Đề xuất lùi hiệu lực áp thuế tiêu thụ đặc biệt với rượu, bia từ 2028

Ngày 18/3, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức Hội thảo tham vấn hoàn thiện dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đã được Quốc hội khóa XV cho ý kiến tại kỳ họp thứ 8 và dự kiến sẽ được trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 9 tới. Đây là một sắc thuế có ảnh hướng lớn đến các doanh nghiệp thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Trong dự thảo luật, cơ quan soạn thảo hiện đang đề xuất 2 phương án đối với rượu, bia, trong đó có phương án tăng cao và liên tục đạt tới 100% cho tới năm 2030 (theo phương án 2).

Chia sẻ ý kiến tại hội thảo, ông Nguyễn Hoàng Giang, Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Thương mại Bia Sài Gòn (SATRACO), đại diện Tổng công ty Cổ Phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (SABECO) cho biết, năm 2022, ngành bia đã bắt đầu có dấu hiệu phục hồi.

Ông Nguyễn Hoàng Giang, Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Thương mại Bia Sài Gòn (SATRACO).

Đến giữa năm 2023, sức mua của người tiêu dùng lại suy giảm và các doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều thách thức. Theo các báo cáo, năm 2024 sản lượng bia có tăng nhẹ so với cùng kỳ năm trước, nhưng sức mua vẫn còn chậm và còn thấp hơn rất nhiều so với năm 2019.

Nhìn về tương lai, ông Nguyễn Hoàng Giang hy vọng kinh tế Việt Nam sẽ tốt dần lên và có thể đạt được chỉ tiêu tăng trưởng GDP 8% vào năm 2025 và các năm tiếp theo. Tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều yếu tố bất ổn và khó đoán như rào cản thương mại và xung đột vũ trang trên thế giới.

Trên cơ sở đó, ông Nguyễn Hoàng Giang đề xuất các cơ quan có thẩm quyền cân nhắc điều chỉnh mức tăng thuế và lộ trình tăng thuế phương án 1 của Chính phủ đã trình Quốc hội nhưng giãn hiệu lực thực hiện đến năm 2028 thay vì năm 2026 như dự thảo.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) cho biết, ngành đồ uống (bia, rượu, nước giải khát) là ngành kinh tế - kỹ thuật quan trọng. Ngoài việc đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của thị trường trong nước còn phục vụ cho xuất khẩu, các sản phẩm của ngành có sức cạnh tranh cao trong điều kiện kinh tế hội nhập.

Với hàng trăm nhà máy sản xuất, kinh doanh trong ngành được phân bố hầu khắp các tỉnh, thành phố trên cả nước (trên 51 tỉnh, thành phố), tạo hàng triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp trong các cơ sở nhà máy sản xuất và trong chuỗi cung ứng, dịch vụ từ các đơn vị cung cấp nguyên liệu, đóng gói, kho vận, phân phối, các ngành dịch vụ, du lịch, nhà hàng, logictics... đảm bảo lưu thông trong chuỗi giá trị sản phẩm.

Ngành có vai trò kinh tế và đóng góp lớn cho ngân sách Nhà nước khoảng trên 60.000 tỷ đồng/năm (thuế tiêu thụ đặc biệt chiếm trên 40.000 tỷ đồng) và luôn đứng ở vị trí những doanh nghiệp đóng góp ngân sách nhất nhì địa phương, giữ vai trò quan trọng trong việc phát triển hệ sinh thái công nghiệp.

Trên cơ sở đó, ông Nguyễn Văn Việt đề xuất với ngành bia, rượu, cần lùi hiệu lực áp thuế tiêu thụ đặc biệt mới tới năm 2028 và tăng thuế theo phương án 1 (tăng thuế từ năm 2026, tăng theo từng năm và mỗi năm tăng 5% để tới năm 2030 thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với bia là 90%).

TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế.

Còn theo TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế, cho rằng tăng thuế càng nhanh, càng cao; giảm tổng hòa lợi ích đối với ngành và nền kinh tế càng lớn dẫn đến giảm tổng cầu tiêu dùng và đầu tư.

Cùng đó, việc tăng mạnh và nhanh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có cồn có thể ảnh hưởng đến hiệu quả đóng góp ngân sách Nhà nước lâu dài; tạo ra tình huống "khó chồng khó" đối với doanh nghiệp và người lao động trong ngành cũng như các ngành liên quan (bao bì, vận tải, du lịch, ăn uống...

Với tình hình đó, vị chuyên gia kiến nghị dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) cần hài hòa lợi ích, trách nhiệm và tính khả thi đối với Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng, người nông dân trồng, chế biến nguyên liệu sản xuất, khả năng đảm bảo việc làm cho người lao động…

Bên cạnh đó, dự thảo cũng cần có đánh giá tác động đầy đủ, toàn diện, có cơ sở khoa học và sát thực tiễn. Không nên tận thu mà nên nuôi dưỡng nguồn thu. Đồng thời, cần phối hợp, đồng bộ và nhất quán nhiều chính sách mới đạt được mục tiêu tăng trưởng cao, bền vững và mục tiêu chính sách thuế đề ra.

Ngoài ra, cũng cần tính toán mức thuế, thời điểm và lộ trình tăng thuế phù hợp, khả thi (tránh hiện tượng khó chồng khó, nhanh quá và cao quá có thể gây sốc, gây tác dụng ngược như lách luật, chuyển sang dùng thứ khác có tác hại nhiều hơn…).

TS. Cấn Văn Lực gợi mở cân nhắc phương án tối ưu là giãn thực hiện từ 1/1/2028 và cân nhắc áp dụng tăng thuế theo phương án 1 để doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị, đổi mới công nghệ. Nên chọn PA1 sẽ phù hợp hơn trong giai đoạn hiện nay giúp tăng trưởng kinh tế, doanh nghiệp phát triển.