"Bỏ cấp huyện là hợp lý"

Đó là quan điểm của PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc – Nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng khi trao đổi với PV Báo Tuổi trẻ Thủ đô xoay quanh nội dung Kết luận số 127 - KL/TW, ngày 28/2/2025 về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

PV: Thưa ông, Kết luận số 127 - KL/TW, ngày 28/2/2025, về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị có đề cập đến nội dung xây dựng đề án sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã. Ông nhận định như thế nào về quan điểm này?

PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc: Thời phong kiến, nước ta đã có cấp huyện song các chức năng, nhiệm vụ, vị thế không rõ nét. Chủ yếu vai trò cấp tỉnh được đề cao. Thời Pháp thuộc, đứng đầu một vùng bao gồm nhiều tỉnh thành là Tổng đốc, trông coi cả về dân sự và quân sự. Còn chức Tuần phủ dành cho người lãnh đạo một tỉnh hoặc một bộ phận của tỉnh lớn. Người đảm nhiêm chức này có quyền bổ nhiệm, bãi nhiệm các chức quan dưới quyền ở địa phương mình quản lý, có quyền lãnh đạo về hành chính, tài chính, quân sự của tỉnh.

Hiện, cấp hành chính của ta gồm 4 cấp. Riêng cấp tỉnh lại có cả thành phố. Có tỉnh như Bình Dương, Quảng Ninh có 4 thành phố; TP Hồ Chí Minh có TP Thủ Đức. Việc thành phố trong tỉnh, thành phố trong thành phố cũng không thật sự cần thiết.

Trên thế giới, chúng ta thấy, nước Lào không có cấp huyện. Mấy chục năm nay, cấp tỉnh ở Lào do Bí thư Đảng kiêm luôn người đứng đầu chính quyền.

Bộ Chính trị quyết định bỏ cấp huyện là hợp lý. Tôi rất đồng tình.

PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc – Nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng trao đổi với PV Báo Tuổi trẻ Thủ đô

PV: Trong Kết luận 127 cũng nêu rõ: Tiếp tục sắp xếp tổ chức Quân đội phù hợp (trong đó có tổ chức của cơ quan quân sự cấp huyện). Quan điểm của ông về vấn đề này?

PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc: Lực lượng vũ trang Quân đội có đặc thù riêng, cần theo hệ thống chỉ huy như Quân đoàn, quân chủng…, chứ không nên tổ chức theo cấp hành chính như tỉnh, huyện, xã…

PV: Khi bỏ cấp huyện, vấn đề sắp xếp nhân sự ban đầu không tránh khỏi khó khăn. Vậy theo ông, giải pháp nào để chính quyền địa phương hoạt động hiệu quả mà không bị gián đoạn công việc?

PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc: Việc bỏ cấp huyện sẽ làm tăng khối lượng công việc đáng kể cho chính quyền cấp tỉnh, đồng thời đòi hỏi cấp xã phải đủ năng lực để tiếp nhận nhiều nhiệm vụ hơn. Do vậy, nên tăng cường nhân lực, vật lực cho cấp xã. Cần bổ sung cán bộ có năng lực, trình độ cho cấp xã vì cấp xã gần dân hơn, trực tiếp làm việc với dân sẽ hiệu quả hơn.

Điều này được chứng minh qua việc Bộ Công an đã triển khai sớm khi đưa công an chính quy về cơ sở từ mấy năm trước, bỏ hết các tổng cục. Và từ 1/3, bỏ công an cấp huyện, tăng cường cho xã là một chủ trương rất đúng đắn và kịp thời trong bối cảnh hiện nay.

Lẽ ra, chúng ta phải làm sớm hơn việc tinh gọn hệ thống chính trị này từ khi Nghị quyết 18 ra đời năm 2017, song vì điều kiện, bối cảnh chưa chín muồi. Giờ đây, kỷ nguyên về KHCN đang mở ra nhiều cơ hội, thách thức, đòi hỏi chúng ta phải tinh gọn để phát triển, để vươn mình.

Song, với tinh thần “vừa chạy, vừa xếp hàng” như Tổng Bí thư Tô Lâm nói, trong quá trình sắp xếp sẽ không tránh khỏi phát sinh những khó khăn, hay nảy sinh những vấn đề mới, khi đó chúng ta sẽ kịp thời điều chỉnh theo hướng phù hợp. Tôi đánh giá đó là một chủ trương đúng đắn và linh hoạt.

PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc – Nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng cho rằng, cần coi trọng việc chọn người tài, đức khi sắp xếp tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị (Ảnh: Phạm Mạnh)

Theo tôi, trong quá trình sắp xếp, tinh gọn bộ máy, trước tiên phải coi trọng vấn đề con người. Công tác chọn cán bộ phải thực sự là trọng tâm, cán bộ phải giỏi, có đức, có tài, giỏi khoa học công nghệ. Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã mở ra những cơ chế mở về trọng dụng người tài. Phải làm sao để người tài, đức ở lại phục vụ Nhân dân; họ đáp ứng được yêu cầu về ứng dụng khoa học công nghệ. Tiếp theo đó là bộ máy và con người phải hoạt động nhịp nhàng, hiệu quả.

Tôi tin, việc sắp xếp lại bộ máy hệ thống chính trị lần này được làm đồng bộ và quyết liệt sẽ tạo ra sức bật mạnh mẽ cho đất nước, đáp ứng được những kỳ vọng của Nhân dân về diện mạo mới của đất nước trong kỷ nguyên mới.

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!

,