Chặn "điện giật, tận diệt", giữ nguồn cá, giữ mạch sống sông Hồng

Buổi tuần tra trên sóng nước đỏ

Chiếc ca nô tung bọt trắng xoá giữa dòng sông Hồng đỏ nặng phù sa

Chiều thu, con nước sông Hồng ngầu đỏ phù sa. Tiếng máy ca nô của Đội Cảnh sát đường thủy số 2 rẽ sóng, để lại dải bọt trắng xoá giữa mênh mang sóng nước. Trên khoang, Thiếu tá Đặng Minh Thành, Tổ trưởng tổ công tác – chăm chú quan sát từng gợn sóng, từng bóng thuyền nhỏ thấp thoáng ven bãi.

Đây là phương tiện của đội tuần tra xử lý vi phạm trên sông Hồng

“Đây là giờ ngư dân thường tranh thủ giăng lưới, cũng là lúc một số đối tượng lén dùng kích điện hoạt động,” Thiếu tá Thành nói, mắt không rời mặt nước.

Thiếu tá Thành, Chỉ huy tổ công tác

Khoảng 15h30, ở km 189, đoạn qua xã Vĩnh Thanh, một chiếc thuyền nan cũ kỹ, động cơ nhỏ nổ phành phạch. Khi tổ công tác áp sát, trên thuyền là ông Trương Hữu Mạnh, 58 tuổi, đang loay hoay với bộ dây điện nối từ ắc quy xuống sông. Hành vi bị phát hiện, ông Mạnh bối rối, lúng túng.

“Chúng tôi mưu sinh thôi, nhưng biết là sai,” ông Mạnh thú nhận.

Hành vi của ông Mạnh bị phát hiện từ xa

Ngay tại chỗ, cảnh sát lập biên bản, tạm giữ phương tiện, lai dắt về trụ sở. Những bức ảnh ghi lại khoảnh khắc cảnh sát kiên quyết nhưng mềm mỏng, vừa làm nhiệm vụ vừa giải thích cho ngư dân, sau này trở thành minh họa sống động về nỗ lực giữ gìn dòng sông.

Bộ dụng cụ ông Mạnh dự định sử dụng để bắt cá

Từ bao đời, sông Hồng không chỉ là tuyến giao thông huyết mạch, mà còn là nơi mưu sinh của hàng nghìn hộ ngư dân ven sông. Những xóm vạn chài bên bờ đã gắn bó với nghề lưới chài qua nhiều thế hệ.

Tuy nhiên, cùng với sự phát triển đô thị và áp lực sinh kế, một bộ phận ngư dân đã tìm đến các hình thức đánh bắt tận diệt, trong đó phổ biến nhất là sử dụng kích điện.

Chiếc thuyền nhỏ không có dấu hiệu an toàn

Phương thức này gây ra hậu quả kép: vừa khiến nguồn lợi thủy sản bị cạn kiệt, vừa tiềm ẩn nguy cơ tai nạn chết người trên sông. Các chuyên gia môi trường cảnh báo, dòng điện phóng xuống nước không chỉ làm chết cá lớn mà còn hủy diệt cá con, trứng cá và nhiều loài sinh vật thủy sinh khác, đẩy hệ sinh thái vào nguy cơ suy thoái lâu dài.

Ngay sau đó, lực lượng chức năng yêu cầu ông Mạnh về để xử lý về hành vi đánh bắt cá bằng kích điện

Ông Mạnh kí vào biên bản xử lý vi phạm

Xóm vạn chài và cuộc đối thoại trên sông

Sau khi xử lý vi phạm, tổ công tác ghé vào các xóm vạn chài. Những căn nhà nổi, mái tôn bạc màu nằm san sát, trẻ nhỏ nô đùa bên mạn thuyền. Lực lượng cảnh sát phát tờ rơi, giải thích bằng những lời giản dị.

Ông Vững được Thiếu tá Thành phát tờ rơi và hướng dẫn tìm hiểu nội dung

Ông Nguyễn Văn Vững, 56 tuổi, ngư dân xóm vạn, đón nhận tờ rơi rồi nói rành rọt:

“Dùng kích điện là tận diệt. Một mẻ điện xuống, cá lớn cá bé, tôm tép đều chết. Nếu cứ thế, con cháu chúng tôi chẳng còn gì để bám sông mà sống”.

