Cấp cứu đuối nước không đúng cách, bệnh nhi nguy kịch

Dốc ngược, bế vác lên vai là phương pháp sơ cứu sai cách

Mới đây, Khoa Điều trị tích cực Nội khoa của Bệnh viện đã tiếp nhận 7 trẻ nhập viện trong tình trạng nguy kịch do đuối nước tại bể bơi và ao hồ. Trong đó, 3 trẻ ngừng tim kéo dài và 4 trẻ suy hô hấp nguy kịch. Điều đáng nói, trong số 7 trẻ chỉ có duy nhất 1 trẻ được hồi sức ban đầu đúng cách.

Cụ thể, trường hợp bệnh nhi C.T (6 tuổi, ở Hà Nội) đi bơi gần nhà họ hàng và bị đuối nước sau vài phút sơ suất. Bé được đưa lên bờ trong tình trạng không tỉnh, tím tái, ngừng tim, ngừng thở.

Bé C.T rơi vào tình trạng rất nguy kịch khi được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương

Trẻ được đưa đến bệnh viện cách bể bơi 5 phút sau khi được dốc ngược chạy quanh bể nhưng tình trạng không cải thiện. Tại bệnh viện này, trẻ được các bác sĩ nhanh chóng hồi sức tim phổi. Sau 15 phút hồi sức, tim đập trở lại, trẻ được đặt nội khí quản và chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương để tiếp tục điều trị.

Khi đến Bệnh viện Nhi Trung ương, bé T vẫn trong tình trạng hôn mê sâu, suy hô hấp, suy tuần hoàn, tiên lượng rất nặng.

Tại Khoa Điều trị tích cực Nội khoa, bệnh nhi đã được bác sĩ áp dụng các biện pháp hồi sức tích cực, phối hợp liệu pháp hạ thân nhiệt chủ động để bảo vệ não.

Sau 4 ngày hôn mê, bệnh nhi dần tỉnh lại. Tới thời điểm hiện tại, bé T tỉnh, tự thở nhưng vẫn tiếp tục theo dõi lâu dài vì các di chứng thần kinh có thể xảy ra.

Cũng đang điều trị tại Khoa Điều trị tích cực Nội khoa vì đuối nước nhưng bé B.M (20 tháng tuổi, ở Ninh Bình) không may mắn như bé C.T.

Sau khi phát hiện đuối nước, bé M không được cấp cứu ban đầu mà bị vác ngược chạy vòng quanh. Khi không hiệu quả, trẻ được đưa đi cấp cứu nhưng thời gian di chuyển đến bệnh viện tỉnh quá dài, trên 30 phút.

Vì vậy, dù đã xuất nhịp tim trở lại sau 15 phút cấp cứu ở tuyến dưới, khi được hồi sức tích cực tại Bệnh viện Nhi Trung ương, bệnh nhi vẫn trong tình trạng hôn mê sâu, suy hô hấp, tiên lượng di chứng thần kinh nặng nề.

Một trường hợp khác là bé G.B (9 tuổi, Hà Nội) đi bơi cùng mẹ và hai em tại bể bơi gần nhà. Do em G.B không biết bơi nên lúc đầu trẻ mặc áo phao và bơi ở bể trẻ em, tuy nhiên khi mẹ không để ý, bé đã cởi áo phao chạy sang bơi ở bể người lớn và bị đuối nước. Sau đó, bé được mọi người xung quanh đưa lên trong tình trạng không tỉnh, không thở, tím tái toàn thân.

Mẹ của bé chia sẻ: “Khi con được vớt lên, tuy mọi người xung quanh hướng dẫn bế dốc ngược lên chạy để nước chảy ra nhưng 2 thầy dạy bơi đã không nghe theo mà nhanh chóng hồi sức tim phổi đúng cách cho con. Sau cấp cứu khoảng 15 phút, trẻ có nhịp thở lại và được chuyển tới cơ sở y tế, đến nay sức khoẻ đã ổn định.

