Ngăn cung - giảm cầu, phòng ngừa tội phạm ma tuý trong tình hình mới

Nâng cao công tác nghiệp vụ cơ bản

Theo thông tin từ cơ quan chức năng, ma túy phần lớn thẩm lậu vào Việt Nam qua tuyến biên giới Việt - Lào và Campuchia, một phần cung cấp cho người nghiện, phần còn lại chuyển đi nước thứ ba tiêu thụ.

Hiện nay, ma túy tổng hợp đang dần thay thế ma túy truyền thống, ngày càng nhiều loại ma túy tổng hợp mới xuất hiện, chúng núp bóng dưới danh nghĩa thực phẩm, đồ uống, thực phẩm chức năng, dược phẩm nhằm lôi kéo, dụ dỗ giới trẻ. Tại Việt Nam, với gần 200 nghìn người nghiện có hồ sơ quản lý, tiềm ẩn nguy cơ cao phát sinh tội phạm và phức tạp về trật tự an toàn xã hội.

Tội phạm ma túy ngày càng diễn biến khó lường, tiềm ẩn phức tạp, là kẻ thù của sự phát triển; là hiểm hoại của nhân loại. Chính vì vậy, phòng, chống ma túy phải "làm liên tục, quanh năm, bất kể ngày đêm".

Với phương châm “vừa phải phòng ngừa, vừa phải đấu tranh, phòng ngừa là rất quan trọng, chiến lược, lâu dài, đấu tranh là thường xuyên và đột phá”, trong những năm qua, công tác nghiệp vụ cơ bản của lực lượng Cảnh sát Nhân dân luôn được lãnh đạo Bộ Công an quan tâm chỉ đạo quyết liệt, luôn xem là nền tảng, cốt lõi, xuyên suốt để triển khai các biện pháp công tác nghiệp vụ phòng, chống tội phạm nói chung, tội phạm về ma túy nói riêng.

Lãnh đạo Bộ Công an trao bằng khen cho các cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện xây dựng Luật Phòng, chống ma tuý năm 2021.

Công tác nghiệp vụ cơ bản được coi là “xương sống”, kim chỉ nam trong đấu tranh phòng, chống tội phạm. Nhận thức được điều này, ngay sau khi Bộ Công an ban hành Chỉ thị số 02 về tập trung chấn chỉnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác nghiệp vụ cơ bản, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (C04) đã ban hành nhiều văn bản, kế hoạch triển khai thực hiện nghiêm túc các chỉ thị và thông tư của Bộ Công an về công tác nghiệp vụ cơ bản, hồ sơ cảnh sát trong toàn lực lượng.

Từ năm 2013 đến nay, C04 đã tổ chức 30 lớp tập huấn, xây dựng 15 kế hoạch kiểm tra tại Công an 63 tỉnh, thành, 215 Công an cấp huyện, 150 Công an cấp xã; ban hành 94 văn bản hướng dẫn.

Phòng Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma tuý (PC04) các địa phương đã chủ động tham mưu lãnh đạo Công an tỉnh tổ chức hội nghị quán triệt, phổ biến và tập huấn chuyên sâu. Trong 10 năm, đã có gần 1.500 lớp tập huấn về nghiệp vụ cơ bản và hồ sơ cảnh sát cho gần 40.000 cán bộ, chiến sỹ lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy và công an cấp cơ sở.

Đồng thời, PC04 các địa phương cũng đã tổ chức gần 5.900 đoàn kiểm tra hơn 18.000 lượt đơn vị, từ đó kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, hạn chế trong công tác nghiệp vụ cơ bản.

Đến nay, phần lớn cán bộ, chiến sỹ lực lượng cảnh sát điều tra tội phạm về ma tuý đã nhận thức đúng vị trí, tầm quan trọng của công tác nghiệp vụ cơ bản, coi đây như "cơm ăn, nước uống" hằng ngày, nắm vững các quy định, quy trình thực hiện, từ đó có biện pháp, cách làm sáng tạo, bản lĩnh, mang lại hiệu quả cao trong công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm ma tuý.

Tiếp tục ngừa tệ nạn, chặn nguồn cung ma tuý

Quán triệt và thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 02, 10 năm qua, lực lượng cảnh sát điều tra tội phạm về ma tuý đã khám phá 15.540 chuyên án trinh sát với 26.100 đối tượng.

