Chiến lược lớn để cải tổ bộ máy

Bước đi chiến lược

Thời gian qua, việc sắp xếp, tinh gọn, hiệu quả tổ chức bộ máy theo Nghị quyết 18-NQ/TW ở Trung ương đã được tổ chức triển khai thực hiện đúng quan điểm chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm: Trung ương gương mẫu làm trước, không đợi địa phương, vừa chạy vừa xếp hàng.

Đúng với tinh thần vừa chạy vừa xếp hàng, để thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TW, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã liên tục ban hành các về một số nội dung, nhiệm vụ tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, mới nhất là Kết luận số 121, 126 và 127-KL/TW.

Tinh thần của Kết luận số 126, 127-KL/TW là phải tiếp tục sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã để tạo ra không gian mới, quy mô hơn cho sự phát triển; không tổ chức chính quyền cấp huyện và định hướng sát nhập một số đơn vị cấp tỉnh. Các địa phương, đơn vị rà soát, đánh giá thực chất, chính xác, khách quan số lượng, chất lượng đội ngũ cán bộ xã; xem đây là cơ hội sàng lọc, đánh giá cán bộ.

Cơ hội sàng lọc, đánh giá cán bộ.

Nhận định về vấn đề này, ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi cho rằng, Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới với mục tiêu trở thành nền kinh tế có sức cạnh tranh cao trong khu vực và quốc tế.

Do đó, quan điểm chỉ đạo sáp nhập các tỉnh, bỏ cấp huyện không chỉ đơn thuần là tinh giản bộ máy mà còn là một chiến lược lớn để cải tổ bộ máy, nâng tầm vị thế kinh tế quốc gia, tạo ra các trung tâm phát triển mang tầm khu vực và quốc tế.

Qua nghiên cứu, ông Huy đưa ra 3 lợi ích của việc sáp nhập tỉnh và bỏ cấp trung gian (cấp huyện).

Thứ nhất, chúng ta có cơ sở để xây dựng các trung tâm kinh tế có sức cạnh tranh tầm quốc tế: Khi sáp nhập, các tỉnh có thể kết hợp thế mạnh, phát triển các trung tâm kinh tế quy mô lớn; các thành phố sẽ có điều kiện trở thành trung tâm tài chính khu vực, trung tâm công nghiệp quy mô lớn, trung tâm du lịch đẳng cấp quốc tế.

Đồng thời giúp thu hút vốn đầu tư nước ngoài mạnh mẽ, tạo chuỗi giá trị kinh tế sâu rộng, kết nối với thị trường quốc tế; giảm cạnh tranh nội địa, tăng sức cạnh tranh toàn cầu.

"Trước đây, mỗi tỉnh phát triển riêng lẻ, tạo ra sự cạnh tranh nhỏ lẻ trong nước. Khi sáp nhập, quy mô nền kinh tế mở rộng, các địa phương có thể tập trung cạnh tranh với quốc tế thay vì chỉ cạnh tranh nội địa", ông Huy phân tích.

Thứ hai, thu hút đầu tư mạnh mẽ hơn, tạo việc làm lớn hơn: Khi quy mô hành chính lớn hơn, doanh nghiệp có điều kiện mở rộng đầu tư mà không bị giới hạn bởi địa giới hành chính nhỏ; các dự án đầu tư lớn có thể triển khai trên diện rộng, không còn bị chia cắt bởi ranh giới tỉnh, huyện.

Đồng thời, người dân có thêm nhiều việc làm, cơ hội phát triển cao hơn. Khi các trung tâm kinh tế phát triển, người dân có thêm nhiều lựa chọn việc làm, thu nhập cao hơn; giảm bớt tình trạng các địa phương nhỏ lẻ kém phát triển, thiếu việc làm, lao động phải di cư lên thành phố lớn.

Thứ ba, tinh gọn bộ máy hành chính, tăng hiệu suất quản lý: Khi bỏ cấp huyện, chính quyền cấp tỉnh có thể quản lý tập trung, xử lý công việc nhanh hơn, ít chồng chéo hơn; đồng thời giảm chi tiêu ngân sách cho bộ máy cồng kềnh, tăng hiệu quả sử dụng ngân sách Nhà nước.

