Bí kíp thoát khỏi "ma trận" hàng giả

Hàng giả, hàng nhái không chỉ gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng cho người tiêu dùng và các doanh nghiệp chân chính mà còn đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người dân. Những vụ việc được phát hiện gần đây đã phơi bày mức độ tinh vi và tàn nhẫn của các đường dây sản xuất, buôn bán hàng giả.

Mối nguy len lỏi đến từng nhà

Vụ án sản xuất, buôn bán sữa bột giả liên quan đến Công ty cổ phần Dược quốc tế Rance Pharma và Công ty cổ phần Dược dinh dưỡng Hacofood Group là một hồi chuông cảnh báo về mức độ nguy hiểm của hàng giả trong lĩnh vực thực phẩm dinh dưỡng.

Sữa bột là sản phẩm nhạy cảm, trực tiếp ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nhỏ, người già và người bệnh. Tuy nhiên, thay vì cung cấp dưỡng chất cần thiết, các sản phẩm giả này chỉ chứa những thành phần vô bổ, thậm chí gây hại. Đối với trẻ em, việc sử dụng sữa giả kéo dài có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, chậm phát triển trí tuệ và thể chất, để lại hậu quả khôn lường. “Tôi không thể tưởng tượng được nếu con tôi uống phải sữa giả. Chỉ nghĩ đến thôi đã thấy sợ hãi” - bà Nguyễn Thị Hoa (Thanh Xuân, Hà Nội) bày tỏ sự lo lắng.

Lĩnh vực dược phẩm cũng không nằm ngoài tầm ngắm của những kẻ bất lương. Mới đây, Công an tỉnh Thanh Hóa đã triệt phá một đường dây sản xuất, buôn bán thuốc tân dược giả với quy mô lớn, bắt giữ và khởi tố 14 bị can về tội “sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc phòng bệnh, thuốc chữa bệnh”. Lực lượng chức năng thu giữ 21 loại thuốc giả, cùng nhiều nguyên liệu, thiết bị phục vụ sản xuất. Các đối tượng sử dụng nguyên liệu không rõ nguồn gốc, thuê nhân công trộn, nghiền, ép thành viên nang, đóng gói thành phẩm và phân phối qua nhiều kênh trên toàn quốc.

Từ năm 2021 đến khi bị bắt, đường dây này đã sản xuất và bán ra thị trường số lượng thuốc giả khổng lồ, thu lợi bất chính gần 200 tỷ đồng. Những viên thuốc giả này không chỉ vô tác dụng mà còn cướp đi cơ hội chữa bệnh của người dân, đẩy họ vào nguy cơ bệnh tật nghiêm trọng hơn.

Anh Trần Văn Hùng (Nam Từ Liêm, Hà Nội), người từng suýt mua phải thuốc giả cho bố bị bệnh tim, chia sẻ: “Bao bì làm giả y như thật, tem chống giả cũng có. May mà tôi mang ra hiệu thuốc lớn kiểm tra lại mới biết là giả. Bác sĩ nói nếu bố tôi uống phải, hậu quả có thể rất nguy hiểm. Những người làm ra hàng giả thật tàn nhẫn, kiếm tiền trên sự đau khổ và tính mạng của người khác”.

Một kho thực phẩm giá đỗ ngâm hoá chất bị lực lượng chức năng phát hiện, kiểm tra

Đáng lo ngại hơn, ngay cả những mặt hàng tưởng chừng đơn giản như giá đỗ cũng không thoát khỏi bàn tay của những kẻ làm giả.

Công an tỉnh Nghệ An đã khởi tố 4 đối tượng về tội “Vi phạm quy định về an toàn thực phẩm” sau khi phát hiện 4 cơ sở sản xuất giá đỗ tại thành phố Vinh sử dụng hóa chất 6-Benzylaminopurine (6-BAP) – một chất bị cấm trong sản xuất thực phẩm do nguy cơ gây xơ phổi, tổn thương gan và thậm chí tử vong nếu tiếp xúc lâu dài.

Lực lượng chức năng thu giữ gần 2.000 lu chứa giá đỗ (khoảng 25 tấn), 25 lít hóa chất nguyên chất, 150 lít dung dịch đã pha và nhiều tang vật liên quan. Từ năm 2024 đến nay, các đối tượng đã sản xuất và đưa ra thị trường khoảng 3.500 tấn giá đỗ chứa hóa chất độc hại, gây nguy cơ tích tụ chất độc trong cơ thể người tiêu dùng và dẫn đến các bệnh mãn tính nguy hiểm.

Làm thế nào để thoát khỏi ma trận?

Các vụ việc trên cho thấy sự liều lĩnh và tinh vi của những kẻ sản xuất, buôn bán hàng giả. Không còn là những sản phẩm giả mạo thô sơ, hàng giả ngày nay được làm với công nghệ cao, từ bao bì, nhãn mác, mã vạch đến tem chống giả, khiến người tiêu dùng khó phân biệt bằng mắt thường.