Giờ có thời gian để tìm hiểu tôi mới thấy con tôi may mắn quá vì các thầy đã không làm theo các hướng dẫn sai cách kia, không thì đã gây nguy hiểm cho tính mạng của con rồi”.

Không để thiếu oxy quá 5 phút

TS.BS Phan Hữu Phúc, Viện trưởng Viện Đào tạo và Nghiên cứu Sức khỏe Trẻ em, Bệnh viện Nhi Trung ương, kiêm Tổng thư ký Hội Nhi khoa Việt Nam cho biết: "Sơ cấp cứu ban đầu cho trẻ đuối nước rất quan trọng.

Nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ đuối nước là tổn thương não do thiếu oxy. Thời gian chịu đựng thiếu oxy của não tối đa chỉ khoảng 4 - 5 phút. Nếu quá thời gian này sẽ dẫn tới tổn thương não không hồi phục, gây tử vong hoặc di chứng thần kinh".

Phương pháp sơ cứu hà hơi thổi ngạt cho trẻ bị đuối nước

"Do đó, khi thấy một trẻ bị đuối nước không tỉnh, không thở, ngừng tim, những người xung quanh cần phải hồi sức tim phổi (thổi ngạt, ép tim) ngay vì đây là thời điểm vàng để cứu sống trẻ", TS.BS Phúc nhấn mạnh.

Với trường hợp của bé C.T, thời gian trẻ bị ngừng tim kéo dài, không được hồi sức tim phổi ngay do sơ cứu sai cách bằng cách dốc ngược chạy. trẻ may mắn khi được cấp cứu ngừng tuần hoàn hiệu quả ở bệnh viện tuyến dưới trước khi được đưa vào Bệnh viện Nhi Trung ương.

TS.BS Phúc cho biết: "Các trường hợp ngừng tim do đuối nước để hồi sức thành công được cần áp dụng phối hợp rất nhiều các biện pháp hồi sức tích cực.

Bên cạnh các biện pháp hồi sức thường quy, Bệnh viện Nhi Trung ương đã áp dụng liệu pháp hạ thân nhiệt chủ động theo đích, nghĩa là dùng các thiết bị đưa thân nhiệt cơ thể trẻ giảm xuống 33-34 độ C trong một vài ngày để bảo vệ não, tránh não tổn thương nặng hơn, giúp hồi phục trở lại".

“Tuy nhiên, chỉ định và hiệu quả của liệu pháp hạ thân nhiệt phụ thuộc vào thời gian trẻ ngừng tim và trẻ có được hồi sức tim phổi kịp thời và đúng cách hay không.

Trường hợp trẻ ngừng tim kéo dài nhưng trong suốt khoảng thời gian đó trẻ được hồi sức tim phổi tốt thì kết quả điều trị sẽ tốt hơn. Ngược lại, nếu trẻ chỉ ngừng tim 5-7 phút thôi nhưng lại không được xử lý cấp cứu ban đầu đúng cách thì kết quả điều trị sẽ không khả quan bằng”, TS.BS Phúc phân tích.

Hiện nay, mặc dù đã được ngành Y tế các cấp truyền thông rộng rãi nhiều năm nhưng nhiều người chưa nắm được kỹ năng cấp cứu đúng khi tiếp cận xử trí một trẻ bị đuối nước.

Theo các bác sĩ, khi trẻ bị đuối nước không được dốc ngược trẻ lên vai rồi chạy, việc này làm cho các dịch ở dạ dày trào ngược hít vào đường thở và làm chậm trễ hồi sức tim phổi, làm mất “thời gian vàng” để cấp cứu trẻ.

Người sơ cứu cũng không được ngừng hồi sức tim phổi nếu trẻ chưa có nhịp thở; Khi ép tim ngoài lồng ngực, không ấn ngực quá mạnh sẽ gây gãy xương sườn, đụng dập phổi; Cần đưa tất cả trẻ bị đuối nước đến các cơ sở y tế để tiếp tục kiểm tra và theo dõi các biến chứng sau đuối nước.