Anh Thành đã dùng lưới thay cho kích điện

Con trai ông, anh Nguyễn Văn Thành, thế hệ thứ ba sinh ra trên sông Hồng – góp chuyện:

“Gia đình tôi từng dùng điện. Nhưng từ khi được tuyên truyền, tôi đã bỏ, quay về với lưới hơn một năm nay. Vất vả hơn, thu nhập lúc cao lúc thấp, nhưng thấy yên tâm. Không lo tai nạn, không sợ pháp luật, quan trọng là còn giữ nghề cho con”.

Câu chuyện của cha con ông Vững, cùng nhiều ngư dân khác, phản ánh rõ hiệu quả của công tác tuyên truyền. Những hình ảnh cảnh sát ngồi trò chuyện ngay trên bè nổi, giữa tiếng sóng và tiếng máy nổ xa xa, mang lại sức thuyết phục hơn bất kỳ tờ lệnh xử phạt nào.

Sau đó lực lượng chức năng tiếp tục đến từng xóm làng chài để vận động, tuyên truyền

Theo Thiếu tá Đặng Minh Thành, để quản lý một đoạn sông dài, lực lượng cảnh sát đường thủy không chỉ làm “người giữ luật” mà còn đóng vai trò “người truyền cảm hứng”.

“Mỗi chuyến tuần tra, chúng tôi luôn dành thời gian ghé thăm bà con, nói chuyện, phát tờ rơi. Chỉ khi ngư dân hiểu được lợi ích lâu dài của việc đánh bắt hợp pháp, thì công tác giữ gìn mới bền vững,” Thiếu tá Thành chia sẻ.

Thượng tá Nguyễn Ngọc Mẽ, Phó Trưởng phòng CSGT đường thủy CATP Hà Nội, nhấn mạnh:

“Hành vi dùng xung điện để khai thác thủy sản không chỉ vi phạm pháp luật mà còn huỷ hoại môi trường. Ngăn chặn hành vi này cũng là gìn giữ môi trường sinh thái, giữ mạch sống của Thủ đô.”

Trò chuyện, vận động người dân là cách để họ thay đổi thói quen cũ

Hình ảnh cảnh sát đường thủy kiên trì tuần tra, cần mẫn tuyên truyền được ghi lại như minh chứng sinh động cho sự tận tụy. Dưới nắng chiều, bóng áo xanh in trên mặt nước, gắn liền với niềm tin của ngư dân.

Giới khoa học nhiều lần cảnh báo: đánh bắt bằng xung điện không chỉ hủy diệt đàn cá mà còn đe dọa toàn bộ chuỗi sinh thái. Ở sông Hồng, vốn là tuyến thủy quan trọng nối vùng trung du với đồng bằng, lại thêm mật độ dân cư ven sông dày đặc, nguy cơ càng lớn.

Sông Hồng không chỉ mang lại phù sa bồi đắp ruộng đồng, mà còn là biểu tượng văn hóa, là ký ức của bao thế hệ người Hà Nội. Giữ cho sông Hồng không bị tận diệt nguồn cá cũng là gìn giữ nét văn hóa sông nước của Thủ đô.

Và chuyển đổi sang sinh kế gắn với bảo vệ dòng sông Hồng

Lực lượng Cảnh sát đường thủy Hà Nội xác định, cùng với xử lý nghiêm minh, giải pháp lâu dài vẫn là đồng hành cùng ngư dân để thay đổi thói quen. Mô hình “ngư dân nói không với kích điện” đang được vận động triển khai, giúp bà con yên tâm mưu sinh hợp pháp.

Những hình ảnh đẹp từ các chuyến tuần tra – cảnh sát kiên nhẫn phát tờ rơi, trò chuyện với ngư dân trên bè nổi, hình ảnh ca nô rẽ sóng trong nắng sớm như kể một câu chuyện: câu chuyện về trách nhiệm, niềm tin và sự gắn bó của những người giữ bình yên trên sông với chính dòng sông của mình.

Bảo vệ dòng sông Hồng là trách nhiệm của lực lượng chức năng, hơn hết, để kết quả được bền vững, rất cần sự thay đổi nhận thức từ chính người dân

Đó là lời nhắc nhở cho tất cả: giữ gìn nguồn lợi thủy sản trên sông Hồng không chỉ là nhiệm vụ của riêng lực lượng chức năng, mà là trách nhiệm chung của cộng đồng – để dòng sông tiếp tục nuôi dưỡng bao thế hệ người Hà Nội hôm nay và mai sau.