Chính phủ cân đối được kinh phí để miễn viện phí cho toàn dân

Sáng 16/9, tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện 4 Nghị quyết của Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã trình bày chuyên đề về những nội dung trọng tâm, cốt lõi của Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân và kế hoạch hành động của Chính phủ thực hiện nghị quyết.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long tập trung trình bày 4 nhóm nội dung chủ yếu: Thực trạng tình hình và sự cần thiết ban hành nghị quyết; các nội dung chính của Nghị quyết số 72-NQ/TW; các nội dung chủ yếu của kế hoạch hành động của Chính phủ thực hiện nghị quyết; công tác tổ chức thực hiện nghị quyết.

Về thực trạng tình hình, Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết, từ Đại hội XII đến nay, Trung ương đã ban hành 2 nghị quyết chuyên đề về công tác y tế, dân số; Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành 3 kết luận, 4 chỉ thị. Mới đây, Bộ Chính trị đã ban hành một số nghị quyết đột phá khác, trong đó có nhiều cơ chế, chính sách liên quan đến y tế.

Các chủ trương, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đều hướng đến nâng cao sức khoẻ thể chất và tinh thần, tầm vóc, tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của Nhân dân; xây dựng hệ thống y tế công bằng, chất lượng, hiệu quả, hội nhập quốc tế; hướng tới bao phủ chăm sóc sức khoẻ và bảo đảm khả năng tiếp cận dịch vụ cho mọi người dân.

Với sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, những năm qua, công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long trình bày chuyên đề về những nội dung trọng tâm, cốt lõi của Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân và kế hoạch hành động của Chính phủ thực hiện nghị quyết.

Các chỉ tiêu y tế cơ bản được cải thiện qua các năm, một số chỉ tiêu vượt mức, được quốc tế đánh giá cao: Tuổi thọ trung bình đạt 74,7 tuổi; số năm sống khỏe mạnh 65,4 năm; thể chế, cơ chế, chính sách y tế ngày càng hoàn thiện: ban hành 09 Luật, 04 Pháp lệnh về y tế dự phòng, khám, chữa bệnh, dân số, bảo hiểm y tế, dược…

Hệ thống y tế ngày càng hoàn thiện, mở rộng: 99,6% xã, phường, thị trấn có trạm y tế; số bệnh viện tăng từ 1.162 (2011) lên 1.665 (2024); số giường bệnh tăng từ 24/10.000 dân (2015) lên 34/10.000 dân (2024); …

Chất lượng dịch vụ y tế được nâng cao: Tỉ lệ tiêm chủng mở rộng đạt gần 95%; thanh toán và khống chế nhiều bệnh nguy hiểm lưu hành, đặc biệt là đại dịch COVID-19; nhiều kỹ thuật y tế chuyên sâu được thực hiện thành công.

Đội ngũ nhân lực y tế phát triển cả về số lượng và chất lượng: Số bác sĩ tăng từ 8/10.000 dân (2015) lên 14/10.000 dân (2024)

Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng, công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân còn những hạn chế, bất cập và khó khăn, thách thức.

Bảo vệ môi trường sống, rèn luyện nâng cao sức khỏe, bảo đảm an toàn thực phẩm, dinh dưỡng chưa được chú trọng đúng mức; y tế dự phòng chưa đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch; năng lực sản xuất, cung ứng thuốc, vật tư, thiết bị y tế hạn chế; huy động nhân lực bị động, nhất là khi xảy ra dịch lớn; y tế cơ sở chưa cung cấp đầy đủ các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu; khám sàng lọc để phát hiện sớm bệnh tật cho người dân chưa được triển khai rộng rãi.

Chất lượng khám, chữa bệnh và khả năng tiếp cận dịch vụ y tế còn chênh lệch giữa các cấp chuyên môn, vùng, miền, địa phương; nhân lực y tế ở một số địa phương, y tế cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu cả về số lượng, cơ cấu, trình độ, chất lượng; chưa có chế độ đãi ngộ đặc biệt tương xứng.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết, trên cơ sở đánh giá những kết quả đạt được; phân tích các nguyên nhân; đồng thời, dự báo sát các yếu tố khách quan và chủ quan có thể ảnh hưởng đến công tác y tế thời gian tới và trước những yêu cầu cấp bách từ thực tiễn, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân nhằm thay đổi mạnh mẽ trong nhận thức và hành động.

