Bác sĩ ơi: Bị kiến ba khoang cắn, phải xử trí thế nào?

Kiến ba khoang - Ảnh: Cục Y tế dự phòng

Bác sĩ Phan Thị Thùy Thao, Khoa Da liễu, Bệnh viện Q.11 (TP.HCM):

Kiến ba khoang là loài kiến có cánh (Nairobi fly) rất phổ biến ở các vùng có khí hậu ẩm ướt. Chúng thường sống ở các ruộng lúa, cỏ mục, vườn cây, bãi rác thải, công trình đang xây dựng... và xuất hiện nhiều vào mùa mưa, khi độ ẩm cao, thuận lợi cho kiến phát triển.

Kiến ba khoang có thân hình thon, dài như hạt thóc (dài khoảng 0,7 - 1 cm, ngang 2 - 5 mm); có 3 đôi chân; thon nhọn về đuôi; bụng có đốt; khoang đen, khoang đỏ (đầu và bụng dưới màu đen, ngực và bụng trên lại có màu đỏ); có đôi cánh trong suốt gấp gọn bên dưới cánh cứng, tuy nhiên hiếm khi bay và bò rất nhanh.

Trong cơ thể kiến ba khoang có chứa độc tố Pederin, độc tính mạnh gấp 12 - 15 lần nọc của rắn hổ nhưng do lượng tiếp xúc nhỏ và chỉ ở ngoài da nên không đủ gây chết người như nọc rắn.

Bị kiến ba khoang cắn, chất độc Pederin có thể gây rộp, phỏng da, viêm da ở nhiều mức độ từ nhẹ đến nặng. Viêm da thường xuất hiện ở vùng hở như mặt, cổ, ngực, vai, gáy, tay.

Vùng da bị tổn thương cơ bản có dạng dát đỏ, thành vệt, thành đám, nền hơi cộm, trên có mụn nước hoặc mụn mủ nhỏ li ti ở giữa, có vùng hơi lõm màu vàng nâu, hình tròn hoặc bầu dục. Thương tổn sẽ vẫn tiếp tục xuất hiện nếu ngứa gãi quệt ra vùng da lành, đặc biệt là các vùng nếp gấp.

Người bị kiến ba khoang cắn có cảm giác rát bỏng tại chỗ, thương tổn trên diện rộng, có thể sốt nhẹ, nổi hạch lân cận.

Xử trí khi bị kiến ba khoang cắn

Khi bị kiến ba khoang cắn, cần dùng cồn 70 độ hoặc xà phòng dịu nhẹ rửa sạch vùng da bị thương tổn để giúp giảm khó chịu trên da. Sau đó, đến ngay bác sĩ da liễu để được khám và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng không đáng có.

Bệnh nhân tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng thuốc điều trị theo hướng zona hoặc giời leo; không tự ý bôi các thuốc màu, lá cây hoặc sử dụng các biện pháp dân gian khác làm cho vết thương bị loét, lan rộng, thậm chí nhiễm trùng.

Lưu ý, nếu nhìn thấy kiến ba khoang bám trên người, quần áo, đồ đạc trong nhà, không nên dùng tay giết chết hoặc chà xát chúng, mà nên thổi chúng ra xa, hoặc để một tờ giấy vào cho kiến ba khoang bò lên và lấy nó ra khỏi người. Lập tức rửa vùng tiếp xúc bằng nước sạch và xà phòng dịu nhẹ.

Nếu lỡ tay đập hoặc chà xát kiến ba khoang trên da thì phải nhanh chóng rửa sạch vùng tiếp xúc để hạn chế chất độc.

Cách phòng tránh kiến ba khoang

Ở những khu vực có xuất hiện kiến ba khoang, người dân nên thay đèn huỳnh quang bằng đèn có ánh sáng màu vàng vì kiến ba khoang rất thích và bay vào trong nhà theo ánh sáng đèn huỳnh quang.

Tránh đứng dưới bóng đèn sáng nơi công cộng và cần chú ý khi làm việc dưới ánh đèn vì kiến ba khoang rất hay xuất hiện ở nơi có đèn sáng.

Để ngăn kiến ba khoang vào nhà, nên sử dụng lưới các cửa sổ và cửa ra vào, hạn chế mở cửa nhiều, nên buông rèm cửa.

Ngủ trong mùng/màn.

Vệ sinh môi trường, phát quang bụi rậm, cây cỏ xung quanh nhà.

Giũ mạnh khăn mặt, quần áo trước khi dùng.

Khi đi làm việc trên đồng ruộng, vườn cây nhất là mùa mưa bão cần dùng phương tiện bảo hộ lao động như quần áo dài tay, đội mũ/nón, khẩu trang, đi ủng.