Bản án hình sự về xử lý vật chứng 200 tỷ đồng khiến doanh nghiệp "điêu đứng"

Đó là ý kiến từ đại diện Tổng công ty CP Xây dựng Điện Việt Nam - VNECO đối với Bản án hình sự sơ thẩm của TAND TP Hồ Chí Minh và Bản án hình sự phúc thẩm của TAND Cấp cao tại TP HCM về xử lý vật chứng vụ án Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng tại ngân hàng thương mại cổ phần Đại Tín (ngân hàng Đại Tín - nay là ngân hàng TM TNHH MTV Xây dựng Việt Nam - CB).

Bản án buộc Tổng công ty CP Xây dựng Điện Việt Nam phải hoàn trả lại số tiền 200 tỷ đồng (được xác định là vật chứng vụ án) cho ngân hàng CB.

Về cơ sở của bản án, Tòa án cho rằng bị cáo Hứa Thị Phấn thông qua việc chỉ đạo các thuộc cấp của mình cũng như các cán bộ ngân hàng Đại Tín thực hiện hạch toán thu khống để bị cáo sử dụng 5256 tỷ đồng của ngân hàng. Trong đó bị cáo khai đã dùng 200 tỷ đồng chuyển cho VNECO do trước đây bị cáo có ký hợp đồng hợp tác đầu tư với VNECO về việc cùng nhau thực hiện dự án Bình Điền tại xã Tân Túc, huyện Bình Chánh.

VNECO đã chuyển cho bị cáo số tiền 310 tỷ đồng theo như thỏa thuận nhưng do không thực hiện được theo thỏa thuận ban đầu nên cả 2 bên đã ký Biên bản thanh lý hợp đồng hợp tác đầu tư số 1001/TLHĐ/VNECO-NKH ngày 30/6/2010 với nội dung bị cáo phải hoàn lại cho Tổng công ty CP Xây dựng Điện Việt Nam số tiền 400 tỷ đồng.

Tòa án xét số tiền 200 tỷ đồng được chuyển cho VNECO trong tổng số 400 tỷ đã chuyển là vật chứng của vụ án nên xét cần phải thu hồi và tuyên buộc Tổng công ty CP Xây dựng Điện Việt Nam phải hoàn trả lại số tiền 200 tỷ đồng cho ngân hàng CB, số tiền thu hồi được sẽ xem xét khấu trừ vào nghĩa vụ của bị cáo đối với ngân hàng CB trong vụ án này.

Ngay khi bản án được tuyên, phía VNECO rất bất ngờ, hàng chục nghìn người lao động cũng như cổ đông, nhà đầu tư của VNECO cũng phản kháng dữ dội. Lý do VNECO đưa ra là giao dịch năm 2007 và 2010 giữa VNECO và bị cáo trong vụ án này là hoàn toàn tự nguyện, hợp pháp, tuân theo quy định pháp luật. VNECO nhận được khoản tiền từ đối tác (là bị cáo trong vụ án chuyển trả) một cách hợp pháp, đây là nghĩa vụ đối tác phải thực hiện theo biên bản thanh lý hợp đồng. Từ thời điểm VNECO nhận tiền thì quyền sở hữu số tiền đó đã thuộc về VNECO và VNECO đã sử dụng số tiền này để chuyển giao trong các giao dịch dân sự hợp pháp về sau của VNECO và hiện nay không còn nữa. VNECO không có nghĩa vụ phải biết số tiền đó bị cáo lấy từ đâu, có phải số tiền bất minh hay không và thực tế VNECO hay bất kỳ ai cũng không thể biết được. Hiện nay Tòa án buộc VNECO phải trả số tiền này là gây thiệt hại nghiêm trọng đến quyền lợi của VNECO.

Về việc xử lý vật chứng, luật sư Nguyễn Công Thành, Đoàn luật sư Hà Nội bày tỏ quan điểm: Có thể hiểu vật chứng vụ án hình sự là vật chứa dấu vết tội phạm và phải còn hiện hữu để thu hồi được. Để thu hồi được vật chứng thì Cơ quan tố tụng phải xác định được vật chứng đó là gì và đang ở đâu. Trong khi trong vụ án trên, số tiền 200 tỷ đồng bị cáo chuyển cho VNECO đã không còn nữa. Không có căn cứ nào để Tòa án xác định VNECO đang giữ vật chứng và Bản án tuyên như vậy thì rất khó để thi hành. Tiền có thể là vật chứng nhưng nếu số tiền đó đã không còn nữa; không xác định được số tiền đó hiện ở đâu hoặc mặc dù xác định được đang ở đâu nhưng chủ thể đang chiếm giữ số tiền này thông qua một giao dịch hợp pháp, nghĩa là chiếm giữ có căn cứ, ngay tình thì không thể thu hồi số tiền này được. Việc Tòa án buộc VNECO hoàn trả số tiền 200 tỷ mà VNECO nhận được thông qua một giao dịch hợp pháp, công khai, ngay tình là gây thiệt hại cho doanh nghiệp. VNECO hoàn toàn có cơ sở để thực hiện thủ tục khiếu nại giám đốc thẩm bản án hình sự trên nhằm bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp”.

Theo đại diện VNECO, bản án tuyên như vậy gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các cổ đông, nhà đầu tư, người lao động của VNECO. Nội dung bản án có thể tạo tiền lệ xấu và đẩy rủi ro trong các giao dịch dân sự về phía các doanh nghiệp theo kiểu “quýt làm cam chịu”. VNECO mong cơ quan có thẩm quyền sẽ sớm kháng nghị Giám đốc thẩm, hủy bản án hình sự sơ thẩm và phúc thẩm tuyên về xử lý vật chứng nêu trên để lấy lại công bằng cho Tổng công ty.

Được biết, liên quan đến vụ án này, Tòa án nhân dân tối cao đã thụ lý đơn. Đồng thời, hàng ngàn cán bộ nhân viên của VNECO cùng ký đơn kêu cứu gửi đến Thủ tướng và Thủ tướng đã chuyển lại đơn tới Tòa án nhân dân tối cao đề nghị xem xét, giải quyết.