Đồng thời, đổi mới toàn diện với các giải pháp đột phá để hướng đến mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe, sống lâu, sống khỏe, sống lành mạnh, nâng cao thể chất, ý thức bảo vệ sức khỏe và chủ động phòng ngừa bệnh tật trong toàn xã hội, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển đất nước giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.

Nghị quyết số 72-NQ/TW không thay thế mà kế thừa, phát triển các quan điểm, mục tiêu của các Nghị quyết trước đây của Đảng trong lĩnh vực y tế; đồng thời đi sâu, tập trung vào các nhiệm vụ, giải pháp đột phá, hành động với nhiều chỉ tiêu cụ thể.

"Đây là nghị quyết có ý nghĩa chiến lược, toàn diện, trước mắt và lâu dài, mang tính hành động cao, thể hiện sự quan tâm đặc biệt và chỉ đạo quyết liệt của Đảng, Nhà nước ta đối với công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân trong kỷ nguyên phát triển mới", Phó Thủ tướng nói.

Trình bày một số nội dung chính của Nghị quyết 72-NQ/TW, Phó Thủ tướng cho biết, Nghị quyết số 72-NQ/TW đề ra 5 quan điểm chỉ đạo.

Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân là mục tiêu, là động lực, là nhiệm vụ chính trị hàng đầu, giữ vị trí ưu tiên trong các chiến lược, chính sách phát triển; là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội và mọi người dân.

Người dân là chủ thể trung tâm, được ưu tiên cao nhất trong xây dựng, thực hiện các chính sách tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe thể chất, sức khỏe tinh thần, tầm vóc, tuổi thọ, số năm sống khỏe để phát triển toàn diện; được tiếp cận đầy đủ, công bằng, bình đẳng các dịch vụ y tế.

Quan tâm đào tạo, phát triển nguồn nhân lực y tế chất lượng, cân đối, đủ phẩm chất đạo đức, năng lực; có chính sách ưu đãi, đãi ngộ đặc biệt đối với đội ngũ cán bộ y tế.

Chuyển mạnh từ tư duy tập trung khám bệnh, chữa bệnh sang chủ động phòng bệnh. Xác định đúng vị thế, vai trò của y tế dự phòng, y tế cơ sở, y học cổ truyền; bảo đảm phòng bệnh từ sớm, từ xa, từ cơ sở. Nâng cao toàn diện chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khoẻ, phát triển y tế chuyên sâu và bảo đảm an ninh y tế.

Có chính sách, cơ chế đột phá trong huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực để nâng cao chất lượng công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân; đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trong y tế; cải cách mạnh mẽ tài chính y tế, bảo đảm hiệu quả, bền vững của chính sách bảo hiểm y tế.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, Nghị quyết số 72-NQ/TW đề cập toàn diện đến các yếu tố tổng hợp để bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân như: Chăm sóc sức khỏe thể chất; sức khỏe tinh thần; tuổi thọ; chất lượng sống; tiếp cận công bằng ở mức cơ bản nhất (vì quyền lợi của người nghèo, đối tượng yếu thế); phòng bệnh và y tế dự phòng; chuyển đổi số; đổi mới tư duy quản lý và huy động các nguồn lực đầu tư gắn với trách nhiệm của các cơ quan liên quan).

Nghị quyết nêu rõ mục tiêu đến năm 2030, theo đó, tăng chiều cao trung bình của trẻ em và thanh thiếu niên niên từ 1-18 tuổi thêm tối thiểu 1,5 cm; tuổi thọ trung bình đạt 75,5 tuổi, trong đó số năm sống khỏe mạnh đạt tối thiểu 68 năm.

Tỉ lệ tiêm chủng các vaccine trong chương trình tiêm chủng mở rộng đạt trên 95%. Tỉ lệ người dân thường xuyên tham gia hoạt động thể chất tăng thêm 10%. Tăng cường kiểm soát các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến sức khoẻ như rượu, bia, thuốc lá và từ môi trường đất, nước, không khí...

Người dân được tiếp cận dịch vụ y tế có chất lượng, hướng tới chăm sóc sức khoẻ toàn diện. Từ 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 01 lần, được lập sổ sức khỏe điện tử để quản lý sức khỏe theo vòng đời, từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế. Đến năm 2030, người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình.

