Bài 2: Gỡ khó quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc nông, lâm trường

Hàng nghìn ha đất nông trường "ngủ quên"

Ngoài thị xã Sơn Tây, huyện Thạch Thất thì huyện Ba Vì có hơn 10.000ha đất nông, lâm trường; huyện Quốc Oai có hơn 500ha đất nông trường, chủ yếu thuộc Công ty Cổ phần Chè Long Phú.

Ví dụ, xã Đông Yên, Hòa Thạch, Phú Cát của huyện Quốc Oai đều có đất nguồn gốc nông trường. Việc quản lý đất đai, con người gặp nhiều khó khăn. Từ năm 1988, Nông trường Chè Long Phú đã giao đất trồng chè cho các hộ dân, với mỗi hộ được cấp 250m² đất thổ cư để sinh sống.

Theo chính sách của UBND tỉnh Hà Tây (cũ), mỗi hộ được giao 5.000m² đất, trong đó có 200m² là đất thổ cư. Sau khi nông trường chuyển đổi mô hình hoạt động thành công ty cổ phần và bàn giao hồ sơ cho chính quyền địa phương, nhiều hồ sơ bị thất lạc hoặc không hoàn thiện.

Hiện trạng khu đất 101 ha vốn thuộc nông trường 1A tại xã Thạch Hòa

Một ví dụ khác, diện tích đất trên địa bàn xã Thạch Hòa, tiếp giáp với Quốc lộ 21 và Quốc lộ 6 xưa kia vốn là Nông trường 1A. Bản thân nông trường này được thành lập tháng 7/1981, tiếp quản từ Đoàn sản xuất 809 - Tổng cục Hậu cần – Bộ Quốc phòng.

Bà Vũ Thị Xế, 81 tuổi, vợ liệt sỹ, hào hển kể: "Chúng tôi là lứa công nhân đầu tiên 1981, cả tuổi trẻ chúng tôi cống hiến cho vùng đất hoang sơ cằn cỗi, cải tạo những đồi trọc thành đồi dứa, đồi chè, đồi cây ăn quả, cánh đồng lúa, với hàng trăm ha ao thả cá... Tất cả đều phục vụ cho nhiệm vụ của Bộ quốc phòng".

Năm 2013, UBND TP Hà Nội đã ban hành Quyết định 4672 để thu hồi hơn 1 triệu m2 đất tại xã Thạch Hòa, huyện Thạch Thất do Đại học Quốc gia Hà Nội quản lý, nằm ngoài Đại học Quốc gia để quy hoạch "hành lang cây xanh". Quy hoạch trên cũng đã ôm trọn khu đất có nguồn gốc là đất của Nông trường 1A trước đây, nơi mà các hộ dân đang sinh sống và xây dựng nhà ở ổn định.

Nhưng, 12 năm qua, các cấp có thẩm quyền chưa nghiên cứu khảo sát; vì vậy, đến nay cũng chưa có quyết định quy hoạch cho cái gọi là "hành lang cây xanh" kể trên. Mặc dù vậy, hơn một nghìn hộ dân được cấp đất và sinh sống ổn định gần 40 năm qua, trên địa bàn, vẫn không được làm sổ đỏ.

Những người công nhân 40 năm giữ gìn đất tại xã Thạch Hòa, Thạch Thất

Từ thực trạng đó, nhiều năm qua, hàng trăm hộ dân tại xã Thạch Hòa đã làm đơn tha thiết đề nghị UBND xã Thạch Hòa, UBND huyện Thạch Thất, UBND thành phố Hà Nội, các cơ quan chức năng ở Trung ương, xem xét cấp sổ.

Bà Nguyễn Thị Nam, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Ba Vì chia sẻ, qua nhiều kỳ tiếp xúc cử tri, năm nào người dân cũng kiến nghị sớm bàn giao đất nông, lâm trường về địa phương và cấp sổ đỏ cho các hộ đã sinh sống ổn định từ nhiều đời.

"Huyện đã báo cáo và đề xuất với cấp có thẩm quyền, mong thành phố hỗ trợ kinh phí đo đạc tổng thể và ra quyết định thu hồi đất không còn phù hợp, bàn giao cho địa phương quản lý từ đó làm cơ sở để địa phương thực thi theo Luật Đất đai 2024", bà Nam nói.

Sớm đưa đất nông, lâm trường vào sử dụng có hiệu quả

Đảng, Nhà nước ta luôn xác định đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá; là tư liệu sản xuất đặc biệt không gì thay thế được của nông nghiệp, lâm nghiệp; là nguồn nội lực, nguồn vốn to lớn của đất nước; là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống; là địa bàn phân bố các khu dân cư, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc phòng và an ninh của đất nước.

Sớm đưa diện tích đất nông, lâm trường tại Hà Nội vào sử dụng có hiệu quả

Trải qua nhiều thế hệ, Nhân dân ta đã tốn rất nhiều sức và xương máu mới khai thác, bồi bổ, cải tạo, bảo vệ được vốn đất quý giá - “tấc đất, tấc vàng” như ngày nay.

Vì thế, việc quản lý, sử dụng đất có hiệu quả, tiết kiệm là nhiệm vụ quan trọng của Nhà nước, là yếu tố quyết định sự phát triển một cách bền vững của nền kinh tế, đảm bảo mục tiêu ổn định chính trị - xã hội, mang lại hạnh phúc cho Nhân dân.

Tuy vậy, bên cạnh những thành tựu to lớn để đất nước phát triển từ việc khai thác nguồn nội lực đất đai, có một thực tế đáng buồn đang tồn tại trong khoảng 20 năm trở lại đây, là rất nhiều diện tích đất (trong đó có những khu đất vàng) từ Bắc vào Nam, từ nông thôn đến các khu đô thị, đang bị bỏ hoang, bị lãng phí.

Trong đó, thực trạng các diện tích đất vô cùng lớn tại nông, lâm trường trên địa bàn thành phố đang bị sử dụng thiếu hiệu quả tiểm ẩn nguy cơ gây ra sự lãng phí cho Nhà nước, cộng với thiệt thòi cho người dân.