“Giờ đi chợ hay siêu thị, lúc nào tôi cũng đắn đo. Sữa cho cháu không biết thật giả thế nào, rau củ thì sợ hóa chất. Đến bánh kẹo cũng phải cân nhắc. Cùng một sản phẩm, hai cửa hàng giá chênh nhau một chút là lại nghi ngờ. Thật sự rất mệt mỏi và bất an,” bà Nguyễn Thị Hoa tâm sự.

Tâm lý lo lắng, hoang mang và mất niềm tin vào thị trường đang ngày càng phổ biến. Nhiều người tiêu dùng cho biết, các biện pháp nhận biết thông thường như kiểm tra bao bì hay mã vạch đôi khi không còn hiệu quả. Điều này dẫn đến sự e ngại khi mua sắm, đặc biệt với các sản phẩm không rõ nguồn gốc hoặc được bán trôi nổi trên mạng xã hội.

Người tiêu dùng lựa chọn kỹ lưỡng trước khi mua sắm sản phẩm

Để bảo vệ bản thân và gia đình trước vấn nạn hàng giả, hàng nhái, người tiêu dùng cần trang bị kiến thức và trở thành những “người tiêu dùng thông minh”. Sau những vụ việc bị phát hiện, ngành chức năng khuyến cáo:

Người dân ưu tiên mua sắm tại các cửa hàng, siêu thị, nhà thuốc hoặc kênh phân phối chính hãng có hóa đơn, chứng từ rõ ràng; đồng thời tránh mua hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc, đặc biệt trên các nền tảng thương mại điện tử hoặc mạng xã hội không được kiểm soát chặt chẽ.

Người dân cũng cần tìm hiểu kỹ thông tin về sản phẩm trước khi mua, bao gồm nhãn mác, tem chống giả, mã vạch, hạn sử dụng và thông tin nhà sản xuất. Sử dụng các ứng dụng quét mã vạch hoặc liên hệ trực tiếp với nhà sản xuất để xác minh tính xác thực của sản phẩm.

Hàng giả thường được bán với giá thấp hơn đáng kể so với hàng chính hãng để thu hút người tiêu dùng vì vậy, người dân hãy cẩn trọng với những lời chào mời “giá hời” và kiểm tra kỹ chất lượng sản phẩm trước khi mua.

Cùng với đó, khi phát hiện dấu hiệu nghi ngờ về hàng giả, người tiêu dùng cần mạnh dạn báo cáo đến cơ quan chức năng như lực lượng quản lý thị trường, công an hoặc cơ quan y tế để kịp thời xử lý. Điều này không chỉ bảo vệ quyền lợi cá nhân mà còn góp phần làm sạch thị trường.

Cuối cùng, người dân nên tham gia các chương trình tuyên truyền, hội thảo hoặc tìm hiểu thông tin qua các kênh chính thống để hiểu rõ hơn về tác hại của hàng giả, hàng nhái và cách nhận biết chúng. Kiến thức là “vũ khí” quan trọng để người tiêu dùng tự bảo vệ mình.

Người tiêu dùng là "tuyến phòng thủ cuối cùng"

Theo luật sư Nguyễn Hoàng (Đoàn Luật sư TP Hà Nội), các cơ quan chức năng như lực lượng quản lý thị trường, công an và y tế đã có nhiều nỗ lực trong việc kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm liên quan đến hàng giả, hàng nhái. Tuy nhiên, vấn nạn này vẫn là một thách thức lớn do tính chất phức tạp và quy mô rộng của các đường dây sản xuất, buôn bán.

“Thoát khỏi ‘ma trận’ hàng giả đòi hỏi sự chung tay của cả hệ thống chính trị, từ cơ quan quản lý nhà nước, cộng đồng doanh nghiệp đến mỗi người dân,” luật sư Hoàng nhấn mạnh.

Số hàng giả bị cơ quan Công an phát hiện

Cơ quan chức năng cần tăng cường các biện pháp kiểm tra, giám sát thị trường, đặc biệt ở các lĩnh vực nhạy cảm như thực phẩm, dược phẩm và nông sản. Việc áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc, tem chống giả điện tử và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm sẽ là chìa khóa để ngăn chặn hàng giả từ gốc.

Đồng thời, các doanh nghiệp cần nâng cao trách nhiệm trong việc bảo vệ thương hiệu, cung cấp thông tin minh bạch và phối hợp với cơ quan chức năng để phát hiện, xử lý hàng giả.

Trong bối cảnh hàng giả, hàng nhái ngày càng tinh vi, người tiêu dùng chính là “tuyến phòng thủ” cuối cùng và quan trọng nhất. Bằng cách nâng cao nhận thức, cẩn trọng trong lựa chọn sản phẩm và mạnh dạn tố giác các hành vi vi phạm, mỗi người dân không chỉ bảo vệ sức khỏe, tài sản của bản thân mà còn góp phần làm sạch thị trường, bảo vệ các doanh nghiệp chân chính.

Hành trình thoát khỏi “ma trận” hàng giả đòi hỏi sự chung tay của cả cộng đồng, nhưng trước hết, hãy bắt đầu từ chính bạn – một người tiêu dùng thông minh, trách nhiệm và cảnh giác.