Đến năm 2026, tỉ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt trên 95% dân số, đến năm 2030 đạt bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân; phát triển các loại hình bảo hiểm sức khoẻ.

Về tầm nhìn đến năm 2045, Phó Thủ tướng cho biết, phấn đấu môi trường sống có chất lượng tốt; các chỉ số sức khỏe của người dân, chỉ số bao phủ dịch vụ chăm sóc sức khỏe thiết yếu ngang tầm các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới. Người dân có tuổi thọ trung bình đạt trên 80 tuổi, trong đó số năm sống khỏe mạnh tăng lên trên 71 tuổi, tầm vóc, thể lực, chiều cao trung bình của thanh niên tương đương các quốc gia có cùng mức phát triển. Hệ thống y tế hiện đại, công bằng, hiệu quả, bền vững, lấy phòng bệnh làm ưu tiên hàng đầu, đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao và đa dạng của Nhân dân.

Trình bày nội dung chủ yếu của kế hoạch hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 72-NQ/TW, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, với tinh thần "6 rõ: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả", kế hoạch hành động của Chính phủ đã xác định nhiệm vụ cụ thể để các bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch hành động, tổ chức triển khai, kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện nghị quyết; đề ra 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu (51 việc cụ thể).

Theo đó, các cấp, các ngành, các địa phương cần ban hành ngay kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 72-NQ/TW và kế hoạch hành động của Chính phủ trong tháng 11/2025.

Về tổ chức thực hiện, Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết, danh sách việc giao cho các cơ quan trong hệ thống chính trị cũng dài hơn so với các nghị quyết hiện hành.

Nghị quyết số 72-NQ/TW có rất là nhiều nội dung cụ thể, trong đó có nội dung được xã hội rất quan tâm là làm sao nhà nước có đủ nguồn lực để thực hiện hay không.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã nói rõ các khoản kinh phí ước tính cho một số chính sách cụ thể thực hiện Nghị quyết số 72-NQ/TW trong năm 2026.

Nhóm thứ nhất đối với phụ cấp ưu đãi nghề với các mức khác nhau (mức 100% và 70% so với mức lương), đối tượng khác nhau (nhân viên y tế làm việc tại một số cơ sở y tế công lập y tế cơ sở, y tế dự phòng tại một số vùng, miền khó khăn và một số lĩnh vực ưu tiên). Dự kiến cần phải chi 4.335 tỷ đồng/năm, tức là cao hơn so với chính sách hiện hành chúng ta trả lương cho anh chị em nhân viên y tế. Theo Phó Thủ tướng, khoản này chúng ta cân đối được.

Thứ hai về kinh phí khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí cho người dân. Tính tròn dân số Việt Nam là 100 triệu người với mỗi lần khám hết khoảng 300.000 đồng thì cần 30 nghìn tỷ đồng. Trong đó, số lượng lao động (khoảng 16 triệu người) khám định kỳ, khám sàng lọc thì người sử dụng lao động phải chi trả, như vậy khoảng 4.800 tỷ đồng. Do đó, khoảng ngân sách Nhà nước phải chi là 25.000 tỷ đồng.

Nhóm kinh phí thứ 3 là chính sách miễn viện phí. Phó Thủ tướng cho biết, các nước rất thận trọng khi tính toán miễn viện phí và người ta có nhiều cách khác nhau, như có thể tính vào thuế hoặc theo hướng thu bảo hiểm y tế.

Trên cơ sở ước tính, Bộ Y tế lấy số liệu năm 2024, Quỹ bảo hiểm y tế thanh toán khoảng 140.000 tỷ đồng, người bệnh tự chi trả khoảng 21.545 tỷ đồng. Nếu tính như vậy, từ năm 2026, tối đa Nhà nước phải chi 21.545 tỷ đồng/năm. Hiện nay kết dư bảo hiểm y tế khoảng 49-50 nghìn tỷ đồng, có thể thanh toán cho 2 năm đầu, sau đó, phải tính lộ trình tăng thu bảo hiểm y tế để cân đối dần.

"Bộ Y tế, Chính phủ tính toán tương đối kỹ và thấy khả thi, có thể cân đối được trong thời gian tới", Phó Thủ tướng nói.