Người dân, doanh nghiệp được phục vụ nhanh hơn, tốt hơn. Không còn nhiều cấp trung gian, các thủ tục hành chính trở nên đơn giản, minh bạch; tiết kiệm thời gian, chi phí cho người dân và doanh nghiệp.

Việt Nam có đầy đủ điều kiện để thực hiện

Cũng theo ông Huy, hiện nay, Việt Nam đã đầy đủ điều kiện để thực hiện thành công cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, đặc biệt là việc sáp nhập các địa phương, bỏ cấp trung gian (cấp huyện).

Nêu lý do, về mặt hạ tầng, hiện nay hệ thống cao tốc xuyên vùng, đường sắt, sân bay, cảng biển phát triển mạnh mẽ giúp việc đi lại giữa các tỉnh ngày càng thuận tiện. Hạ tầng giao thông không còn là rào cản khi quản lý hành chính theo mô hình tỉnh lớn.

Ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi.

Đồng thời, đất nước cũng đang thực hiện cuộc cách mạng khoa học công nghệ, chuyển đổi số mạnh mẽ giúp kết nối dữ liệu hành chính toàn quốc, không cần cấp trung gian để giải quyết thủ tục; dịch vụ công trực tuyến, trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain giúp quản lý nhanh chóng, minh bạch.

Mặt khác, hiện giáo dục đã phổ cập rộng rãi, tỷ lệ người dân sử dụng smartphone cao giúp họ dễ dàng tiếp cận dịch vụ hành chính số. Người dân ngày càng quen với giao dịch điện tử, giúp quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ.

Ông Nguyễn Quang Huy cũng dẫn chứng kinh nghiệm từ nước ngoài, đơn cử như Trung Quốc đã giảm mạnh cấp trung gian. Các đặc khu kinh tế như Thâm Quyến, Hải Nam phát triển vượt bậc nhờ mô hình quản lý tinh gọn.

Hay như Singapore cũng bỏ hoàn toàn cấp trung gian, sử dụng công nghệ số để quản lý hiệu quả. Chính quyền số hóa toàn bộ dịch vụ công, giúp vận hành bộ máy hành chính với chi phí thấp nhưng hiệu quả cao.

"Qua đó cho thấy khi tinh giản cấp trung gian, nền kinh tế sẽ có cơ hội bứt phá mạnh mẽ, thu hút đầu tư tốt hơn, tăng tốc phát triển", ông Nguyễn Quang Huy chia sẻ.

Để thực hiện thành công, ông Huy cũng đưa ra một số đề xuất, trong đó có thể thực hiện thí điểm trước khi áp dụng toàn quốc. Theo đó, có thể áp dụng tại các tỉnh có điều kiện phát triển kinh tế mạnh, giao thông tốt để kiểm chứng hiệu quả; kết hợp yếu tố văn hóa, khí hậu, tạo lợi thế phát triển vùng. Khi sáp nhập, cần tận dụng các thế mạnh đặc thù để phát triển kinh tế, tránh đồng nhất hóa máy móc.

Cùng đó, cần đẩy mạnh chuyển đổi số để thay thế bộ máy hành chính truyền thống. Trong đó cần ứng dụng AI, dữ liệu lớn (Big Data) để tối ưu hóa quản lý, nâng cao hiệu suất vận hành bộ máy hành chính.

Bên cạnh đó, cũng cần đảm bảo chế độ chính sách hợp lý cho cán bộ tinh giản. Theo đó, cần có kế hoạch tái bố trí công việc hoặc hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp cho cán bộ dôi dư.

"Việt Nam có đầy đủ điều kiện để thực hiện cải cách này thành công. Đây không chỉ là cải cách hành chính mà còn là một cuộc cách mạng giúp Việt Nam vươn lên thành nền kinh tế cạnh tranh toàn cầu", ông Nguyễn Quang Huy nói thêm.