếu

Các chuyên gia khuyến nghị, Hà Nội cần tiếp tục nâng cấp hạ tầng công nghệ, cải tiến hệ thống vé điện tử, bổ sung yếu tố song ngữ và lưu niệm, đồng thời đào tạo đội ngũ nhân sự vận hành. Việc phát triển các nền tảng số tích hợp dữ liệu, giám sát môi trường và điều phối dịch vụ sẽ là chìa khóa để Hà Nội tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành trung tâm du lịch thông minh hàng đầu khu vực.

Với hơn 6.000 di sản văn hóa kết hợp cùng sức mạnh công nghệ, Hà Nội sở hữu nguồn lực lớn để phát triển công nghiệp văn hóa, tạo nên sản phẩm du lịch sáng tạo và bền vững. Ứng dụng công nghệ không làm mất đi giá trị truyền thống, mà ngược lại, góp phần làm phong phú trải nghiệm và đưa di sản đến gần hơn với cộng đồng trong nước cũng như quốc tế.

Với quyết tâm của chính quyền, sự đồng hành của doanh nghiệp và sự hưởng ứng của cộng đồng, Hà Nội hoàn toàn có cơ sở để hiện thực hóa khát vọng trở thành một trung tâm du lịch thông minh - bền vững, nơi di sản được bảo tồn, tôn vinh và lan tỏa trong thời đại số.