Việc đánh thuế bất động sản thứ hai: Nên hay không?

Chia sẻ tại hội thảo Báo Lao động tổ chức chiều 14/3, TS. Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn Cầu cho biết, công dân Mỹ phải chịu thuế trên căn nhà thứ nhất. Cơ quan thuế sẽ dùng giá trị lúc mua bất động sản để đánh thuế. Mỗi năm, cơ quan thuế có thể sẽ trở lại kiểm tra giá trị đánh thuế trên cơ sở đó. Tuy nhiên đó là thuế địa phương chứ không phải thuế tiểu bang hay liên bang.

Thuế suất đó sẽ khoảng 1-3%/giá trị bất động sản. Căn nhà thứ nhất nếu dùng để ở vẫn phải đóng thuế. Tuy nhiên tiền lãi trả cho ngân hàng khi vay bất động sản được khấu trừ vào trong thu nhập không chịu thuế. Đối với tất cả bất động sản thứ 2 đều phải chịu thuế bình thường, không có ưu đãi.

Ở Việt Nam, ông Hiếu cho biết, việc đánh thuế bất động sản thứ nhất có thể xem xét vì chúng ta đang khuyến khích người dân an cư lạc nghiệp. Tuy nhiên, từ căn nhà thứ nên đánh thuế vì những người có căn nhà thứ hai thường là người có thu nhập cao. Đánh thuế sẽ tạo ra công bằng xã hội. Đồng thời sẽ tránh được tình trạng đầu cơ.

Bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn Thuế.

"Nhiều đại gia Việt Nam mua bất động sản để “găm hàng” chờ giá lên giá mới bán ra. Đánh thuế bất động sản thứ hai là hợp lý để đảm bảo công bằng cho xã hội cũng như tăng nguồn thu thuế cho quốc gia, giảm thiểu rủi ro cho nền kinh tế", ông Hiếu chia sẻ.

Bày tỏ đồng tình, PGS.TS Lê Xuân Trường, Trưởng khoa Thuế, Học viện Tài chính cho biết, theo thông lệ quốc tế, có thể áp dụng thuế đăng ký lần đầu (thu một lần) hoặc thuế hàng năm.

Chẳng hạn, tại Anh, khi đăng ký bất động sản thứ hai, chủ sở hữu phải đóng thêm 30% thuế. Đây là những kinh nghiệm quốc tế có thể tham khảo trong quá trình xây dựng chính sách thuế thừa kế và tài sản tại Việt Nam.

TS. Nguyễn Trí Hiếu cũng bổ sung ví dụ về chính sách thuế tại Mỹ, nơi thuế bất động sản được đánh hàng năm dựa trên giá trị thị trường của tài sản. Nếu giá trị bất động sản tăng, mức thuế cũng được điều chỉnh theo đánh giá hằng năm. Đây là một cơ chế linh hoạt, phản ánh đúng giá trị thực tế của tài sản theo thời gian.

Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn Thuế cho biết, thuế tài sản đã được đưa ra thảo luận, nhưng không chỉ giới hạn ở bất động sản hay nhà ở thứ hai.

"Tôi không đồng tình với việc đánh thuế nhà thứ hai, bởi diện tích và giá trị nhà ở của mỗi người là khác nhau. Thay vào đó, thuế tài sản nên được thiết kế như một chính sách thuế riêng, áp dụng không chỉ đối với bất động sản mà còn với các tài sản có giá trị lớn như nhà cửa, tàu thuyền, vé máy bay. Tuy nhiên, cần loại trừ các tài sản đã khấu hao theo quy định về tài sản cố định. Mức thuế tài sản có thể được tính theo tỷ lệ trên doanh thu thay vì đánh đồng theo giá trị tài sản", bà Cúc nói.

Hồi đầu năm nay, trả lời kiến nghị cử tri về đề xuất đánh thuế bất động sản thứ hai, Bộ Tài chính cho biết đang nghiên cứu, tổng hợp kinh nghiệm quốc tế, xác định những vướng mắc của quá trình triển khai thi hành chính sách thuế liên quan đến bất động sản trong thời gian qua, để báo cáo cấp có thẩm quyền…

Bộ Tài chính cho biết, pháp luật hiện hành quy định bất động sản bao gồm đất đai; nhà, công trình xây dựng gắn liền với đất đai; tài sản khác gắn liền với đất đai, nhà, công trình xây dựng; tài sản khác theo quy định của pháp luật.

Thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về sở hữu và sử dụng bất động sản, Nhà nước đã ban hành các khoản thu liên quan đến bất động sản phát sinh trong cả 3 giai đoạn: Xác lập quyền sở hữu, quyền sử dụng bất động sản (tiền sử dụng đất, tiền thuê đất trường hợp nộp 1 lần cho cả thời gian thuê, lệ phí trước bạ); sử dụng bất động sản (thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, thuế sử dụng đất nông nghiệp, tiền thuê đất nộp hàng năm) và chuyển nhượng bất động sản (thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, thuế giá trị gia tăng). Tuy nhiên, các khoản thu trong quá trình sử dụng bất động sản chưa áp dụng đối với nhà.

Để thể chế hóa các chủ trương, định hướng được nêu tại Nghị quyết số 18-NQ/TW; thực hiện Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quyết định số 2114/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ..., Bộ Tài chính đang tiếp tục nghiên cứu, tổng hợp kinh nghiệm quốc tế, xác định những vướng mắc, bất cập trong quá trình triển khai thi hành các chính sách thuế liên quan đến bất động sản trong thời gian qua, để báo cáo cấp có thẩm quyền vào thời điểm thích hợp, đảm bảo phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam, phù hợp với thông lệ quốc tế, cũng như tính thống nhất của hệ thống chính sách thuế liên quan đến bất động sản và đặt trong tổng thể cải cách hệ thống chính sách thuế giai đoạn 2021-2030.