Đáng chú ý, những năm gần đây, được sự quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an, công tác nghiệp vụ cơ bản của lực lượng cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã có những bước đi đổi mới, đột phá, sáng tạo, bảo đảm phương châm phòng ngừa ma tuý từ sớm, từ xa, từ nơi xuất phát, đáp ứng yêu cầu phòng chống tội phạm ma túy trong tình hình mới.

Lực lượng cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy cũng đã xây dựng hướng dẫn phòng ngừa, quản lý và xử lý đối tượng “ngáo đá” xâm phạm trật tự xã hội; tổ chức đấu tranh phòng ngừa tội phạm ma túy theo “3 lớp”; xây dựng phương án nghiệp vụ số 02 phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm ma túy trên 4 tuyến; triển khai và nhân rộng mô hình xã biên giới sạch không ma túy….

Đặc biệt, trước bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, lực lượng cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác nghiệp vụ cơ bản trên cơ sở kết nối, chia sẻ dữ liệu quốc gia về dân cư, dữ liệu căn cước công dân nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát ma tuý.

Dự báo thời gian tới, tình hình hoạt động của tội phạm ma túy ở Việt Nam tiếp tục chịu nhiều tác động của tình hình tội phạm ma túy trong khu vực và trên thế giới. Tội phạm ma túy tiếp tục móc nối, cấu kết hình thành đường dây liên tỉnh, xuyên quốc gia, lợi dụng triệt để khoa học công nghệ để đối phó lực lượng chức năng.

Tình trạng mua bán lẻ và tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy gia tăng phức tạp, nguy cơ hình thành điểm, tụ điểm phức tạp về ma túy. Đặc biệt, thời gian qua, xuất hiện và hình thành các điểm, tụ điểm sử dụng, mua bán trái phép chất ma túy hết sức phức tạp. Người nghiện ma túy từ các địa phương, tập trung tại các khu công nghiệp, được thuê với giá rẻ, ăn ở tạm bợ sử dụng ma túy tập trung… gây nhức nhối, bức xúc trong dư luận.

Tang vật của một chuyên án ma tuý lớn bị lực lượng chức năng phát hiện, thu giữ

Số người nghiện và người sử dụng trái phép các chất ma túy ở trong nước còn cao, ngày càng gia tăng, tập trung vào giới trẻ, hiệu quả công tác cai nghiện còn nhiều hạn chế.

Tình trạng sử dụng ma túy tổng hợp bị loạn thần, ngáo đá thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội hoặc đối tượng nghiện ma túy vi pháp pháp luật có nguy cơ gia tăng, diễn biến phức tạp, khó lường. Chỉ tính riêng 4 tháng đầu năm 2023, toàn quốc có 6.130 vụ án do người nghiện gây ra, trong đó có 20 vụ giết người. Vì vậy, công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy sẽ đặt ra những thách thức và nhiệm vụ quan trọng trong thời gian tới.

Để phòng, chống ma túy quyết liệt, hiệu quả, lực lượng cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy cần tiếp tục thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Chính phủ và chỉ đạo của Bộ Công an trong công tác phòng, chống ma túy, trọng tâm là Chỉ thị 36 của Bộ Chính trị, Luật Phòng, chống ma túy năm 2021, Chương trình phòng, chống ma túy giai đoạn 2021 - 2025, kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang tại cuộc họp Ủy ban gia Phòng chống AIDS, ma túy, mại dâm, và điện số 31 của Bộ Công an…

Cùng với đó, lực lượng chuyên môn áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ đấu tranh, triệt xóa các đường dây, tổ chức tội phạm ma túy lớn, xuyên quốc gia, có yếu tố nước ngoài, bắt giữ các đối tượng chủ mưu, cầm đầu, đặc biệt nguy hiểm.

Đồng thời, lực lượng công an cũng cần tập trung quản lý người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy, giảm số người nghiện hiện có, người tái nghiện ma túy, hạn chế số người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy phát sinh; Ngăn chặn, xử lý nghiêm minh các hành vi mua bán, tổ chức, chứa chấp sử dụng trái phép chất ma túy tại các điểm, tụ điểm, giữ vững và nâng cao số xã, phường, thị trấn không ma túy.

Thêm vào đó, lực lượng chức năng cần thực hiện các giải pháp đồng bộ nhằm chặn cung, kéo giảm nguồn cầu ma túy trong nước, đảm bảo mục tiêu không để bị động bất ngờ, không đi sau tội phạm, nâng cao tinh thần trách nhiệm, chủ động phối hợp, vì một cộng đồng sạch ma túy.