Cán bộ, công chức đi làm xa, làm nhiều việc hơn mà thu nhập không khá hơn

Sáng 29/10, phát biểu ý kiến tại phiên thảo luận hội trường về kinh tế - xã hội, đại biểu Quốc hội Trần Quốc Tuấn (đoàn Vĩnh Long) nhận định, sau gần 4 tháng kể từ khi chính thức triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bộ máy hành chính đã nhẹ hơn về đầu mối nhưng nặng hơn về công việc.

Theo đó, cán bộ, công chức ở nhiều địa phương, nhất là cấp cơ sở, phải đi làm xa hơn, làm nhiều việc hơn mà thu nhập thì vẫn không khá hơn.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn dẫn số liệu báo cáo tổng hợp kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp, cử tri ở nhiều địa phương như Quảng Trị, Bình Thuận, Vĩnh Long phản ánh sau sáp nhập đơn vị hành chính, nhiều cán bộ xã phải di chuyển xa hơn, có nơi từ 10-15km mới đến trụ sở mới, trong khi phụ cấp đi lại, phụ cấp công vụ chưa được điều chỉnh.

Đồng thời, cử tri các tỉnh Nghệ An, Lâm Đồng, Đồng Tháp đề nghị Chính phủ có chính sách hỗ trợ, khuyến khích đối với cán bộ vùng sáp nhập, bởi đời sống gặp nhiều khó khăn, chi phí đi lại, thuê nhà, sinh hoạt tăng, khiến thu nhập thực tế giảm từ 10-12% so với trước đây.

Ông Tuấn cũng cho biết, nhiều địa phương như Bắc Kạn, Cần Thơ và một số tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long cũng phản ánh tình trạng đội ngũ cán bộ cơ sở đang phải gánh thêm nhiều việc, nhiều phần việc do tinh giản biên chế nhưng thu nhập chưa được cải thiện, ảnh hưởng đến tâm lý, động lực và hiệu quả công tác.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú dự phiên thảo luận, sáng 29/10.

“Những phản ánh này không chỉ là con số, hay kiến nghị kỹ thuật, mà là tiếng lòng của đội ngũ công chức, viên chức cơ sở – những người đang gánh trên vai phần việc nặng nề nhất của bộ máy nhà nước. Nếu đời sống của họ không được bảo đảm, thì hiệu quả thực thi chính sách cũng sẽ khó đáp ứng yêu cầu”, ông Tuấn chia sẻ.

Theo đại biểu Trần Quốc Tuấn, báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của các Ủy ban của Quốc hội cho thấy, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 9 tháng năm 2025 tăng khoảng 3,27% so với cùng kỳ năm trước. Giá của nhiều nhóm hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, nhà ở, điện, nước, học phí, xăng dầu và chi phí thuê nhà đều tăng, gây áp lực lớn đến đời sống người dân.

Trong khi đó, thu nhập thực tế của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức bị ảnh hưởng rõ rệt, do mức lương cơ sở chưa được điều chỉnh tương ứng, trong khi chi phí sinh hoạt và đi lại tăng cao sau sắp xếp bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp. Mặc dù chưa đến mức báo động, nhưng đã tác động trực tiếp đến thu nhập của người thực thi công vụ, là những người gánh vác công việc của dân đang bị thu hẹp từng ngày.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn (đoànVĩnh Long) phát biểu ý kiến

Do vậy, đại biểu Trần Quốc Tuấn cho rằng, mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng được áp dụng từ ngày 1/7/2024 đến nay và nếu so với mặt bằng giá sinh hoạt hiện tại thì rõ ràng không còn phù hợp, nên kiến nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét điều chỉnh tăng lương cơ sở ngay từ ngày 1/1/2026, không chờ đến giữa năm như các giai đoạn trước.

Ông Tuấn phân tích, tính trung bình, chỉ riêng chi phí sinh hoạt tối thiểu (ăn uống, đi lại, tiền điện nước, học phí con cái) ở vùng đô thị đã vượt 4,5-5 triệu đồng/người/tháng. "Với mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng, dù có nhân với hệ số cao hơn thì thu nhập thực tế của nhiều công chức trẻ chỉ đủ từ đầu tháng đến ngày thứ 20, còn 10 ngày cuối tháng phải chạy bằng niềm tin và mì gói", ông chia sẻ.

Ông Tuấn lần nữa dẫn báo cáo của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổng hợp ý kiến cử tri, nêu đời sống của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong khu vực Nhà nước vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt sau quá trình tinh giản biên chế, sáp nhập địa phương, trong khi giá cả, chi phí sinh hoạt tăng cao.

Theo ông Tuấn, những lời này không chỉ là phản ánh, mà là tiếng lòng thổn thức của hàng triệu con người vẫn đang ngày ngày cố gắng giữ vững niềm tin, giữ vững nghề công vụ để mong muốn phục vụ Nhân dân ngày được tốt hơn.

“Đây không chỉ là câu chuyện về tiền lương mà là sự gửi gắm của lòng dân, là nhịp đập chung của bộ máy đang rất cần được tiếp thêm sinh lực. Cán bộ có đủ sống thì mới yên tâm phục vụ, công chức không bị nặng gánh cơm áo gạo tiền thì mới nhẹ lòng cống hiến. Điều này nhằm bảo toàn động lực phục vụ Nhân dân và vì Nhân dân, đây là yếu tố làm nên sức mạnh bền vững của bộ máy nhà nước”, đại biểu Trần Văn Tuấn cho hay.

Theo báo cáo tóm tắt kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và 5 năm 2021-2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 của Chính phủ, trong giai đoạn vừa qua, công tác sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Chính phủ và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp gắn với đẩy mạnh phân cấp, phân quyền được triển khai quyết liệt, hiệu quả.

Qua sắp xếp, tinh gọn, biên chế khối hành chính Nhà nước giảm 145 nghìn người; chi thường xuyên giảm 39 nghìn tỷ đồng/năm. Hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp dần đi vào nề nếp; chuyển trạng thái từ quản lý hành chính sang phục vụ Nhân dân và kiến tạo phát triển.

Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại 34 tỉnh, thành phố được triển khai cùng hàng loạt đạo luật lớn như Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Tổ chức Chính quyền địa phương đã hình thành khung pháp lý vững chắc cho giai đoạn phát triển mới.

Các ý kiến đại biểu Quốc hội đánh giá, dù diễn ra trong thời gian ngắn nhưng Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo, tổ chức thực hiện rất sát sao, quyết liệt, linh hoạt, sáng tạo để sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Kết quả sắp xếp tinh gọn bộ máy của Chính phủ, các bộ, ngành, các sở, ngành, sáp nhập tỉnh, sáp nhập các xã, phường không tổ chức cấp huyện và thực hiện tinh giảm biên chế, đạt được kết quả tốt nhất từ trước tới nay, được đông đảo cán bộ, đảng viên, cử tri và nhân dân quan tâm, đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao.

Sau gần 4 tháng đi vào hoạt động, có thể thấy mô hình chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động cơ bản thông suốt, tập trung để giải quyết các thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp, tập trung cho nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh ở địa phương cơ sở.