Cảnh báo diễn biến phức tạp của dịch bệnh trong năm 2024

Gia tăng các ca mắc

Tại "Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024”, do liên Bộ Y tế - Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức ngày 27/3, TS Hoàng Minh Đức – Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết 27 ca tử vong do bệnh dại tại nước ta ghi nhận tại 16/63 tỉnh, thành. Khu vực miền Trung ghi nhận số ca bệnh dại gia tăng đột biến, hiện đang cao nhất trên cả nước (10 ca). Khu vực Tây Nguyên và miền Nam vẫn tiếp tục gia tăng (Đắk Lắk: 4 ca, Long An: 3 ca).

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương phát biểu tại Hội nghị

Đáng chú ý theo TS Đức, thống kê của Bộ Y tế cho biết bình quân có 70 người chết mỗi năm vì bệnh dại dù đã có vaccine cho cả người và động vật. Đây cũng là căn bệnh gây tử vong nhiều nhất trong các bệnh truyền nhiễm.

Bổ sung thêm thông tin ông Nguyễn Văn Long, Cục trưởng Cục Thú y, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, tính từ năm 2013 đến nay đã có 887 ca tử vong vì bệnh dại. "Không có nước nào tử vong vì bệnh dại nhiều như Việt Nam", ông Long nhấn mạnh.

Cục trưởng Cục Thú y chỉ rõ tình trạng quản lý đàn chó mèo, lập kế hoạch tiêm/tiêm vaccine phòng dại trên động vật và truyền thông vẫn còn yếu kém ở nhiều địa phương.

Về dịch cúm gia cầm, theo TS Hoàng Minh Đức – Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, cúm A/H5N1 ghi nhận lần đầu vào năm 2003, Việt Nam là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề trên thế giới.

Có nhiều làn sóng dịch, cao điểm nhất là 2004-2009 ghi nhận 112 trường hợp bệnh, trong đó có 57 ca tử vong. Tháng 3/2024, Việt Nam đã ghi nhận trường hợp tử vong do cúm A/H5N1. Tích lũy đến nay Việt Nam ghi nhận 129 ca bệnh và 65 ca tử vong (khoảng 50%).

Về cúm A/H7N9, hiện chưa ghi nhận ca bệnh xâm nhập vào Việt Nam trên cả gia cầm và người. Nước ta cũng chưa ghi nhận cúm A/H5N6, A/H5N8 và A/H9N2 lây sang người, dù có ghi nhận ổ dịch trên gia cầm.

Hội nghị kết nối 63 tỉnh, TP tại các điểm cầu trên cả nước

Ông Hoàng Minh Đức cho biết, bệnh dại vẫn chưa có vaccine và thuốc điều trị đặc hiệu; tỷ lệ tử vong rất cao khoảng 50%. Cúm gia cầm có nguy cơ gây ra các đại dịch tiếp diễn. Khả năng lây lan giữa động vật và người được xác nhận ở các chủng cúm A(H5N6), A(H5N1), A(H5N8) và các type khác.

Bên cạnh đó, thời gian gần đây tiếp tục ghi nhận sự gia tăng ca mắc Cúm A (H5N1) trên người ở một số quốc gia: Campuchia (từ tháng 2/2023), Trung Quốc và Việt Nam.

“Việc lưu hành đồng thời của các vi rút cùng với sự tăng cường khả năng thích ứng trên động vật có vú là một yếu tố đáng quan ngại có thể khiến dịch bệnh gia tăng trong thời gian tới. Bởi vậy, các đơn vị cần tiếp tục nâng cao kiểm soát dịch bệnh trên đàn gia cầm, phòng tránh nguy cơ dịch bệnh lây lan”, ông Đức chia sẻ.

Nguy cơ lây lan dịch bệnh trong thời gian tới

Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhận định trong thời gian tới nguy cơ các ổ dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người vẫn tiếp tục xảy ra.

Tại hội nghị, Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiến nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các đơn vị, địa phương triển khai đầy đủ các biện pháp phòng chống dịch theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đồng thời chỉ đạo chính quyền địa phương huy động nguồn lực, sự tham gia của các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức chính trị xã hội đối với công tác phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm, quan tâm đến các bệnh lây truyền từ động vật sang người.

Trong đó quan tâm bố trí kinh phí, nguồn nhân lực cho việc triển khai các hoạt động phòng, chống dịch nhằm bảo vệ sức khỏe người dân, bảo vệ đàn vật nuôi, đảm bảo nguồn cung thực phẩm gia cầm an toàn, góp phần bảo đảm an sinh xã hội và đẩy mạnh xuất khẩu gia cầm và sản phẩm gia cầm.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến phát biểu tại Hội nghị

Để kiểm soát bệnh dại nói riêng và dịch bệnh lây truyền từ động vật nói chung, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương nhấn mạnh do nguồn gây bệnh bắt nguồn từ động vật, nên để phòng, chống và kiểm soát các bệnh này không thể chỉ dựa vào nỗ lực đơn lẻ của ngành y tế hoặc ngành thú y mà cần một sự phối hợp liên ngành một cách chủ động, chặt chẽ, thường xuyên và đặc biệt là sự tham gia của các cấp chính quyền

Ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng nhấn mạnh tầm quan trọng trong khâu tổ chức thực hiện. Hiện tỉ lệ tiêm vaccine dại trên chó mèo đang thấp ở mức báo động, hiện chỉ đạt 30%, trong khi đó vaccine luôn có đủ.

"Bài học từ phòng chống dịch COVID-19, vaccine phòng bệnh vẫn là lá chắn thép. Do đó, vấn đề tiêm vaccine trên đàn chó mèo là điểm nóng cần bàn bạc để có phương án đảm bảo độ phủ vaccine"- ông Tiến nhấn mạnh, đồng thời cho rằng ở các địa phương vẫn chưa quyết liệt, thực hiện nghiêm các công tác này, dù đã có chỉ đạo "nóng" từ Trung ương cũng như có đủ các căn cứ pháp lý.

Theo ông Tiến, không thể để mất bò mới lo làm chuồng. Các địa phương cần bố trí đầy đủ trang thiết bị, vaccine, hóa chất, các điểm tiêm phòng. "Lượng gia cầm và chó mèo ở Việt Nam không lớn nhưng tỷ lệ tiêm rất thấp. Đây là vấn đề cần phải giải quyết triệt để", ông Tiến nhấn mạnh.